دانلود مقاله تقسیم بندی یک سیستم قدرت الکتریکی

بخشی از مقاله

بخش هاي اساسي هر سيستم قدرت الكتريكي :
هر سيستم قدرت الكتريكي از سه بخش اساسي به شرح زير تكميل مي شود.
1- مراكز توليد نيروگاه ها: اين مراكز انرژي الكتريكي را توليد كرده و از طريق خطوط انتقال آن را به مراكز توليد منتقل مي كنند .
2- سيستم هاي انتقال : جهت انتقال انرژي الكتريكي از مراكز توليد كه اغلب در فواصل دور از مراكز توليد كه اغلب در فواصل دور از مراكز بار قرار گرفته اند و به منظور انتقال قدرت هاي بزرگ ، از سيستم هاي انتقال استفاده مي شود .
3- سيستم هاي توزيع انرژي الكتريكي مورد نياز مشتركين را با ولتاژ اوليه توزيع يا ولتاژ ثانويه توزيع تامين مي كنند .
در شكل زيرشماي كلي و تك خطي يك سيستم قدرت نشان داده شده است.

فشار ضعيف ترانس كاهنده ترانس كاهنده ف.توزيع ترانس كاهنده انتقال ترانس افزاينده ژنراتور
6-11-20 KV 132,230 400KV ,63,66 KV 20 KV 400 3 220 1 20 /400
20KV/132KV 132KV 66/20 KV
20KV /230 KV 230 /66 ,63 KV 63/20 KV
20 KV/ 400 KV 400 /66 ,63 KV
ولتارژهاي مورد استفاده در مملكت ما و تقسيم بندي آن ها از نظر انتقال و توزيع و فوق توزيع .
ولتاژهاي مورد استفاده در مملكت ما به شرح ذيل است .
400V,6V,11KV,20KV,33KV.63KV,66 KV,132KV,230KV,400KV
توضيح 1) ولتاژهاي تا 1000 ولت را فشار ضعيف واز 1KV تا 50KV را فشار متوسط و از 50KV با بالا را فشار قوي مي نامند .
توضيج 2) ولتاژهاي 6KV و 11KV در برخي از كارخانجات مورد استفاده قرار مي گيرند.
توضيح 3) ولتاژهاي 20KV . 33KV ولتاژهاي اوليه توزيع مي شوند .
نكته: وزارت نيرو 20KV را به عنوان ولتاژ اوليه توزيع استاندارد نموده است ولي در برخي از نقاط ايران 33KV نيز وجود دارد .
توضيح 4) ولتاژهاي 132kv,66kv, 63kv ولتاژهاي فوق توزيع محسوب مي شوند.
توضيح 5) ولتاژهاي 132kv گاهي نيز به عنوان ولتاژ انتقال ولي 230kv و 400kv ولتاژهاي انتقال محسوب مي شوند .

انواع پست (از نظر قرار گرفتن تجهيزات در داخل يا خارج پست )
پست هاي سر پوشيده : (بسته) كه قسمت سوئيچ يا در آن در داخل محفظه شيشه اي قرار دارند كه داخل آن محفظه گاز sf6 قرار دارد كه اين گاز به عنوان عايق مورد استفاده قرار مي گيرد - مانند پست 400 بندرعباس و پست 400 فولاد مباركه .
از اين پست ها در محل هايي استفاده مي شود كه فضا كم باشد يا هواي اطراف پست بنا به دليلي آلوده باشد . طبيعاً در پست هاي سر پوشيده كه داخل محفظه شيشه اي قرار دارد فاصله بين تجهيزات كمتري مي باشد .
پست هاي باز : پست هايي هستند كه قسمت سوئيچ يارد فضاي آزاد قرار مي گيرد كه در اين پست ها عايق هواي اطراف مي باشد .
قسمت سوئيچ يارد : منطقه اي از پست كه تجهيزات كليد زني تابش بارها و كليد هاي قدرت و وسايل اندازه گيري در آن قمست قرار دارد.

شناسنامه ايستگاه
1) سال احداث : 1361
2) مجري ساختماني : شركت اماني ساختماني توانير
3) شركت سارنده تجهيزات : اكسپورت - ايمپورت
4) كشور : آلمان شرقي
5) مونتاژ : شركت پيمانير
6) سال بهره برداري : طرح موقت : 1365 - طرح دائم : 1367
7) ظرفيت بار : 250 مگا وات آمپر
8) مساحت كل پست : 90000 متر مربع
9) مساحت اتاق فرمان : 400 متر
10) تعداد فندانسيون : 624 قطعه
11) تعداد ترانس قدرت : 2 دستگاه
12) تعداد خط ورودي : دو خط 230 كيلو ولت
13) تعداد خط خروجي : 14 خط 63 كيلو ولت

حد اكثر بار 140 مگا وات ساعت (اسفند 1373) - نسبت تبديل:20/63/230 kv
نوع ترانس قدرت : كاهنده V,E,M - نوع كليد فشار قوي : اسپرن شو Minoil و sf6 اينرگوين وست - تعداد كليد قدرت 230 KV : (4 دستگاه سه فاز ) جمعاً 12 عدد - تعداد كليد قدرت 63 : 18 دستگاه (سه فاز) جمعاً 54 كليد - تعداد سكسيونر 63 : 81 عدد (سه فاز ) جمعاً 243 عدد - تعداد ترانس جريان 230 : 6 مجموعه (سه فاز ) جمعاً 18 عدد - تعداد ترانس جريان 63 : 22 مجموعه (سه فاز) جمعاً 66 عدد - تعداد ترانس ولتاژ 230: 4 مجموعه (سه فاز ) جمعاً 12 عدد - تعداد ترانس ولتاژ 63 : 18 مجموعه (سه فاز ) بعلاوه يك دستگاله تك فاز جمعاً 55 عدد - تعداد C.V.T 230 : 4 دستگاه - برق اضطراري مصرف داخلي : ديزل ژنراتور يا قدرت 250 كيلو وات ساعت - نوع رله : G.E.G - تعداد برقگير 230 : 12 دستگاه - طرح توسعه خطوط 63: 4 خط (بي) 63KV - سال اجراي طرح توسعه : 1370 - سال بهره برداري طرح توسعه : 1372 - تست تانژانت دلتا : 1368- 1373- تست ترموويژن : 1373- تحويل موقت ترانس ك 1370 - تحويل دائم ترانس : 1373 - عايق بندي طرف 20 كيلو ولت ترانس ها : 1373 - عايق بندي داخل پانل 380ولت : 1371 - تعويض اينترلاك خط خروجي : 1371 - نصب تلفن D.T.S : 1373 - تعويض سيستم بوشلينگ نوترال ترانس : 1374 - در مدار قرار گرفتن ريكلزر خط خروجي : 1372- احداث فنداسيون ترانس هاي توسعه : 1372 - نصب تجهيزات مركز تلفن E.M.S : 1370 - تنظيم پت ترانس هاي كمكي روي پست 1 : 1368-

وسايل ارتباطي
1) بي سيم S.T.C : يك دستگاه تماس يا ديس پانپيگ مركزي توزيع و تعدادي ازپستها .
2) تلفن D.T.S : يك دستگاه تماس مستقيم با ديسپانپيگ مركزي .
3) تلفن P.L.C : اتاق فرمان 2 دستگاه ، نگهباني 1 دستگاه ، دفتر 1 دستگاه
وسايل اطفاء حريق تجهيزات
جهت ترانس ها : سيستم اطفاء حريق اتوماتيك از نوع گاز نيتروژن
جهت ديزل خانه : سيستم اطقاء حريق اتوماتيك از نوع گاز CO2
جهت كابل و وسايل برقي : كپسول گاز CO2
وسايل گرمايي و خنك كننده :
اتاق فرمان : يك دستگاه ايركانديشن 8 تن
اتاق رله : يك دستگاه ايركانديشن 5 تن

ديزل خانه : هيتر برقي
پند تعريف
ظرفيت بار : مقدار باري كه ما مجحاز هستيم با در نظر گرفتن تلفات پايين از يك دستگاه بگيريم .
فونداسيون : محلي كه دستگاهها و سايه ها و … روي آن قرار مي گيرند كه تمام آن از جنس سيمان مي باشد و به طور كلي از كارهاي ساختماني يك ايستگاه به شمار مي رود .
خط خروجي : خط هايي كه از پست براي تغذيه واحدهاي در نظر گرفته شده خارج مي شود .
خط ورودي : خط هايي هستند كه براي تغذيه پست به پست وارد مي شود .

قسمت هاي اساسي پست در يك نگاه
رله بورد - قسمت LV AC - قسمت PLC - باطري خانه - ديزل خانه
رله بورد : قسمتي كه كليد پانل هاي مربوط به رله ها در آن جا نصب مي شود .
قسمت LVAC : قسمتي از پست كه كليدهاي 380 ولت مصرف داخلي و شارژر 125 ولت در آن قرار دارد .
باطري خانه : قسمتي كه باطري هاي P.L.C و 125 ولت و مركز تلفن و R.T.V در آن جا قرار دارد .(POWER LINE CARIER : P.L.C)
ديزل خانه : در اين قسمت ديزل خانه و قطعات مربوط به آن قرار دارد كه در بحث ديزل خانه به طور مفصل شرح داده خواهد شد .
اتاق فرمان : شامل قسمتهاي زيراست :
پانل هاي مربوط به پست هاي 63 KV
پانل هاي مربوط به پست هاي 230 KV و بي ها
تپ چنجر ترانسفورماتور -
دستگاههاي ثبات -
دستگاه ايركانديشن-

حال به شرح قسمت هاي گفته شده مي پردازيم :
پانل هاي مربوط به پست هاي 63 KV :
پانل 63 كيلو ولت شهرضا يك : شماره خط اين پست 616 و شماره تابلوي آن F21 است (F21 LINE NO ,MR 616) اين پانل پانل پست هاي 63 كيلو ولت است كه داراي صفحه هاي نمايشگر و كليدهايي به شرح زيراست .

در قسمت بالاي پانل دو رديف سه تايي سه تايي صفحه نمايشگر وجود دارد كه سه تا رديف اول به نام ترانسديوستر و نمايشگر رقعي (TRM- DS) كه براي جريان و برحسب آمپر است و سه تاي رديف دوم به ترتيب ترانسديوستر و نمايشگر رقمي (TRM-2D052) براي توان راكتيو و برحسبMVAR و ترانسديوستر و نمايشگر رقمي (TRM D 100) براي ولتاژ و بر حسب KV و ترانسديوستر و نمايشگر رقعي (TRM- 2DO51) براي توان اكتيو و بر حسب MW است .

سه نمايشگر رديف اول آمپر سه فاز را نشان مي دهد كه در طي روز هر ساعت 1 بار براي آمار بار خط ياداشت مي شود و اين سه رقم تقريباً با هم مساوي هستند براي همين يكي از اين سه رقم ياداشت مي شود مساوي نبودن يكي از سه رقم ياداشت مي شود . مساوي نبودن يكي از اين سه رقم به دليل خطراتي دستگاه و تنظيم نبودن آن است و سه نمايشگر رديف دوم نيز در طول روز هر ساعت 1 بار ياداشت مي شود بعد از اين دو رديف دو پنجره آلارم وجود دارد كه هر كدام از اين پنجره به هشت قسمت تقسيم مي شود (دو قسمت اول به رنگ قرمز و 6 قمست بعدي به رنگ زرد است ).

اين پنجره ها از نوع طرح توسعه ايندگوين وست (ENERGoinvest) است كه ساخت كشور يوگسلاوي مي باشد .
نكته : به طور كلي قسمت قرمز نشانگر قطع و قسمت هاي زرد خبر دهنده مي باشد .
لكاس بندي آلارم ثبت شده بر روي پنچره آلارم يك فيدر 63 كيلو ولت از نوع طرح ايندگوين وست ست 230 مباركه.

قطع P.T.N، ديستانس قطع P.T.N ، E/F يا 0/C
Distance p.T.N
Trip 0/c & E/F P.T.N
Trip
عقب ماندن رله همراهي كننده عقب ماندن N1 ، مدار قطع بريكر (دژنكتور)
Flofew REL -Fail COB Trip ciro n fail
كمبود گاز يا هوا 1 بريكر (دژنگتور) كنترل كننده P.T.N ديستانس
COB- LOW
GAS & AIR 1 DIST P.T.N
INORERATIVE
فيوز معيوب P.T.N ، ديستانس قطع V.T.M.C.B
DIST P.T.N
FUSE Failure V.T.M.C.B
TRIP

قطع P.T.N جهت E/F كمبود گاز يا هواي بريكر (دژنكتور)
DIR . E/F
P.T.N. TRIP C.B -LOW
GAS&AIRZ 0
قطع مدار بريكر (دژنكتور) عقب ماندن منبع تغذيه AC ،سكسيونر و بريكر (دژنكتور)
C.B TRIP
CIRC .N-2-FAIL C.B.& ISOL - A0C
Supply Fail
اتو ريكلوزر در حال پيشرفت قفل شده بوسيله هوا
AIR
Inrrogrs AIR
LOCK OUT
كمبود گاز CT عقب ماندن منبع DC ، كنتور يا P.T.N
C.T LOW
GAS CONT& P.T.N
DOCSAPPLY FAIL

اين پانل شامل كليدهايي براي تست لامپ (TEST LAMP) و پاك كردن آلارم (RESET) و كليدي به نام (ACCept) است .
تذكر : پانل پست 63 كيلو ولت شهرضاي دو نيز مانند شهرضاي يك از نوع طرح اينرگوين- وست مي باشد شماره خط اين پست 615 و شماره تابلو F20 است .
پانل پست 63 كيلو ولت صنايع فولاد 2و1 :

اين پانل از نوع طرح كليدهاي اسپرن شو Mir oil است كه داراي دو رديف 6 تايي صفحه نمايشگر براي اندازه گيري جريان و توان اكتيو و راكتيو و ولتاژ مي باشد كه در هر ساعت يك بارتوسط اپراتور ثبت مي شود قسمت آلارم دو قسمتي است كه شامل دو قسمت زير است پنجره آلارم هشت قسمتي و 16 كليد در چهار دريف چهار تايي

نبود سيگنال DC در حفاظت كنترل خرابي مدار كليد بريكر منبع تغذيه AC گرماي سيم پيچ فنر
DC- AB SENCE
PROTETION CONTROL
SIGNALLING CIRCUITTBREACKER
DISTURBED
SRRING WINDING
HEATING AC SUPPLLY
تعويض كليد خراب (Q1-Q3-Q10) قطع رله آندر ولتاژ
SWITCH REPLICA
DIS TURBED
(Q1-Q3-Q10) UNDER VOLTAGE
TRIP
خرابي فيوز PT خرابي قطعي مدار
PT FUSe FAILURE
قطع حفاظت اصلي
PROTEG TION TRIP

پانل فرادمبه 2و1، پانل صفا شهر 1 و با ما 2، پانل صفا شهر 2 و با ما 1 ، پانل نفس نقش جهان 2و1 و پانل هفت تير 2و 1 مانند صنايع پست فولاد است .
پانل مربوط به پست هاي 230 كيلو ولت و بي ها :

پانل پست 230 كيلو ولت نقش جهان و پانل پست 230 كيلو ولت نشاط اصفهاني نيز داراي صفحه هاي نمايشگر ولتاژ و جريان و توان اكتيو و راكتيو است و داراي سه رديف 8 تايي پنجره آلارم مانند پست هاي 63 كيلو ولت است . پانل مربوط به بي اوبي 2 داراي يك صفحه اندازه گيري فركانس است كه فركانس بي ها را بر حسب هرتز مي دهد اين صفحه به اندازه صفحه نمايشگر پانل هاي ياد شده است اين دو پاتل داراي سخه رديف پنجره آلارم هشت قسمتي كه شرح آن ها داده مي شود .
آلارم قطع منبع تغذيه كننده كنترل DC (Q1-Q2) رله مضاعف همراه كننده عقب مانده (Q1-Q2)
LOSS OF DC
CONTROL ALARM
SUPPLY (Q1-Q2) FOLLOWER
DOUPLICOT Relay
Fail (Q1-Q2)

قطع منبع تغذيه AC موتور گرمايي (Q1-Q2)
Loss of A.C
Motor Heating Supply (Q1-Q2)
آلارم هاي نا هماهنگ (Q1-Q2)
Polediser pancy
(q1-q2) Alarm

تپ چنجر ترانسفورماتور :
براي تغيير ولتاژ خروجي به كار مي رود .
دستگاههاي ثبات كننده : براي ثبت كردن حوادث و … به كار مي رود كليه اشكال ها و خط هايي كه در پست اتفاق مي افتد با واسطه كدهاي مشخص شده ثبت مي كند كه با بررسي اين كدها نحوه خطا ، علت خطا و مكان خطا مشخص مي گردد . چند دسته از آنان را در زير به صورت مختصر شرح مي دهيم .

1- ثبات Fauit . locator . and .Fault. recorder :
مشخص كننده نوع فالت و محل فالت در طول خط است . اين دستگاه به دستگاه ثبت اشكالات و محل اشكالات معروف است .
2- وقايع نگار : ماشين تحريري كه به يك ميني كامپيوتر مجهز است كه كليه اشكالات و آلارم هايي را كه بر روي تابلوي كنترل ظاهر مي شود با زمان دقيق ثبت مي نمايد .
3- دستگاه ثبت اطلاعات : اين دستگاه اطلاعات مختلف را به وسيله ترانسديوستر به سيگنال الكتريكي تبديل و به اتاق فرمان ارسال مي نمايد .
4- ماشين تحرير كامپيوتري : مانند وقايع نگار عمل كرده و اغلب در مراحل كنترل (مراكز ديسپا پنيگ) و در ارتباط با كامپيوتر ها كار مي كند .
5- دستگاه ثبات تجهيزات : دستگاهي كه براي ثبت كمبودهاي هر سيستم پست به كار مي رود مانند ثبت كردن روغن ترانس
دستگاه ايركانديشن : اين دستگاه كه بر دو نوع پنچ تن و هشت تن است براي گرم و سرد كردن اتاق فرمان به كار مي رود .

ترانس ها TRANS
ترانس قدرت : ترانس قدرت جهت افزايش و يا كاهش ولتاژ به كار برده مي شود به عبارت ديگر ولتاژ توليد شده توسط مبدل ها را به منظور و انتقال انرژي الكتريكي از محل توليد به مصرف افزايش مي دهد و در محل مصرف توسط ترانس ديگري كاهش داده مي شود .

ترانس قدرت كاهنده ولتاژ پست :
قدرت : 125 M VA
نسبت تبديل : 230/63/20KV
گروه برداري : gngnod 11
تپ چنجر : ON load
اتصالات : اوليه y ، ثانويه y ، ثالثيه
سيستم خنك كنندگي : OFAF
تپ نرمال : 13 (230KV)
وزن روغن : تن 59
وزن كل ترانس : 218 تن
تعداد فن : 75 عدد
تعداد تپ: 25 عدد
تغيير ولتاژ به ازاي هر ولت : 2300ولت
امپدانس در صد :
H-V/T.V H. V/T.N A. V /T.V
17/8 تپ تپ تپ 1 13 25
31/5 30/6 301 12/1 11/3 10/7
‌اين ترانس ساخت كشور آلمان شرقي بر طبق استاندارد V.E.M مي باشد .

فن ها
فن ها به اين گونه عمل مي كنند كه اگر درجه حرارت 55 درجه سانتيگراد باشد فن ها وارد مدال مي شوند و شروع به كاركردن مي كنند و اگر هوا گرمتر شود مثلاً 75 درجه سانتيگراد برسد پمپ روغني نيز به كمك آن مي آيد و در 100 درجه سانتيگراد ترانس آلارم مي دهد اگر اين درجه حرارات از 100 درجه سانتيگراد بيشتر شود به 110 درجه سانتيگراد برسد تريپ رخ مي دهد اگر از 60 درجه سانتيگراد يا همان 55 درجه سانتيگراد پايين تر باشد فن 4 از مدار خارج مي شود .

كونسرواتور
يك منبع از روغن است كه بالاي ترانس قرار دارد كه اين منبع كونسرواتور نام دارد . گرما موجب انبساط روغن مي شود كه اين انبساط حجم روغن را افزايش مي دهد . با افزايش يافتن روغن (حجم روغن ) ، روغن به كونسر واتور وارد مي شود (در اثر سرما درست بر عكس اين حالت رخ مي دهد يعني روغن ديگر به كونسرواتور وارد نمي شود و در ترانس وظيفه معمول خود را انجام مي دهد .)

سيليكاژل يا سيليكاژن
سيليكاژل يك نوع رطوبت گير مي باشد كه وظيفه آن گرفتن رطوبت روغن است اين رطوبت در اثر انقباض يا انبساط روغن حاصل مي شود .
تذكر : جنس بدنه اين ترانس از فولاد مي باشد.

گروه برداري yn yn 0 D 11
يعني سيم پيچ اوليه آن Y كه از زمين شده ، ثانويه آن Y كه زمين شده (زاويه سيم پيچ هاي اوليه و ثانويه صفر است ) و ثاليثه آن است كه اختلاف فاز 11 درجه دارد البته به تعداد 30 تا 11 درجه كه حمعاً مي شود 330 درجه
بوشينگ ها
بوشينگ هاي ترانس از يك سري بوشينگ هاي ورودي 230KV و خروجي 63 كيلوولت و 0 كيلو ولت تشكيل شده است .
تذكر : سر راه كوسرولاتور به ترانس رله بوخكلز قرار دارد .
سيستم خنك كنندگي OFAF
O : OIL روغن F: Force نيرو A : Air هوا

نيرو F:Force
اين عبارت به اين معني است كه پمپ روغن را موتور مي چرخاند و فن ها نيز توسط موتور كار مي كنند .
تذكر : تپ يا همان تپ چنجر با ولتاژ نسبت عكس دارد اگر تپ بالا باشد ولتاژ پايين است و بالعكس اگر تپ پايين باشد ولتاژ بالا است .
چند مثال عددي :
تپ 1 ولتاژ حدوداً 252 كيلو ولت (بالا)
تپ 13 ولتاژ حدوداً 230 كيلو ولت (نرمال)
تپ 25 ولتاژ حدوداً 252 كيلو ولت (پايين)
ديوار ضد آتش : اين دو ديوار بين دو ترانس قرار دارد و داراي مزاياي زيراست .
اگر يكي از ترانس ها به دليلي دچار آتش سوزي شد اين ديوار مانع از آن مي شود كه آتش به ترانس ديگر آسيب برساند و ديگر اين كه در شرايط عادي از تاثير حرارت يكي از ترانس ها به ترانس ديگر جلوگيري مي كند .
تابلوي فرمان آتش نشاني : در اين تابلو كپسول آتش نشاني و گاز N2 قرار دارد اگر سيم پيچ هاي داخلي ترانس به دليلي آتش گرفت اين سيستم وارد عمل مي شود و روغن را از ترانس خارج مي كند .

اين روغن ها به داخل يك حوضچه سر پوشيده مخصوصي كه در اطراف ترانس تعبيه شده است مي ريزد كه براي بايد تصفيه شود .
تابلوي مصرف داخلي ترانس : اين تابلو در كنار ترانس قرار دارد . برق ترانس و فن ها و … را تهيه مي كند .
بوشيلينگ نوترال : مركز صفر سيم ستاره ترانس را به زمين وصل مي كند تا اگر اضافه جرياني در اثر صائقه و كليد زني رخ داد به ترانس آسيب نرسد . بوشلينگ نوترال خط ورودي معمولاً بزرگتر از بوشلينگ نوترال خط خروجي است .

اجزايي از ترانس قدرت كه جهت كنترل و بهره برداري بهينه بايد مورد بررسي مداوم قرار گيرد :
سطح روغن : بوسيله نشان دهنده سطح (LEVEL in dicator) كه به صورت شيشه اي يا عقربه اي مغناطيسي در محل مي باشد مشخص مي گردد حدود تغييرات مجاز (كم يا زياد شدن سطح روغن ) بستگي به درجه حرارت محيط و ميزان بار عبوري از ترانس دارد .
فشار روغن : توسط رله فشاري اندازه گيري و در صورتي كه فشار از حد مجاز بيشتر باشد اين رله عمل كرده ، باعث ايزولاسيون ترانس مي شود .
حرارت سنج : به منظور اندازه گيري درجه حرارت روغن و سيم پيچ استفاده مي گردد .

تپ چنجر ترانس : تپ چنجر ترانس بر دو نوع است تپ چنجرهاي آنلود (onload) ، تپ چنجرهاي آفلود (of load)
تپ چنجرهاي Onload : تپ چنجرهايي هستند كه قابل تغيير زير بار مي باشند .
مثال : اگر در مواقعي ولتاژ تثبيت شده بيش از حد سست تنظيم شده باشد رگولاتور ولتاژ آن را مقايسه كرده و دستور به تغيير تپ به منظور كاهش ، اتومات صادر مي شود و با لعكس اگر ولتاژ خروجي از حد ست تنظيمي نرمال باشد به همين سبك عمل مي كند .
تپ چنچرهاي of load : تپ چنجرهايي هستند كه غير قابل زير بار مي باشند و اگر نياز به تغييرات تپ باشد بايد بار زا روي ترانس برداشته شده ، قطع و ايزوله (ارت) گردد و در اين صورت تغييرتپ صادر مي شود (در ترانس هاي توزيع و بعضي از ترانس هاي 400 كيلو ولت اين گونه است ) ترانس هاي توزيع پنچ تپ دارد كه به ازاي هر تپ 500 ولت كاهش يا افزايش ولتاژ در خروجي داريم .
تذكر : تپ چنجر بيشتر روي سيم پيچ اوليه قرار مي گيرد به دو دليل مهم : 1- در سيم پيچ اوليه آمپر دور پايين مي باشد . 2- به منظور دسترسي به تعميرات آسان تر و تعمير و سربندي راحت تر .

ترانس هاي اندازه گيري
بر دو نوع هستند : ترانس جريان (cT) و ترانس ولتاژ (C.V.T -V.T -P.T)
ترانس جريان يا CT : ترانس جريان براي اندازه گيري جريان مورد استفاده قرار مي گيرد و طرز اتصال آن در مدار به صورت سري است . مدار ترانس جريان فاقد فيوز و كليد است .

محل نصب ترانس جريان : ترانس جريان كنار ديژنكتور نصب مي گردد يا روي ترانس قدرت كه به نام CT بوشينگي نام گذاري مي شود از لحاظ ساخت بر سه نوع است كه بالا، كد وسط ، كد پايين ، طبق استاندارد جريان ثانويه ترانس جريان يك يا دو يا پنچ آمپر مي باشد كه برحسب نياز و شرايط يكي از آن ها استفاده مي شود . ثانويه جريان در هنگام كار هيچ گاه نبايد باز است چون باعث سوختن CT مي شود تعدادي از وسايل كه از CT تغذيه مي شود عبارتند از : رله اوركارنت OC ، نشان دهنده آمپرمتر ، نشان دهنده وات و وار ، كنتورهاي اكتيو و راكتيو ، رله ديستانس ، رله ديفرانسل .
CT ها را معمولاً به شكل زير نشان مي دهند :

كلاس دقت CT :
اين عدد ميزان خطاي هر CT را بيان مي كند و به صورت يا نمايش داده مي شود . آلفا درصد خطاي CT به ازاي برابر شدن جريان و بيانگر نوع جريان CT است .
P : براي CTهاي حفاظت (Protection)
M :براي ct هاي اندازه گيري (measuring)
N : چند برابر شدن جريان
روي بدنه ترانس جريان نوشته هايي است كه آنها را شرح مي دهيم :
IN : جريان نامي ترانس جريان .
I1N : جريان نامي اوليه.
I2N : جريان نامي ثانويه .
نسبت جريان حرارتي دائمي : مثلاً 1/2IN را يعني 20% اضافه بار دائمي كه CT مي تواند تحمل كند و براساس سفارش مي توان 5/1 تا 2 برابر اضافه بار گرفت (تذكر : توصيه مي شود كه از نسبت CT آمپر بيشتري كشيده نشود ) .

مشخصات CT
1) يك ترانس جريان كاهنده جريان مي باشد .
2) داراي قدرت كم مي باشد
3) سيم پيچ اوليه به مدار قدرت وصل است يا در مسير عبور جريان متصل است .
4) سمت ثانويه آنها از طريق تجهيزات اندازه گيري مناسب اتصال كوتاه مي باشد .(نظير كنتورها و روله ها ، كنترلها) .
5) عايق بندي مناسب مدارهاي اندازه گيري و حفاظتي از ولتاژ
6) حفاظت وسايل از اضافه بار

ترانس جريا ن 230 كيلو ولت پست : ترانس جريان 230 اين پست ساخت كشور آلمان شرقي (طبق استانداردV.E.M) و در شش مجموعه سه فاز (مجموعاً 18 عدد ) مورد بهره برداري قرار گرفت . نسبت تبديل و كلاس دقت اين ترانس به شرح زير است .
400-800-1200/5 45VA CL : /5
600-1200 / 5 45VA CL : 5P56

CTهاي پست از زبان اپراتور
تذكر 1 : VA ها براي مصرف خود CT است
تذكر 2 : منظور از CL كلاس دقت CT است
تذكر 3 : منظور از عبارت 5P56 اين است كه اگر جريان نامي اي برابر 56 از CT عبور مي كند خطاي آن 5 مي باشد (در صد خطا ).

توضيح اينكه 230Ct پست از نوع كد پائين است كه در آن جهت خنك كردن و عياق بندي سيم پيچ ها از روغن استفاده شده و داراي 5 كد مي باشد كه از يك كد براي اندازه گيري و از كدهاي ديگر جهت حفاظت (تغذيه رله ها) استفاده مي شود . جنس بدنه CT از سراميك مخصوص مي باشد . شكل ظاهري آن يه صورت دوقلو مي باشد(چون كه پايين است) و سيم پسچ از يك طرف وارد و از طرف ديگر خارج مي شود . جهت خطوط 230 كيلو وات فقط از كدهاي 5/800 استفاده مي شود .
ترانس جريان 63 كيلو وات پست : اين ترانس نيز ساخت كشور آلمان شرقي (طبق استاندارد V.E.M ) است . نسبت تبديل و كلاس دقت اين CT به شرح زير است :
150-300-600 /5A 45 VA CL : /5
150-300-600 /5A 45 VA CL : 5P32
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : 5P32
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : /5
1200-1000-2000 /5A 45 VA CL : 5P40
1200-1600-2000 /5A 45 VA CL : 5P64

از نظر عملكرد با CTهاي 230 يكي است و فقط از نظر قدرت و عايق بندي با هم فرق دارند جنس بدنه آن نيز از سراميك مخصوص است براي خطوط 63 كيلو ولت در خروجي ترانس و CTهاي مربوط به كوپلينگ فقط از كد 5/2000 استفاده شده و در CT هاي خروجي فقط از كد 5/600 استفاده مي شود . CTهاي 63 نيز دو قلو هستند چون كد پايين هستند . در طرح توسعه 63 كيلو لت ،نوعي CT وجود دارد كه به صورت كه بالا است و از گاز SF6 به عنوان عايق و خنك كننده سيم پيچ استفاده شده كه فشار اين گاز حدوداً در شرايط عادي 6/1 بار باشد اين CTها ساخت كشور يوگسلاوي و شركت ايندگوين وست است .

چگونگي كاهش خطا در CT : براي كاهش و به حداق رساندن خطاي يك CT بايستي داراي يك منحني مغناطيسي به صورت خط مستقيم بوده باشد و اين شرايط وقتي امكان پذير است كه :
1- هسته CT از جنس مخصوصي طرح شده و ساخته شود .
2- ظرفيت متناسب با CT در نظر گرفته شود .
تذكر : خاطي CTدر هنگام اتصال كوتاه در پري ويدهاي (پريودهاي) اول زيادي بوده و ممكن است Ct به زودي اشباع شود بنابراين در طراحي Ct براي رله هاي عمل كننده سريع اين مسئله بايد مد نظر باشد .
منحني هاي زيرچگونگي منحني مغناطيسي را با توجه به جنس هسته نشان مي دهد :

AT/Cm
Ampper -turne percon length At/cm
A: old -rolled non- orientsilicin steel.
B : old -rolled - orientsili con steel.
C: nickel -iron (80 percent nicket)