بخشی از مقاله
تعاريف و مفاهيم فنی راهسازي
ه نوعي آسفالت حفاظتي با ضخامت كم اطلاق مي گردد كه به منظور بهبود راهآسفالته(اعم از آسفالت گرم يا آسفالت سطحي يا انواع ديگر آسفالت) و نيز غير قابلنفوذ نمودن آن در مقابل نزولات جوي نظير برف و باران و غيره بكار برده مي شود. سيككت شامل پخش يك لايه قير مخلوط با امولسيون قير توأم با مصالح و با بدون پخش مصالح باشد.
پريمكت :
اندود نفوذي به منظور آماده نمودن سطح راه شني جهت بخش قشر آسفالت آنجام مي گرددقير پريمكت كه در سطح راه شني پخش مي گردد در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوهبر تحكيم سطح راه شني سبب تسهيل چسبندگي قشر آسفالت به بدنه راه مي گردد.
تك كت:
پخش يك لايه بسيار نازك امولسيون قير روي سطح آسفالتي يا بتنيبهمنظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ايجاد و چسبندگي با قشرآسفالتي كه متعاقباً روي آن پخش مي شود اندود سطحي و يا تك كت ناميده مي شوند.
لكه گيري :
هر گاه در راهها بر اثر فشار ترافيكي و خرابي جسم راه آسفالت سطح راه خراب شده وبا به شكل موزائيكي درآمده باشد بوسله دستگاه كاتر آسفالتهاي خراب شده را بصورتشكلهاي منظم خارج نموده و چنانچه زيرسازي نيز دچار آسيب ديدگي شده بود نسبت بهاصلاح آن نيز اقدام مي كنيم سپس سك لايه تك كت ريخته و با آسفالت مرغوب رويه رامرمت مي نمائيم.
حريم راه:
با توجه ببه نوع راهي كه طراحي و احداث گردد حريم در نظر گرفته مي شود. منظور ازحريم مقدار زميني است كه از دو طرف راه براي مقاصد خاصي اختصاص مي يابد اين مقاصدرا مي توان بطور خلاصه بشرح ذيل ذكر نمود:
1-ايجاد ميدان ديد وسيعتر براي رانندگان
2-ايجاد تسهيلات جهت تعريض راه در آينده با توجه به افزايش ترافيك
3-جلوگيري يا كاهش خطرات ناشي از انحراف خودروها از جاده ((با جلوگيري از احداثساختمان با هر گونه بنا در حريم))
گاردريل :
نوعي جدا كننده كه از جنس ورق گالوانيزه براي حفاظ در راهها استفاده مي شود كهدر اتوبانها، نقاط پرتگاه، گردنه ها و قوسها نصب مي شود تا از تصادفات و اتفاقاتناگوار در هنگام رانندگي جلوگيري شده يا عوارض آنها كمتر شود.
نيوجرسي:
نوعي جدا كننده بتني مي باشد كه در ارتفاع مختفل از قبيل يك يا دو متري ساخته ميشود كه در بزرگراه ها جهت جلوگيري از دور زدنها و خلاف رانندگان متخلف و ايجادامنيت و جلوگيري از اتفاقات ناگوار و تصادفات و در بعضي موارد ورود و خروج و هدايتترافيك و جلوگيري از نور چراغهاي روبرو ايجاد مي شود.
چشم گربه اي:
همانگونه كه خط كشي در هنگام روز و شب راننده را در مسير حركت رتهنمايي نموده وبه او در انتخاب خط مسير ايمن كمك مي كند، چشم گربه اي نيز كه در انواع مختلفيساخته مي شود وظيفه هدايت راننده را در خطوط مختلف ترافيكي ((لاينهاي ترافيكي)) رادر شب بعهده دارد. چشم گربه ايها خصوصاً در قوسها، محل پياده روها و جاده هاي دارايچند خط ترافيكي كاربرد گسترده اي دارند.چشم گربه ايها با بازتابش نور چراغهاي خودرو در شب رؤيت شده و راننده را در مسيرايمن هدايت ميكنند.
زهكشي و درواسيون:
نفوذ آب به لايه هاي زير سازي موجب تخريب راه مي گردد بنابراين همواره تلاش ميشود تا از نفوذ آبهاي سطحي به زيرسازي جلوگيري شود براي تحقق اين امر روشهاي مختلفيوجود دارد كه به كمك آنها آب را از لايه دفع يا از نزديك شدن آبهاي جاري به راهجلوگيري مي كنند زهكشي و درواسيون از جمله اين روشهاست.
آسفالت رودميكس :
از اختلاط مصالح سنگي با قير مايع در سطح آماده شده را بدون گرم كردن مصالح سنگيساخته مي شود از مزاياي اين نوع مخلوط استفاده از مصالح سنگي در كنار راه ريسه يادر نزديكي هاي انبار شده مي باشد مصالح سنگي آسفالت مخلوط بايد از سنگ يا شن شكستهيا شن و ماسه رودخانه اي و يا مخلوطي از آن دو تهيه شده باشد اين مصالح بايستي سخت،مقاوم و تميزباشند كه بوسيله مخلوط كننده اي نظير گريدر و يا لودر و يا هر وسيلهمناسب ديگر در كنار راه تهيه مي شود.
آسفالت گرم :
عبارت است از مخلوطهاي مصالح سنگي با قير خالص كه در كارخانه آسفالت با درجهحرارت معين طبق مشخصات تهيه و با توجه به فاصله حمل مشخص كه مجاز مي باشد آماده شدهو بوسيله فينيشر بر روي سطح راه پخش و كوبيده مي شود.
بيندر:
بيندر بتن آسفالتي مي باشد كه با سنگ شكسته از مصالح رودخانه اي يا كوهي تهيه ميشود و مصالح سنگي آن داراي دانه بندي 25-0 ميلي متر و 19-0 ميلي متر مي باشد بيندربصورت يك لايه طبق ابعاد و ضخامت هايي كه در نقشه مشخص شده بر روي سطوح آماده شدهراه پخش مي گردد البته در مواردي كه ضخامت قشر آسفالت زياد باشد با توجه به دانهبندي انتخاب شده ممكن است در يك لايه يا بيشتر اجرا شود.ضمناً لايه بيندر بر اساسطراحي روسازي جاده محاسبه و مشخص مي گردد.
توپكا:
بتن آسفالتي است كه از مصالح رودخانه اي يا مصالح سنگ كوهي تهيه مي شود و مصالحسنگي آن داراي دانه بندي 19-0 ميلي متر مي باشد و جهت پوشش لايه نهائي بتن آسفالتبكار مي رود كه به آن اصطلاحاً رويه مي گويند و ضخامت اين لايه را بر اساس طراحيروسازي جاده محاسبه و مشخص مي گردد.
بيس:
بيس قشري است كه مصالح سنگي و يا مخلوطي از مصالح سگي و مواد چسبيده با مشخصاتفني معين و به ضخامت محاسبه شده مي باشدكهبر روي بستر 50-0 ميلي متر و 38-0 ميلي متر و 25-0 ميلي متر مي باشدكهحداقل 50% مصالح ماندهروي الك شماره 4 بايد شكسته و ارزشماسه اي آن بيشتر از 35 باشد اين قشر بايدقابليتتحمل بارمحوري و همچنين زهكشي راه را داشته باشد.
ساب بيس:
ساب بيس قشري از مصالح سنگي با مشخصات فني معين و به ضخامت محاسبه شده مي باشدكه بر روي بستر روسازي راه بمنظور تحمل بارهاي وارده از جانب قشر اساس قرار مي گيرداين قشر معمولاً ااولينلايه از ساختمان روسازي را تشكيلمي دهد.
و ضخامت آن نيز بر اساس طراحي روسازي راه محاسبه و تعيين مي گردد.مصالحآن داراي دانه بندي 50-0 ميلي متر و 48-0 ميلي متر و 25-0 ميلي متر مي باشد.
ردايلينگ:
به نوعي قير پاشي سطح راههاي شني اطلاق مي گردد كه بمنظور تحكيم و تثبيت سطح شنيراه و نيز غبار نشاني بكار برده مي شود راههاي شني كه به اين روش قير پاشي مي شوندپس از مدتي سطح شني آنها مبدل به يك سطح پايدار گرديده كه در برابر نفوذ آب مقاوممي باشد قيرهاي مورد مصرف آن عبارتند از 70-mc و 250-mc و 70-sc و 250-sc.
سيستم كامپيوتري رهيابي ماشين آلات راهسازي
امروزه صنعت عمران در حال عبور از يك گذرگاه تكاملي است. ديدگاه اين صنعت اكنون بر فرايندهاي اصلي متمركز شده است. هدف از اين نوع نگرش اين است كه مشخص گردد در كدام فرايندهاي عمراني پيشرفتهاي مطلوبي تحقق يافته و در كدام حوزه ها نياز به بهبود و تقويت از دو ديدگاه فناوري و فرايندها احساس مي گردد.
در حال حاضر پس از عبور اين صنعت از يك فرايند گام به گام با عنوان «بهبود مستمر فرايندها» مي توان اذعان نمود كه:
- ماشين آلات عمراني كنوني از سرعت، امنيت، كارايي و آسايش افزونتري برخوردار هستند.
- ابزارهاي نقشه برداري امروزي دقت بالاتري نسبت به ابزارهاي قديمي دارند.
- اكثر نقشه ها و طراحي هاي مهندسين به كمك رايانه انجام مي گيرد.
اما متأسفانه بسياري از روشهاي اجرايي كنوني همچنان وابسته به فرايندهاي سنتي بوده و از كاربردهاي وسيع فن آوري درعصر اطلاعات بي بهره هستند.
به عنوان مثال در اكثر پروژه هاي عمراني فرايندها همچنان وا بسته به نقشه برداري دستي و فرايندهاي پيكه گذاري سايت هستند. از آنجا كه چيدن پيكه هاي عمليات تسطيح در سايت، ساعاتي از عمليات عمراني را به خود اختصاص مي دهد و همچنين به دليل بالابودن احتمال وجود خطا و اشتباه و دوباره كاري در اين نوع روشهاي اجرايي، اتلاف زماني، افزايش هزينه ها و كاهش راندمان توليد معمول است.
در يك فرايند آماده سازي و تسطيح اراضي در حالت عادي فعاليتهايي كه صورت مي گيرد عبارتند از: نقشه برداري، طراحي، برآورد، جانمايي، تسطيح و عمليات روكش و آسفالت.
در روش سنتي پس از اجراي عمليات نقشه برداري، اطلاعات بدست آمده از سايت مورد بررسي و تجزيه و تحليل گرفته سپس سايت توسط پيكه ها شبكه بندي مي شود. گاهي اوقات عمليات شبكه بندي چندين بار بايد تكرار و اصلاح گردد. در اين مرحله اپراتور بايد ماشين را بين پيكه ها حركت داده و تراز را حدس بزند. در بسياري از موارد پيكه ها بين 8 تا 10 متراز هم فاصله دارند و هرچه مهارت اپراتور كمتر باشد، تعداد رفت و برگشتهاي بيشتري براي اتمام كار نياز است. عمليات تراز نهايي به روش سنتي كار بسيار دشواري بوده و نيازمند اپراتور بسيار ماهر است. در اين روشها همچنين مجبور به بكارگيري حداكثر توان فيزيكي نيروهاي كاري هستيم.
اما مسلماً روش بهتري براي انجام اين عمليات وجود دارد. بكارگيري فن آوري اطلاعات(IT) در اين صنعت تحول چشمگيري را براي بهبود روشهاي اجرايي، افزايش راندمان توليد و كاهش هزينه ها ايجاد نموده است.
استفاده از سيستم CAES به عنوان يكي از انواع موقعيت ياب هاي جهاني(GPS[2]) برروي ماشين آلات راهسازي، موجب تسهيل و تسريع در اجراي عمليات عمراني گرديده است.
معرفي سيستم CAES
CAES (سيستم ماهواره اي رهيابي ماشين آلات راهسازي)، يكي از انواع موقعيت يابهاي جهاني (GPS) است. اين ابزار بطور اخص در صنايع معدن و دفن زباله و بطور عام در فرايند تسطيح مربوط به پروژه هاي مختلف عمراني ازجمله ساخت جاده و بزرگراه، خطوط راه آهن، باند فرودگاه، ساختمان سازي و ... مورد استفاده قرار مي گيرد. سيستم CAES برروي دوزرها، موتورگريدرها، اسكريپرها و بيل هاي مكانيكي قابل نصب است.
توسط اين سيستم امكان اندازه گيري ميزان تراكم درعمليات دفن زباله همچنين تشخيص تفاوت بين ماده معدني و كاني فراهم مي گردد.
CAES ابزاري الكترونيكي براي بهبود فرايند توليد است. اين ابزار به ماشين اين قابليت را داده تا در هنگام جابجايي مواد، به دقت از محل نقشه برداري نموده و در كليه مراحل عملياتي، ميزان تراز و شيب مناسب را كنترل نمايد. همچنين اين سيستم اپراتور را قادر مي سازد تا به سهولت تشخيص دهد براي دستيابي به شيب و تراز مطلوب، چه قسمتي از زمين بايد برداشته و چه قسمتي بايد پر شود و به چه ميزان.
از طريق اين سيستم اپراتور مي تواند به سرعت پيشرفت عمليات را پيگيري نموده و با مقايسه آن با نقشه مورد نظر، تغييرات لازم را اعمال نمايد.
با بكارگيري اين ابزار، ديگر نيازي به پيكه هاي تراز درنقشه برداري محل نبوده، همچنين دوباره كاري ها كاهش يافته و ضرورت حضور نقشه برداران در حوزه حركت ماشين حذف مي گردد.
صفحه نمايش بزرگ و كيفيت مناسب نمايش اين سيستم، همچنين امكان فعال نمودن صفحه از طريق تماس دست و استفاده از رنگهاي كد بندي شده در صفحه نمايش، كاربرد آن را آسان نموده بطوريكه اپراتور به سهولت قادر به كنترل عمليات تسطيح و شيب بندي در هر شرايط آب و هوايي و هر زمان از شبانه روز خواهد گرديد.
در صفحه نمايش داخل كابين همچنين موانع موجود در سايت كاري و مرحله پيشرفت عملياتي قابل نمايش هستند. سپس نتايج عملياتي از طريق امواج راديويي با پهناي باند وسيع به دفتر سايت ارسال مي گردند و در آنجا اين نتايج به گزارشات مطلوبي براي كنترل ميزان توليد بر اساس پارامترهاي نوع ماشين، نوع عمليات، شيفت كاري و اپراتور تبديل مي گردند.
سهولت اپراتوري سيستم
انتقال و ظهور سريع و به هنگام بر روي صفحه نمايش قابل تنظيم، امكان تطبيق سريع ميزان پيشرفت با نقشه مورد نظر را فراهم مي نمايد. از ديگر فوايد اين روش آن است كه تفسير نقشه هاي الكترونيكي سهل تر از برآورد از طريق پيكه ها و پرچمهاي تراز سايت بوده همچنين ميزان دقت عملكرد با تغيير شرايط ديد كاهش نمي يابد.
در صورت ايجاب هرگونه تغيير در طرح ضمن كار، اپراتور مي تواند بدون حدس و گمان و يا هرگونه كمك خارجي، شيب و تراز جديد را انتخاب نمايد. اين سيستم موجب بهبود كارايي اپراتورها با هر سطح مهارتي خواهد شد.
شبكه اطلاعاتي
در سيستم CAES اطلاعات به هنگام عمليات توليد در يك شبكه اطلاعاتي شامل ماشينها، اپراتورها، مهندسان و مديريت پروژه مبادله مي گردد. مهندسين مي توانند بطور لحظه اي از طريق يك نرم افزار تحت Windows از پيشرفت كار مطلع گرديده و لحظه به لحظه پيشرفت اپراتور را با نقشه مورد نظر مقايسه نمايند. اين نرم افزار همچنين امكان گزارش گيري بر مبناي فاكتورهاي كليدي عملياتي از قبيل ميزان كارايي هر اپراتور، حجم ماده جابجا شده، زمان هر سيكل كاري و ... را براي مهندسان فراهم مي نمايد.
اين فاكتورها تصويري واقعي از ميزان توليد ايجاد نموده و فرصتي را براي بهبود مداوم عمليات فراهم مي آورند.
اجزاء سيستم
اين سيستم متشكل از بخشهاي ذيل است:
1. يك مجموعه سخت افزاري كه بر روي ماشين نصب مي شود شامل:
I. گيرنده فرستنده راديويي
II. آنتن
III. پردازشگر
2. يك مجموعه نرم افزاري شامل:
I. نرم افزار METS manager كه در محيط Windows NT اجرا شده و مديريت شبكه راديويي را انجام مي دهد. اين نرم افزار مي تواند اطلاعات خروجي از يك نرم افزار مهندسي را به عنوان داده هاي ورودي دريافت نموده وپردازش كند. همچنين انتقال اطلاعات بين سايت و دفتر از طريق اين نرم افزار صورت مي گيرد.
II. نرم افزار CAES office: اين نرم افزار لحظه به لحظه عمليات ماشين را پايش نموده و با نقشه مرجع مقايسه مي كند.
3. شبكه بي سيم: اطلاعات به صورت سيگنال از طريق آنتن GPS در يك شبكه ماهواره اي انتقال مي يابد. فركانس امواج 450 و يا 900 مگاهرتز با پهناي باند وسيع بوده و سرعت انتقال اطلاعات بسيار بالا است.
4. ايستگاه مرجع GPS: به منظور سنجش مختصات هر نقطه از زمين توسط موقعيت ياب جهاني، ايستگاهي به عنوان مرجع انتخاب و مختصات نقاط نسبت به آن سنجيده مي شود.
مزاياي كاربرد CAES
* دقت و يكنواختي عمليات:
به دليل كنترل تراز توسط ماشين در كل اجراي عمليات، كار طاقت فرساي تخمين توسط اپراتور در فاصله بين پيكه هاي تراز كه احتمال خطا و دوباره كاري در آنها بالا بوده حذف گرديده و درصد دقت و يكنواختي تراز در كل سطح عملياتي افزايش مي يابد.
* افزايش راندمان توليد:
راندمان توليد و سود حاصله در شرايط استفاده از اين سيستم به دلايل متعدد افزايش مي يابد. صرفه جويي در زمان به دليل حذف زمان بيكاري ماشين در هنگام كنترل تراز توسط تيم نقشه برداري، يكي از علل مهم افزايش توليد است.
* كاهش مواد جابجاشده:
مزيت مهم ديگر، جابجايي حجم صحيحي از ماده در مرتبه اول است كه باعث صرفه جويي در هزينه مي شود.
* ايمني بيشتر:
به دليل عدم نياز به نيروي انساني براي كنترل تراز در كنار ماشين، ايمني در سايت كاري افزايش مي يابد.
* كاهش نيروي انساني مورد نياز
* اجراي عمليات در شب
* كاربرد بهينه ماشين و كاهش هزينه ها
به طور كلي كاربرد اين سيستم در حدود 90 درصد كاهش هزينه ها را در نقشه برداري و هزينه هاي پيكه گذاري، 66 درصد در كنترل تراز و 30 الي 50 درصد كاهش هزينه را به دليل بهبود توليد به دنبال خواهد داشت.
اقدامات صورت گرفته جهت ایمنی راه در آمریکا
ادارات راه وترابري با بهره گيري از نرم افزارهاي جديد قادر خواهند بود تا با خطر بروز تصادف در حاشيه راهها به مقابله پرداخته واز نتايج وآثار منفي آن بكاهند.
در آمريكا هر ساله بيش از شانزده هزار نفر به دليل تصادفات خودرو در حاشيه يا كناره هاي راه كشته ويك ميليون نفر نيز زخمي مي شوند. اين نوع تصادفات معمولا" زماني اتفاق مي افتد كه خودرو ها از راه اصلي خارج وبه سمت شانه ي جاده يا دور تر منحرف وبا مانع طبيعي يا موانع ساخت انسان مانند چراغ برق، ديواره هاي پل، ترانشه هاي خاكي، گاردريل ها، خودرو هاي پارك شده يا درختها برخورد مي كنند.در سالهاي اخير تصادفات خودرو در حاشيه يا كناره هاي راه در آمريكا روند فزاينده اي داشته و33 درصد از كل تصادفات در سال 1995 ميلادي و38درصد در سال 2000 ميلادي را به خود اختصاص داده است.
بر اساس طرح راهبردي ملي سال 1998در اداره راههاي فدرال آمريكا كه به اختصار FHWA ناميده مي شود ساليانه هزينه اي بالغ بر 80 ميليارد دلار به دليل بروز تصادفات حاشيه راهها (به دليل انحراف خودرو از راه اصلي) به جامعه آمريكا تحميل ميشود .اين مبلغ سه برابر ميزان پولي است كه توسط مؤسسات ذيربط وابسته به دولتهاي محلي ، ايالتي و فدرال ساليانه براي ترميم ونگهداري راههاي كشور هزينه مي شود.
به گفته مسؤلان"برنامه ملي كمك به تحقيقات راه"كه به اختصار NCHRP نام دارد هزينه هاي ناشي از حوادث حاشيه راهها براي خريد 350 گالن بنزين براي هر يك از خودروهاي شماره كذاري شده در ايالات متحده كافي است. اداره راههاي فدرال آمريكا در راستاي دستيابي به يكي از اهداف راهبردي وبسير مهم خود، كاهش 10 درصدي تصادفات در حاشيه راهها را تا سال 2007 ميلادي مد نظر قرار داده است.رويكرد مقابله با حوادث ناشي از خودرو به دليل ماهيت اين گونه از حوادث، تصادفات درون راهها را نيز در بر مي گيرد.در نتيجه براي پرداختن به هر دو مورد ميتوان از رويكردي مشابه استفاده كرد.اين سازمان براي دستيابي به اين هدف، فعاليتهاي پژوهشي ، تعريف راهبردهاي مناسب ، اجراي راهبردهاي تعريف شده وهماهنگي با ديگر سازمانها را در دستو كار خود قرار داده است.
2- پژوهش در زمينه ايمني انحراف خودرو از جاده:
مسؤلان NCHRP معتقدند كه طراحي سيستن راه بايد به گونه اي باشد كه رانندگان به ندرت از مسير اصلي منحرف شوند اما در صورت انحراف خودرو به هر علت ، وضعيت فيزيكي وموانع موجود در حاشيه راهها وطراحي خودروها بايد به گونه اي باشد كه از سرنشينان خودرو وعابران پياده حفاظت به عمل آيد وآسيب جدي به آنها وارد نشود.
مطالعات انجام شده در زمينه تصادفات حاشيه راه(به دليل وسعت شبكه جاده اي و گستردگي اين گونه تصادفات) نشانگر چالشهاي بسيار مهم و نگران كننده ايست . دو سوم تصادفات ناشي از انحراف خودرو در راههاي برون شهري ، 80 درصد در راههاي خشك و60 درصد در شب هنگام يا در راههاي فاقد سيستم روشنايي مناسب به وقوع مي پيوندد.
اداره راههاي فدرال آمريكا در خصوص مشكل انحراف وسايل نقليه از جاده، مشغول تهيه يك الگو براي طراحي ايمني راههاي دو بانده مي باشند. اين الگو شامل مجموعهاي از روشهاي ارزيابي كه در براورد وتعيين تأ ثير طراحي هندسي برروي ايمني مورد ايمني قرار مي گيرد .اداره راههاي فدرال آمريكا همچنين در حال مطالعه و بررسي ارتباط هزينه تصادفات با مشخصات راه بوده ودر تلاش است تا ابزارهاي مورد نياز براي اطمينان از حداقل انعكاس نور ، در علايم راهنمايي ورانندگي را تهيه كرده وزمينه هاي لازم را براي بهبود قابليت ديد در شب فراهم كند.
3-همكاري با سازمانهاي ديگر:
اداره راههاي فدرال آمريكا به تنهايي درصدد مقابله با تصادفات ناشي از انحراف خودرو از جاده نيست، بلكه به عنوان يك اداره با سازمهنهاي ديگر در اين زمينه همكاري مي كند.
اداره راههاي فدرال آمريكا ، اداره ملي ايمني ترافيك راهها با علامت اختصاري NHTSA ، آشتو وانجمن تحقيقات حمل ونقل موسوم به TRB با هم در بهبود وپياده سازي طرح راهبردي ايمني راهها كه توسط آشتو اراﺌه شده است ، مشاركت دارند . طرح ياد شده به 22 مورد كليدي كه بر روي ايمني راهها تأ ثير داشته وبه شكل بالقوه مي تواند زندگي انسانها را نجات دهند توجه دارند .
پنج مورد ياد شده به تصادف ناشي از انحراف خودرو (برخورد خودرو با درختان حاشيه راه، برخورد با خودرو مقابل، خروج از مسير ومنحرف شدن به كناره هاي جاده در راههاي دو بانده برون شهري ، برخورد با تير {راغ برق، خروج از قوسهاي افقي) ميپردازند. اداره راههاي فدرال آمريكا همچنين به ادارات محلي وايالتي جهت افزايش رشد آگاهي هاي عمومي در خصوص برنامه هاي ايمني مربوط به انحراف خودرو از جاده كمك كرده واز اين گونه تلاشها حمايت به عمل مي آورد.اداره راههاي فدرال آمريكا از طريق نوعي اﺌتلاف بين دولت ، صنعت، سازمانهاي اداري ومسؤلان ادارات شهري، شوراي ملي ايمني، بنياد ايمني راه، اتحاديه خدمات ايمني ترافيك آمريكا وآشتو در فرايند اراﺌه اطلاعات عمومي پيرامون برنامه هاي ايمني كناره راه متعلق به ادارات محلي وايالتي از طريق تبادل اطلاعات ونيز سايتهاي اينترنتي مشاركت دارد.
پژوهشگران براي فهم كامل چگونگي بروز تصادفات ناشي از انحراف خودرو از جاده وزمان ومكان وقوع آنها بايد قابليت مدل كردن آن را داشته باشند تا بتوانند اقدامهت مقتضي را بعمل آورند. اداره راههاي فدرال آمريكا و آشتو در زمينه فراهم آوردن نوعي پايگاه اطلاعاتي مربوط به مقوله انحراف خودرو از جاده (كه داده هاي موجود مربوط به تصادفات واطلاعات حاصل از مطالعات به عمل آمده پيرامون ايمني انحراف خودرو را از جاده در بر خواهد گرفت )با يكديگر همكاري مي كنند . اداره راههاي فدرال آمريكا براي ايجاد اين پايگاه اطلاعاتي ، مشغول انجام تحقيقي جامع و فراگير با هدف تعيين علت تصادفات ناشي از انحراف خودرو از جاده مي باشد ئ همزمان در تلاش است در زمينه اقدامات متقابل مؤثر به حداقل اطلاعات لازم دست يابد وبراي به حداقل رساندن ميزان انحراف خودرو از جاده دستورالعمل ورهنمودهاي مفيدي را اراﺌه دهد .
تصادفات جاده اي ناشي از انحراف خودرو از راه اصلي يك سوم مجموع تلفات ناشي از تصا دفات جاده اي را به خود اختصاص مي دهد .خستگي راننده يكي از دلايل اصلي حوادث ناشي از انحراف خودرو از جاده است كه اغلب با سرعت بيش از حد مجاز توأم مي باشد .(مصرف مشروبات الكلي ومواد مخدر نيز با توجه به فرهنگ آمريكا ممكن است به همراه خستگي و سرعت غیر مجاز در بروز اين گونه تصادفات نقش داشته باشد.) اغلب اوغات مشكل ، رانندگان خواب آلودي هستند كه فكر مي كنند مي توانند به خانه برسند در حالي كه به جمع قربانياني مي پيوندند كه به علت انحراف از جاده وتصادفات ناشي از آن جان خود را از دست مي دهند . آمار بدست آمده از سيستم گزارش دهي تحليل تلفات در سال 2001 نشان ميدهد كه تقريبا" 31 درصد از كل تلفات ناشي از تصادفات جاده اي مربوط به حوادث ناشي از انحراف خودرو و برخورد آن به موانع كنار جاده يا سقوط به دره وغيره مي باشد .
يكي از روشهاي پرداختن به اين مشكل جدي ومهم استفاده از نوارهاي توليد صدا يا نوارهاي شياردار كنار راهها مي باشند .اين نواره نقش هاي شيارمانندي هستند كهدر شانه هاي راه نصب مي شوند وتاير هاي خودرو به هنگام عبور از روي اينگونه شيارها ، موجب ايجاد صداي غرش ولرزش خودرو مي شوند . صداي ناشي از تماس خودرو با اينگونه از نوارهاي شياردار و به دنبال آن لرزش خودرو نوعي زنگ خطر يا علايم هشدار دهنده مؤثر براي رانندگاني است كه از مسير اصلي به سوي شانه جاده منحرف شده اند .اينگونه نوارهاي شياردار عمدتا" در بزرگراهها، راههاي بين ايالتي وراههاي سريع السير (آزاد راهها وبزرگراهها ) مورد استفاده قرار مي گيرد هم اكنون در برخي از ايالتهاي آمريكا اينگونه نوارها در برخي از راههاي دو بانده برون شهري كه در آنها آمار تصادفات مربوط به انحراف خودرو در سطح بالايي قرار دارد تعبيه شده است.
در اينجا اين سؤال مطرح مي شود كه استفاده از نوارهاي شياردار در حاشيه راهها تا چه اندازه در افزايش ايمني راهها مؤثر است؟ مطالعات نشان داده است استفاده اينگونه از نوارهاي شياردار ممكن است بين 15 تا 70 درصد از ميزان تصادفات ناشي از انحراف خودرو از راه اصلي ودر نتيجه از شمار تلفات بكاهد . اما استفاده از اينگونه از نوارها به نوبه خود مشكلاتي را از جمله براي دوچرخه سواران در پي خواهد داشت.با توجه به وزن دوچرخه ودوچرخه سوار در مقايسه با وزن خودرو ، لرزش ايجاد شده به هنگام عبور دوچرخه از شانه جاده پوشيده از نوارهاي شيار دار مشكل آفرين خواهد بود .هرچند تحقيقات نشان دا ده است كه شيارهاي عميق تر وعريض تر براي ايجاد هوشياري در رانندگان مؤثر تر ميباشند، اما اينگونه نوارهاي شياردار (با شيار عميق تر وعريض تر) كنترل دوچرخه ودوچرخه سواران را به هنگام عبور از آن ، حتي در سرعتهاي پايين با مشكل روبرو مي سازد.
اداره راههاي فدرال آمريكا به همين علت توصيه مي كند كه نوارهاي شياردار حداقل در فاصله 1.2 متري از شانه هاي آسفالتي (غير خاكي) و0.3 متري از سمت راست شانه ، در شانه هاي كم غرض تعبيه شوند.
4-راهبردهاي ايمني در خصوص انحراف وسايل نقليه از جاده ها:
اداره راههاي فدرال ، اداره راههاي ايالتي واداره راههاي محلي مي توانند از مجموع راهبردهاي موجود ، راهبردهاي مؤثري را براي كمك به كاهش شمار تصادفات ناشي از انحراف خودروها از جاده انتخاب كنند. بدون توجه به راهبردي كه مؤسسات انتخاب مي كنند ، هدف بايد جلوگيري از انحراف خودرو ها از جاده وبه حداقل رساندن شدت تصادفات ، در صورت انحراف خودرو از جاده باشد .در دنياي واقعي ، نخستين هدف ، در اختيار داشتن جاده هايي است كه به دليل طراحي دقيق مانع از انحراف خودرو ها شوند .
پس بايد با ايجاد حفاظ در كنار جاده ها شدت خسارات را كاهش داد .انحراف غير عمدي خودرو از جاده به دلايل مختلف از جمله تلاش راننده براي اجتناب از برخورد با خودرو يا شيء ديگر ، خستگي راننده ، شرايط بد جاده با توجه به وضعيت نامساعد آب و هوايي يا رانندگي با سرعت غير مجاز، به وقوع مي پيوندد . ايجاد نوارهاي شياردار در شانه هاي راه ، طراحي بهتر مهندسي ، بهره گيري از تمهيدات لازم براي جلوگيري از سر خوردن خودرو، استفاده از علايم راهنمايي در سطح جاده با دوام بيشتر واستفاده از علايم حاشيه راه با قابليت ديد بيشتر از جمله تمهيداتي است كه در راستاي ممانعت از انحراف خودرو از راه مورد استفاده قرار مي گيرند. در صورت انحراف خودرو از جاده ، به راهبردهايي نياز مي باشد تا شدت تصادفت احتمالي را به حداقل كاهش داد.
احتمال وقوع حادثه د رصورت انحراف خودرو از جاده به ويژگي هاي جاده مانند وجود اشياء ثابت ومحل آن در كنار راه ، زاويه شيب كناره هاي راه ، پهناي شانه راه و وجود درختان در كنار جاده ارتباط مي يابد. اگر كناره هاي جاده به اندازه كافي پهن و صاف باشند (بدون اشياء) وخاك كناره هاي جاده بتوانند وزن تاير هاي خودرو را تحمل كند ، شدت حادثه احتمالي به حداقل كاهش خواهد يافت . اگر تصادفي رخ دهد ، با انعطاف پذير ساختن موانع كنار راه واصلاح زاويه شيب براي جلوگيري كردن از چپ شدن خودرو، ميتوان شدت حوادث احتمالي را به حداقل كاهش داد .پژوهشگران براي مطالعه تأثير تصادف بر قسمت جلوي خودرو از نرم افزاري موسوم به FEA استفاده مي كنند.
