بخشی از مقاله
چكیده
برای شناسایی ابعاد مختلف مساله و آشنایی با موضوع پژوهش ابتدا باید به بررسی ادبیات و مبانی نظری تحقیق پرداخته شود. این پژوهش در بر گیرنده مباحثی راجع به تعاریف و مفاهیم گردشگری، انواع گردشگری سابقه گردشگری در ایران و جهان ، گردشگری شهری، جاذبه ها و دافعه های شهری ، تلسیسات گردشگری شهری ، رویدادها و فرصت های گردشگری، نقش تبلیغات و بازاریابی در گردشگری شهری، گردشگری شهری و توسعه ی شهری، گردشگری شهری و توسعه اقتصادی شهر، مدیریت شهری و گردشگری ، مدیریت گردشگری شهری ، برنامه ریزی گردشگری شهری ، گردشگری و توسعه ی پایدار و گردشگری شهری پایدار می باشد.
بیان مسئله
صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیت های مختلف است که به صورت زنجیره ای در جهت خدمت رسانی به گردشگران انجام میگیرد . بنابر این گردشگری شامل تمامی پدیده ها و روابط حاصل از تعامل گردشگران ، عرضه کنندگان و فروشندگان محصوالت جهانگردی ، دولت ها و جوامع میزبان در فرآیند جذب و پذیرایی از گردشگران می باشد - زنگی آبادی و دیگران،. - 132:1385 به هرحال برای درک واژگان و مفاهیم اصولی گردشگری برخی از تعاریف و برداشت های متعددی که مطرح می باشد را ذکر می نماییم.
گردشگری یک فعالیت اقتصادی قدرتمند است که موجب سود قابل مالحظه ای برای جامعه میزبان و پذیرای گردشگر می شود. هر چند عالج قطعی نیست و باید به عنوان بخشی از یک اقتصاد متعادل محسوب شو. گردشگری عبارت است از گذراندن اختیاری مدتی از اوقات فراغت خویش در مکانی غیر از محل سکونت دایمی به قصد التذاذهای گردشگری - باهر،. - 94:1377 بعضی دیگر گردشگری را به عنوان اقدام به مسافرت با هدف تفریح و ارایه ی خدمات برای این عمل تعریف کرده اند . گردشگری به اشکال مختلفی صورت می گیرد که مهم ترین آنها گردشگری داخلی یا درون مرزی و گردشگری خارجی یا بین المللی می باشد.
_گردشگری داخلی - بومی - : در این حال اشخاص مقیم یک کشور حداقل برای مدت دوازده ماه به محلی در کشضور خودشان که خارج از محیط معمولی زنگی آنها است سفر می کنند و هدف اصلی آنها از این سفر انجام کاری نیست که سرانجام آن دریافت مزد از محل مورد بازدید باشد .
_گردشگری خارجی - بین المللی - : افراد برای حداکثر مدت دوازده ماه به کشوری که محل اقامت معمول آنها نیست و خارج از محیط معمول زندگی شان قرار دارد سفر می کنند و هدف اصلی آنها از این بازدید انجام کاری نیست که سرانجام آن دریافت مزد از کشور مورد بازدید باشد .
_گردشگری فعالیتی است که فرد در مسافرت و در محیطی خارج از محیط عادی خود انجام می دهند، این مسافرت بیش از یک سال طول نمی کشد و هدف تجارت یا فعالیت های دیگر است - موحد،. - 14:1386
_گردشگر یک روزه : مقصود کسی است که یک روز به مکان دیگری می رود ولی شب را در آنجا نمی ماند .
_گردشگر یک شبه : مقصود کسی است که دست کم یک شب در یک اقامتگاه خصوصی ، در محل مورد بازدید به سر می برد .
_دیدار کننده: کسی است که به مکانی غیر از محیط معمولیر خود مسافرت می کند ،کمتر از دوازده ماه متوالی در آنجا به سر می برد و هدف اصلی از این مسافرت این نیست که در مکان مورد بازدید در ازای دریافت پول کار کند .
مسافر :کسی است که بین دو یا چند نقطه رفت و آمد یا مسافرت کند .
در بعد جغرافیایی گردشگری زمانی از فعالیت گذران اوقات فراغت یا تفریح که مستلزم غیبت شبانه از مکان مسکونی عادی است تعریف می شود. در واقع گردشگری، رفتار مشترک گروه های انسانی است که از ابعاد جغرافیایی و فضایی برخوردار بوده و بازتاب های این رفتار نیز فضا و ویژگی های محیط جغرافیایی را متاثر می نماید. این رفتار جمعی و مشترک انسانها، امروزه در قالب ها و ساختار های سیاسی و اداری شکل می گیرد و هدایت و کنترل می گردد و حکومت ها در آن نقش اصلی را به عهده دارند - رمضانی دارابی،. - 131:1382 از بعد اجتماعی نیز تعریف گردشگری، فصل مشترک بین زندگی عادی ساکنان بومی و زندگی غیر عادی گردشگران را در بر می گیرد - .
گردشگر مسافری است که برای مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال به منظور تفریح،تجارت،دیدار اقوام و آشنایان در مکانی دور از محیط معمولی خود اقامت می کنند - لومسدن،. - 22:1380 در سال 1937 کمیته ویژه ای برای بررسی پاره ای از مسایل صنعت گردشگری تشکیل شد و برای مفهوم گردشگر این تعریف را ارایه کرد : افرادی که در یک دوره ی 24 ساعته یا لبیشتر به یک کشور خارجی مسافرت می کنند گردشگر خوانده می شود . کمیته یاد شده این افراد را گردشگر و سفر آنان را حرکت گردشگرانه به شمار آورده است :
_1افرادی که برای خوشگذرانی و یا به دالیل شخصی یا درمانی به مسافرت می روند.
_2افرادی که برای شرکت در کنفرانس ها مسافرت می کنند. _3افرادی که برای کارهای بازرگانی مسافرت می کنند. _4افرادی که به گردش دریایی می روند . از نظر شاو و ویلیامز، گردشگران کسانی اند که به سفرهای دور از خانه می روند و در این مسیر مبالغی هزینه می کنند که منشا کسب این درآمدها، محل اقامتشان است، نه مقصد سفرشان. در این تعریف گردشران در ردیف سایر مسافران قرار گرفته اند و مهم تر اینکه مصرف کننده تلقی شده اند.
- انواع گردشگری
اگر چه به دلیل برخی تشابهات و همپوشی ها در تفکیک انواع گردشگری اختالف نظر وجود دارد ولی گردشگری را می توان بر مبنای نوع فعالیت گردشگران در مقصد یا هدف آنها از سفر دسته بندی کرد:
-گردشگری تفریحی
این نوع گردشگری شامل افراد یا گروه هایی است که جهت استفاده از تعطیالت ،تفریح، استراحت، استفاده از آب و هوای گرم تر یا خنک تر از محل اقامت خود به مسافرت می روند. نیاز به مسافرت برای تفریح و استفاده از مرخصی های سالیانه و تعطیالت معموال با میزان درآمد ،سطح آموزش، میزان جمعیت، در صد شهر نشینی، طول مدت تعطیالت و اوقات فراغت در رابطه است. در انتخاب شهر و یا کشور محل اقامت نیز عواملی مانند هزینه رفت و برگشت، هزینه هتل، غذا، نوشیدنی و خرید های اضافی، موثر است .
گردشگری درمانی
این نوع گردشگری شامل افراد و گروههایی است که برای استفاده از تغییر آب و هوا - با هدف پزشکی و درمانی - استفاده از آب های معدنی، گذراندن دوران نقاهت ، معالجه و نظایر آن اقدام به مسافرت می کنند .
گردشگری فرهنگی و آموزشی
این نوع گردشگری برای آشنایی با مواریث فرهنگی و هنری ،آداب و رسوم، بناها و آثار تاریخی با هدف های آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی، صورت می گیرد. گردشگرهایی که در این گروه قرار دارند، گردشگر و جهانگرد کاوشگر نامیده می شوند - کردی،. - 16:1381-17
گردشگری اجتماعی
در این گردشگری ، گردشگران به منظور آشنایی با فرهنگ، ارتباطات، نحوه زندگی و غیره مردم ، از مکان های مختلف بازدید می کنند - پاپلی یزدی و سقایی، . - 85:1385 دیدار دوستان و خویشاوندان نیز از این نوع گردشگری اجتماعی به شمار می آید .
گردشگری مذهبی و زیارتی
این نوع از گردشگری یکی از قدیمی ترین و پررونق ترین گردشگری های گذشته و حال حاضر در سر تا سر جهان است که قدمت آن به فرهنگ دینی می رسد - مومنی و دیگران، . - 14:1387 جاذبه های مذهبی ، زیارتگاه ها و اماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می کند. تاسیسات اقامتی و پذیرایی از این نوع گردشگری مانند مسافر خانه ها و زایر سراها با توجه به بافت اجتماعی و فرهنگی و عقیدتی جهانگردان دارای ویژگی های خاص خود است که در هر کشوری از تنوع بسیار زیادی برخوردار است .
گردشگری بازرگانی و تجارتی :
در مسافرت هایی که با هدف بازرگانی و تجارت انجام می شودریال مسافران در گردهمایی ها، کنفرانس ها، برنامه های آموزشی و کارهای تخصصی مشارکت می کنند. این گونه مسافرت ها به وسیله سازمان خدمات مسافرتی برنامه ریزی می شود و برنامه ای مشخص برای فعالیت ها و محل های در نظر گرفته شده تنظیم می گردد. این سفرها معموال در مراکز اقتصادی انجام می شود.
گردشگری سیاسی
مسافرت به منظور شرکت در اجالس و مجامع بین المللی ، کنگره ها و سمینارهای سیاسی، جشن های ملی و مذهبی، مراسم ویژه سیاسی مانند تدفین رهبران و شخصیت های سیاسی، پیروزی رهبران احزاب و به حکومت رسیدن آن ها و نظایر آن گردشگری سیاسی خوانده می شود .
گردشگری ورزشی
گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری به شمار می آید که از تلفیق ورزش و گردشگری به وجود آمده است و هر نوع مسافرتی که به منظور فعالیت ها ورزشی باشد، گردشگری نامیده می شود - ادبی فیروزجا، . - 3:1385 مانند اسکی، پیاده روی ، کوهپیمایی، کوهنوردی، دوچرخه سواری، شنا، قایقرانی، شرکت در مسابقات ورزشی و تماشای مسابقات و امثال آن. این گونه مسافرت ها ممکن است به صورت انفرادی و یا دسته جمعی صورت گیرد. بسیاری از کشورها با تاسیس مجموعه های ورزشی مجهز و ایجاد تسهیالت در امر ورزش، شکار و غیره ، جهانگردان راغب به این رشته راجذب می کنند .
به طور کلی می توان گردشگری را بر مبنای محیط یا منطقه جغرافیایی نیز به این ترتیب دسته بندی کرد:
_گردشگری شهری
_گردشگری روستایی
