بخشی از مقاله
چکیده
در واقع حقوق شهروندی آمیختهای است از وظایف و مسئولیتهای شهروندان در قبال یکدیگر،شهر و دولت یا قوای حاکم و مملکت و همچنین حقوق و امتیازاتی که وظیفه تامین آن حقوق بر عهده مدیران شهری و بالاخص شهرداری ها و دولت یا به طور کلی قوای حاکم میباشد. به مجموعه این حقوق و مسئولیتها ،حقوق شهروندی اطلاق میشود.
واژگان کلیدی:شهروند-حقوق شهروندی-زاینده رود-خشکسالی-اصفهان
مقدمه
باتوجه به اینکه شهروندی مفهوم جدیدی است که به طور خاص به برابری و عدالت توجه دارد و در سال های اخیر در نظریات اجتماعی حقوقی و سیاسی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است مقوله شهروندی هنگامی تحقق می یابد که کلیه افراد یک جامعه از حقوق مدنی و سیاسی برخوردار شوند.هم چنین شهروندان به اقتضای زندگی در شهر و کشور خود باید در مقوله های اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و حتی محیط زیستی دسترسی آسان داشته باشند و در حوزه های مختلف محل سکونت خود مشارکت داشته و در برابر حقوقی که دارند متقابلا مسولیت هایی برای بهبود وضعیت جامعه ای که متعلق به آن هستند را نیز دارند و شناخت این حقوق و تکالیف نقش قابل توجهی در رشد شهروند و ارتقا حقوق شهروندی و هم چنین ایجاد جامعه ای بر پایه نظم و عدالت دارد.
در نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به داعیه "جمهوری" و "اسلامی" حداکثر تلاش این نظام باید اجرای حقوق شهروندی و قابل مطالبه نمودن این حقوق برای آحاد ملت-بعد از قانون پذیرنمودن شهروند- باشد.
به علاوه اسلام به عنوان دین برتر با فرستادن محمد - ص - به عنوان آخرین پیامبر توجه به همه جوانب زندگی انسان به عنوان اشرف مخلوقات دارد و روش ها و دستورالعمل های ساده و مشخصی برای روابط اجتماعی تعریف کرده است که به ابعاد دنیوی و اخروی توجه نموده است و از جمله مسائل مهم حقوق شهروندی در اسلام توجه به کرامت انسان و ارزش نفس و حیات هر فرد و برابری همه بدون توجه به رنگ پوست و نژاد و ملیت و ... و فقط نزد پروردگار کسی برتر است که باتقواتر است.
در این مقاله در ابتدا نگاه مختصری به حقوق شهروندی و سیر تاریخی آن و سپس تاریخچه زاینده رود و مسائل و مشکلاتی که از حدود یک دهه قبل به وجود آمده،دارد و پس از آن ارتباط حقوق شهروندی با زاینده رود و آسیب های خشک ماندن در سالیان آینده و در آخر راهکار و راه حل های زنده شدن زنده رود ارائه می گردد.
-1مفهوم شناسی
1-1شهروند کیست ؟
"شهروند" مرکب از دو کلمه "شهر" به معنای جامعه انسانی و "وند" به معنای عضو وابسته به این جامعه است. مثل لغت "کیش وند" که برای شهروندان ساکن جزیره کیش به کار می رود. لغت "شهروندی" در دیکشنری آکسفورد معادل "Citizenship" و "شهروند" معادل " "Citizen آمده است. واضح است که از مشتقات شهر "City" است .
در ابتدای بحث لازم است تعریفی از واژه شهروند ارائه گردد. آیا تنها ساکن بودن در یک شهر موجب می شود که فرد شهروند نامیده شود؟
شهروندی مقوله ای است که با مفهوم فرهنگ هر جامعه گره خورده و از آنجا که فرهنگ هر مرز و بوم ناشی از سه قلمرو اساسی فعالیت های اجتماعی، فضای سیاسی و وضعیت اقتصادی آن جامعه است فرهنگ هر جامعه ای کاملا منحصر به فرد همان جامعه می باشد و هر فرهنگی نیز شهروند ویژه خود را می طلبد.
در تعریف شهروند می توان گفت که شهروند کسی است که حقوق فردی و جمعی خود را می شناسد و از آنها دفاع می کند قانون را می شناسد و به آن عمل می کند و از طریق آن مطالبه می کند، از حقوق معینی برخوردار است؛ می داند که فرد دیگری هم حضور دارد و دفاع از حقوق او یعنی دفاع از حقوق خودش و فردی که در امور شهر مشارکت دارد.
شهروندی را شمایل پیشرفته »شهرنشینی« میدانند. به عقیده برخی صاحب نظران، شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام گذاشته و به مسئولیتهای خویش در قبال شهر و اجتماع خود عمل نمایند به »شهروند« ارتقاء یافته اند.
پس شهروندی نه تنها به معنای سکونت در یک شهر به مدت مشخص که به معنای مجموعه ای از آگاهی های حقوق فردی و اجتماعی است. در یک جامعه مدنی حقوق یک فرد عبارتند از: حقوق اساسی به معنای حقوق بنیادی شهروندان یک جامعه، حقوق سیاسی به معنای حق مشارکت در فرآیندهای سیاسی، حقوق اجتماعی که در برگیرنده حقوق اقتصادی و نیز حداقل استانداردهای زندگی در تسهیلات اجتماعی است. امروزه از عناوینی چون "شهروند فعال" و "شهروند منفعل" و "شهروندموثر" نیز استفاده می شود.
1-2حقوق شهروندی چیست؟
افراد ساکن یک شهر هنگامی شهروند محسوب می شوند که حقوق و تکالیف خود را بشناسند و به آن عمل کنند.حقوق شهروندی از جمله دستاوردهای مثبت بشری است که در بسیاری از موارد مورد تأیید دین مبین اسلام نیز می باشد. حقوقی از جمله حق حیات، حق آزادی بیان و انتقاد، حق تعیین سرنوشت، حق امنیت، حق برابری و عدم تبعیض و ... همگی مورد تأیید اسلام هستند.
از نظر حقوقی، جامعه نیازمند وجود مقرراتی است که روابط اقتصادی وتجاری، اموال، مالکیت، شهرسازی،فرهنگی،محیط زیستی،سیاسی و حتی مسائل خانوادگی را در نظر گرفته و سامان دهد. ازاین رو از دید حقوقی موضوع حقوق شهروندی، روابط مردم شهر، حقوق و تکالیف آنان در برابر یک دیگر و اصول و هدف ها هم چنین نحوه اداره امور شهر و کیفیت نظارت بر توسعه شهر است که میتوان به عنوان مهم ترین اصولی بدانیم که منشعب از حقوق اساسی کشور است. به طور کلی حقوق افراد ساکن در هر شهر را می توان شامل موارد زیر دانست که در هر مورد به اختصار توصیح داده خواهدشد.
امنیت
بعد از خوراک و پوشاک و مسکن که نیازهای اولیه هرجامعه بشری اسصت می توان "امنیت" را از ضروریات زندگی عنوان کرد.امنیت شهروند را این گونه می توان توصیف نمود : تدارک سلامت افراد جامعه در مقابل اقدامات خشونت آمیز و رفع دغدغه های ذهنی شهروندان.امنیت مساکن و منازل نیز به منظور احساس آرامش در زندگی عادی و خانوادگی شهروندان مد نظر است.
حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری ها
مسلما وقتی که عده ی زیادی از مردم در یک منطقه زندگی می نمایند مبحث مهمی به نام سلامت مطرح می شود.یکی دیگر از حقوق شهروندان انجام اعمالی است که سلامت مردم را تضمین می نماید.به عنوان مثال یکی از این موارد مهم که با سلامت شهروندان به طور مستقیم در ارتباط است نظافت و بهداشت شهر است.جمع کردن زباله ها و انتقال آن ها به خارج از فضای شهری و معدوم نمودن آن ها.
هدایت فاضلاب های تولید شده در شهر به نقاط خارج از شهر پاک نمودن آب راه ها از اشیاء و زباله ها و پسماند های احتمالی بمنظور جلوگیری از رشد و نمو حشرات و به ویژه مگس،پشه، سوسک و موش است. هم چنین در حوزه ی بهداشت و سلامت می توان به ایجاد درمانگاه ها و مراکز بهداشتی اشاره نمود.
ایجاد پایگاه های فرهنگی - ورزشی - هنری وجود فضاهایی به منظور فعالیت های فرهنگی هنری و ورزشی را می توان از حقوق دیگر شهروندان دانست.مانند کتابخانه ها،فرهنگسراها،زمین های بازی و باشگاه های ورزشی
