بخشی از مقاله
این مطالعه بااستفاده از نظریه های گوناگون در حسابداری انتقادی وکنکاش در سیرتاریخی دیدگاه انتقادی وبررسی تحقیقات متفاوت به شناخت لایه های گسترده ساختارهای دیدگاه انتقادی در تاریخ تحقیقات حسابداری که برآنالیزحسابداری عصرحاضرتاثیرگذاراست می پردازد تا بااستفاده ازشناخت لایه های گسترده ساختارها در تحقیقات انتقادی حسابداری از منظر درک انتقادی ,علل وجودی تحولات انتقادی توسط مکاتب گوناگون , تاملی در سیرتحولات حسابداری انتقادی نقش دولت , نقش اخلاق , نقش مسولیت محیطی واجتماعی حسابداری همچنین به رویاروی اقتصاد وحسابداری به مقصد نهایی تحقیقات انتقادی درحسابداری که همان اعتلای حرفه حسابداری و نقش تاثیرگذارآن در جامعه است برسیم همچنین ارائه برخی راههای پیش رو در تحقیقات حسابداری وتحقیقات حسابداری اجتماعی و افشای حسابداری اجتماعی را موردنقدوبررسی قرارمی دهیم
×واژگان کلیدی : گستره ساختارها ,دیدگاه حسابداری انتقادی ,تاریخ تحقیقات حسابداری
×
×مقدمه
تاکنون حسابداری با دیدگاه های مختلفی مدنظر قرار گرفته است، مثل مدل تصمیم گیری ، تحقیقات بازار سرمایه، تحقیقات رفتاری و غیره. در همه این دیدگاه ها ، بر سه نکته تاکید میشود. اول، تامین اطلاعات مورد نیاز مدیران برای اخذ تصمیم های مناسب اقتصادی. دوم، تهیه اطلاعات مورد نیاز گروه ×هایی که نیاز به ارزیابی مدیران یا شرکت ها دارند این گروه عبارتندازسهامداران،اعتباردهندگان ،بانکها و سایر گروهای اجتماعی که به نحوی در کار
×
1 Critical research of accounting
شرکتهای تجاری و نتایج اقتصادی آنها ذینفع می باشند.سرانجام سوم، گزارش سود یک دوره مالی به نحوی که مبنایی منصفانه برای محاسبه مالیات بر درآمد ایجاد گردد(شباهنگ (1373 ×اما آیاواقعاًحسابداری توانسته است به اهداف خود برسد؟آیا حسابداری و حسابداران ، اطلاعات را بصورت منصفانه ارائه می کنند؟
حسابداری ادعا میکند که اطلاعات ارائه شده بیطرفانه وبدون سوگیری است. ولی شواهد نشان میدهد که حسابداری همانند ابزاری در دست عده ای است که تنها منافع گروه خاصی را تامین کرده و منافع دیگران را نادیده می گیرند. درحقیقت، حسابداری آگاهی یا شعوری تصنعی را برای استفاده ×کنندگان به وجود میاورد.(بلکویی(22000 اما هم اکنون دیدگاهی در حسابداری مطرح شده است که تاکید بر نقش حسابداری دارد. این دیدگاه را دیدگاه انتقادی نامیده اند بر اساس این دیدگاه ،
عمل حسابداری به حمایت از اقتصاد، ساختار اجتماعی و تحکیم توزیع نابرابر قدرت و ثروت در جامعه گرایش دارد.
بر اساس این دیدگاه، بخش عمده ای از تحقیقات حسابداری بر پایه این نقطه نظر انجام شده است که واقعیت های موجود در دنیا، ماهیت قابل تعیین دارند و از طریق انجام تحقیقات می توان به آن واقعیت ها پی برد. در این دیدگاه واقعیت های عینی، مستقل از عامل انسانی مورد توجه قرار گرفته است. در نتیجه ، عامل انسانی به عنوان به وجود آورنده واقعیت ها دیده نشده، بلکه عاملی تلقی شده که صفات آن را می توان از راه مشاهده توصیف کرد(شباهنگ(2000
تعریف دیدگاه حسابداری انتقادی
حسابداری انتقادی شاخه ای از تئوری حسابداری است که دران به نقش محوری حسابداری درقضاوت بین شرکت های مختلف وحوزه های اجتماعی ×مثل مصرف کنندگان وعموم مردم تاکیدمی گردد (نیمارک وتینکر3(1989
بنابراین دراین دیدگاه به نقش حسابداری درجامعه توجه می شودهمچنین تینکر(4(2005 یکی از بنیانگذاران حسابداری انتقادی تعریف زیررا ارائه می دهد: تمامی اشکال اعمال اجتماعی که باهدف به وجوداوردن تغییرات سریع درمفاهیم روشها وحوزههای سیاسی حسابداری قابل ارزیابی باشد درتعریف فوق مفهوم عمل اجتماعی یک عامل مهم است پراکسیس5 باعمل فردی متفاوت است درعمل اجتماعی عالم وعلم و ارزش و واقعیت بهم امیخته می شوند وجداسازی انها به اسانی میسرنیست به عبارت دیگر عمل اجتماعی واقعیت وارزش را باهم دربرمی گیرد(سروش(1378
تاریخچه :
نظریه انتقادی بخش از نظریه نئومارکسیستی است ومنشا ان به موسسه تحقیقات اجتماعی در شهرفرانکفورت المان باز می گردد این موسسه اولین موسسه مطالعاتی مارکسیسم درجهان سرمایه داری غرب بوده که درسال 1923دردانشگاه فرانکفورت تاسیس وبعدها به مکتب فرانکفورت مشهور گردید. ازسال 1930این موسسه تحت رهبری یکی از فلاسفه برجسته به نام مارکس هورکهایمر6 قرارگرفت .اعضای موسسه دردوران حاکمیت نازیسم مجبوربه تبعیدبه خارج المان ازجمله امریکا گردیدند ودراوایل دهه 1950به المان بازگشتند .به تدریح با گذشت زمان موسسه تحقیقات اجتماعی به مرکزی برای ارائه تفسیرنوین ازجامعه فرهنگ سیاست واقتصاد درامد.
belkoui Neimark&tinker tinker praxis
Marx horkehaimer
2
3
4
5
6
توسعه وتکامل نظریه انتقادی عمدتا مرهون فعالیتهای علمی وپژوهشی اندیشمندان برجسته ای چون مارکس هورکهایمر رئیس موسسه وتئودورادورنوجامعه شناس وموسیقی شناس و هربوت مارکوزه فیلسوف و والتر بنیامین نویسنده ومتفکرالمانی ونقادونظریه پرداز ادبی وفریدریش پولوک اقتصاددان و....
دراثرفشارها وسیاستهای هیتلردرسال1934به امریکا رفتند وبه موسسه تحقیقات اجتماعی پیوستند . تحقیقات این موسسه پیرامون مسایل مهم دوران پس از جنگ وشامل موضوعات عدیده ای چون توسعه وتکامل نظریه های انتقادی ماهیت وظهورفاشیسم خانواده هنر فرهنگ و....بود یکی از اهداف مهم این نظریه ارائه تحلیل های انتقادی درباره مسایل ومعضلات جامعه بود به همین دلیل این نظریه اساسا یک نظریه ارزشی به شمارمی رودبه عبارت دیگر نظریه انتقادی نظریه ای است که در ان قضاوت ارزشی وجود دارد .
نظریه انتقادی با مکتب اثبات گرایی که معتقدبه غیرارزشی بودن علوم اجتماعی وعلوم انسانی است شدیدا مخالف است مکتب اثبات گرایی وضع موجود را توصیف وتایید می کند اما نظریه انتقادی درباره جامعه یک تفکر ارمانی دادرد ووضع مطلوب را ارائه می نمایددرنظریه
انتقادی رشته های متعددعلوم انسانی واجتماعی نظیر جامعه شناسی واقتصادو....برای تجزیه وتحلیل مسایل ومشکلات جامعه موردنقدوبررسی قرارمی گیرند. مبانی اولیه فکری نظریه انتقادی عمدتا براین فرض استواراست که جامعه سرمایه داری به تدریج تحت هدایت وکنترل گروهی تمامیت خواه قراخواهد گرفتکه به دنبال ثروت ومنافع شخصی خودهستند لذابه عقیده طرفداران مکتب انتقادی نظام سرمایه داری ودموکراسی موجود دران قابل اعتمادنیست . (نیکومرام وبنی مهد(1388
تحقیقات انتقادی در حسابداری به کجا می رود؟
تاریخ تحقیقات حسابداری گواهی روشنگری ها و دسته بندی های مختلف از فعالیت ها بوده است- یا آنچه که می توان گستره ساختارها نامید- برخی از آنان در شکل دهی شخصیت آنالیز حسابداری7 بسیار موثر بوده اند. اگر کسی علاقه مند به درک این شخصیت در حال حاضر است، بنحوی که بهتر بتواند برخی از احتمالات فعال شده آن را درک کند،بهتر است که از باز کردن جنبه های چند لایه شروع کند.لایه ها در گستره ساختارها، و برخی اوقات در هنگام تغییرات و تلاش برای بهترین ها تشکیل شده اند- تحقیقات حسابداری هم دردرون خود و هم بیرون آن اما بر مسیر تاریخی آن اثر گذاشته اند. چنین آنالیز تاریخی کارهای تحقیقاتی خطرها و تهدیدها را در لحظه و خارج از دسته بندی هایی که فعالیت را طبقه بندی میکنند، می بیند. و چنین آنالیزی مشخص می کند که این خطرات و تهدیدات به چه میزانی جدی گرفته شده اند.بنابراین، شخصیت آنالیز حسابداری مسئله ای پیچیده است، در حالی که مسیرهای جذابی برای تحقیقات حسابداری پیشنهادشده است.یک کلمه خاص که توجه ما را نیز جلب کرد، مفهوم "انتقادی" است که در تحقیقات حسابداری بیان شده است. ما فکر می کنیم که این که چطور این واژه توسعه یافته و در تحقیقات حسابداری با آن برخورد شده، اثرات قابل توجهی بر آنالیز حسابداری داشته است.این مفهوم روش های بررسی کردن حسابداری از جمله از منظر سوالات تحقیق را شکل داده است. این مفهوم همچنین حالت های ارائه استدلال را شکل داده است. اساسا این مفهوم شخصیت گفتگو راجع به حسابداری را هم در دانشکده های حسابداری و هم بصورت کلی درون دانشگاه ها و درون جامعه تحت تاثیر خود قرار داده است.این مفهوم راه های انجام دادن یا انجام ندادن را به ما پیشنهاد داده اند.برای تمرکز بیشتر بر دغدغه اصلی ما در این تحقیق، ما بررسی می کنیم که چطور گستره ساختارها همان طور که در بالا شرح داده شد، بروی ساخت "حسابداری اجتماعی" در تحقیقات حسابداری اثر گذاشته است.این مساله همچنین به ما اجازه می دهد که پیشنهادات دقیق تری برای توسعه تحقیقات انتقادی بر "حسابداری اجتماعی" داشته باشیم.
ساختار این مقاله بدین شرح است: درک انتقادی ازبرخی از گستره ساختارها مهم در تاریخ تحقیقات حسابداری، تامل بر مفهوم تحقیقات انتقادی؛ تمرکزی بر تحقیقات "حسابداری اجتماعی" با چند راه (حل) پیش رو و نظرات پایانی.
