بخشی از مقاله
زراعت گیاهان صنعتی-گلرنگ
خصوصیات گیاهی: گلرنگ گیاهی است با نام علمی Carthamus tinctorius L . از تیره مرکبه ( compositae) و با اینکه ظاهراً شبیه خار زرد می باشد اما بصورت علف هرز در نمی آید . گلرنگ گیاهی است که بصورت بوته ای استوار رشد می کند . میوه گلرنگ همانند میوه آفتابگردان به صورت فندقه است . دانه از نظر شکلی شبیه یک دانه کوچک آفتابگردان است و به رنگهای سیاه ، زرد ، سفید یا کرمی با سطح خارجی صاف دیده می شود . ذخیره روغن در لپه ها انجام می شود . وزن هر دانه گلرنگ از 35 تا 50 گرم متغیر می باشد . سازگاری: گلرنگ گیاهی بلند روز است ، اما گلدهی آن در هوای گرم به میزان قابل توجهی جلو می افتد . گیاهچه های جوان به سرما
مقاومند . اما گیاه با انتقال از مرحله رویشی به مرحله زایشی به سرما حساس می گردد . گلرنگ به گرما نیز مقاوم است و در صورت وجود رطوبت کافی در خاک می تواند ماکزیمم حرارتهای حدود 40 درجه سانتیگراد را تحمل کند . به هوای مرطوب بخصوص در دوران گلدهی علاقمند نیست . زیادی رطوبت هوا در این دوره گلدهی موجب توسعه بیماریها و افت عملکرد می گردد . گلرنگ با داشتن ریشه عمیق و توسعه یافتگی به خشکی مقاوم است . اما مقاومت آن به خشکی از جو کمتر می باشد . گلرنگ به آب ایستادگی و کمبود تهویه نیز حساس است . گلرنگ خاکهای عمیق ، دارای بافت متوسط و اسیدیته حدود خنثی را ترجیح می دهد . تناوب زراعی: گلرنگ به بیماریهای خاکزی حساس بوده و نبایستی بیش از یکبار طی چهار سال متوالی در یک قطعه زمین کاشته شود و یا با گیاهان حساس به بیماری بوته میری جالیز در تناوب قرار گیرد .
مثالهایی از تناوب گلرنگ در کشت بهاره آبی بصورت زیر است :
شبدر ـ ذرت ـ گلرنگ ـ گندم
یونجه ـ سیب زمینی ـ حبوبات ـ گلرنگ ـ جو ـ آیش
کود شیمیایی: تولید هر تن دانه گلرنگ موجب خروج 25 تا 30 کیلو ازت ، 7 تا 12 کیلو اکسید فسفر (p2o5) و 10 تا 15 کیلو اکسید پتاسیم (K2o) از خاک می گردد . میزان کود مصرفی در کشت آبی معمولاً 50 الی 90 کیلوگرم در هکتار ازت خالص و 40 تا 70 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر می باشد . تاریخ کاشت: هنگامی که حرارت خاک در عمق کاشت در حدود 5 درجه سانتیگراد باشد ، گلرنگ طی دو هفته یا کمی بیشتر سبز می شود .گلرنگ بصورت یک محصول پائیزه کشت می شود ، تاریخ کاشت آن همزمان با کمی دیرتر از گندم و جو می باشد .کنترل علفهای هرز: کنترل علفهای هرز قبل از کاشت و نیز تهیة بستر عاری از علف هرز ضرورت دارد . از علف کشهایی
مانند ابتام و تریفلورالین بصورت قبل از کاشت و از طریق اختلاف آنها با خاک تا عمق 10 سانتی متر می توان استفاده و محصول را برای حدود 2 تا 3 ماه بعد از سبز شدن در مقابل بسیاری علفهای هرز محافظت نمود . برای کولتیوا تور زدن می بایستی روزهای آفتابی را انتخاب کرد تا علفهای هرزی که ریشه کن شده است امکان استقرار مجدد پیدا ننماید .پس از سبز شدن بوته ها بهتر است فقط بین ردیفها را کولتیواتور زد ، هر چند که در صورت تراکم زیاد بوته می توان تا قبل از رشد ساقه ها نیز روی ردیف های کاشت را با وسایل سبک و بطور سطحی کولتیواتور زد
آفات و امراض: مگس گلرنگ (Acanthiophilus helianthi) . در تمام نقاطی از ایران که گلرنگ کاشته می شود یافته شده و خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می سازد . خسارت آفت مربوط به لارو آن است که ابتدا از قسمتهای نرم برگ می خورد و بعد به دانه حمله کرده و محتویات دانه را از بین می برد . در نتیجه خسارت لارو ، حفره هایی به طول 1 تا 5/1 سانتیمتر در طبق بوجود می آید . و استفاده از سمومی مثل دیپترکس و دپازینون و سمپاشی در زمان ظهور مگسها می باشد . حضرات دیگری نیز به گلرنگ خسارت وارد می سازد که عبارتند از سنگ تخم گلرنگ ، پروانه طبق خوار گلرنگ ، پروانه کارادرینا و کرم برگخوار پنبه . این آفات اهمیت اقتصادی
کمتری نسبت به مگس گلرنگ در ایران دارد . از بیماریهای مهم گلرنگ در ایران می توان زنگ گلرنگ و بوته میری گلرنگ را نام برد .عامل بیماری زنگ گلرنگ قارچی است به نام Puccinia carthami که ازطریق خاک ، بقایای گیاهی و دانه انتقال می یابد برگهای گیاه مبتلا به زنگ زرد شده و بالاخره گیاه خشک شده و می میرد ، کنترل بیماری با استفاده از ارقام مقاوم ، کاشت بذر سالم و غیر آلوده ، ضد عفونی بذر با سموم قارچ کش قبل از کاشت ، سوزانیدن بقایای گیاهی آلوده و تناوب زراعی انجام پذیر می باشد . بیماری بوته میری گلرنگ نیز در تمام مناطق گلرنگ کاری مشاهده می شود و کم و بیش خسارت وارد می سازد عامل بیماری قارچی است به نام Phytophthora drechsleri که بوسیه خاک و بقایای گیاهی آلوده ، رعایت تناوب زراعی و عدم کاشت گیاهان حساس در تناوب امکان پذیر است . بیماری بوته میری گلرنگ با بوته میری
جالیز مشترک است . برداشت: برداشت گلرنگ را می بایستی بلافاصله پس از خشک شدن و قهوه ای شدن برگها و نیز خشک شدن و سخت شدن دانه های وسط طبق انجام داد . با اینکه ریزش خودبخودی دانه کم است و خوابیدگی اتفاق نمی افتد ولی خشک شدن بیش از حد بوته ممکن است موجب ریزش دانه در موقع برداشت گردد . موارد استفاده: دانه گلرنگ دارای 25 الی 45 درصد روغن 120 تا 24 درصد پروتئین و 35 الی 60 درصد پوسته می باشد . روغن گلرنگ در طباخی ، تهیه صابون ، رنگ ، ورنیس و مواد پوشاننده مشابه مصرف می شود . کنجاله گلرنگ حدود 23 درصد پروتئین و 35 درصد فیبردار و بعنوان نیمه مکمل پروتئین در تغذیه دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرد .
شناسائي و تشكيل هرباريوم گياهان صنعتي
با عنايت به اينكه گياهان داروئي صنعتي بخش عمده‌اي از طب سنتي ايران را تشكيل مي‌دهند و با توجه به پيشرفت علم داروسازي و سنتز داروهاي شيميائي و كاربرد آن در درمان بيماريهايي كه باعث بروز عوارض جانبي اينگونه داروها گرديده است ، بطوري كه در برخي موارد آثار سوء و عوارض حانبي براي بيمار خطرناكتر از خود بيماري مي‌باشد و از طرفي كاربرد وسيع رزين و صمغ گياهان صنعتي در تهيه دارو، چسب الماس ، رنگسازي-ساخت مواد پاك‌كننده، ادكلن‌سازي و غيره .... در محافل علمي از مباحث روز مي‌باشد و همچنين تخريب جوامع گياهي كه اين نوع گياهان در بستر آنها مي‌رويند همگي در انگيزه جمع‌آوري و شناسائي اينگونه گياهان نقش بسزائي دارند. ضمنا اجراي طرح فوق كمك به ايجاد و تاسيس موزه گياه‌شناسي بمنظور استفاده دانشجويان، تقويت دانشكده علوم پايه و احداث هرباريوم گياه‌شناسي براي رشد زيست‌شناسي-كشاورزي و ساير رشته‌هاي مشابه در اين دانشگاه مي‌كند
احداث مجتمعهاي کشت و صنعت گياهان صنعتي جهت توليد گازوئيل گياهي:
سوخت زيستي، نوعي سوخت مايع و يا گازي شکل است که از بيوماس زيستي مانند گياهان زراعي، زباله هاي شهري و بقاياي زراعي و جنگي به دست ميآيد. سوخت هاي زيستي قابليت اين را دارند که در وسايل نقليه، جايگزين سوخت هاي فسيلي شوند.اين سوخت ها به ده دسته تقسيم مي شوند که به قرار زير است:
بيو ديزل، بايو اتانول، بايوماس، بايومتانول، بايو دي متيل اتر و بايوهيدروژن و نهايتاً روغن هاي خالص گياهي. از اين ميان بيوديزل و بايواتانول بيشترين توليد را به خود اختصاص داده اند.
بيوديزل نام کلي ترکيباتي است که به منظور استفاده براي مصارف سوختي از ترکيبات استري روغن هاي گياهي توليد مي شوند. اين محصول، احتراقي شبيه به گازوئيل ايجاد مي کند و حتي ويسکوزيته (گرانروي) گازوئيل را نيز ندارد. با اين شرايط، بيوديزل مي تواند براي وسايل نقليه ديزلي، جايگزين مناسبي براي گازوئيل باشد و نيز مي توان آنرا به صورت مخلوط با آن سوخت فسيلي مصرف نمود. ترکيبي از ۲۰ درصد بيوديزل و ۸۰ درصد ديزل بنزين را مي توان در موتورهاي ديزلي ريخت و در صورتي که موتور ديزلي اصلاح شود، امکان استفاده از نوع خالص بيوديزل نيز وجود دارد.
علاوه بر اين، توليد اين سوخت مي تواند بخش کشاروزي را نيز به تحرک وادارد، زيرا اين سوخت از روغن هاي گياهي به دست مي آيد، پس با توليد آن نياز بيشتري به کاشت دانه هاي گياهي است که به اشتغالزايي در بخش کشاورزي کمک مي کند.گياهان سمي موسوم به (ياتروفا) قابليت جايگزين شدن براي سوخت فسيلي را دارد. اين گياه بعد از اينکه قابليت سوختني آن کشف شد، يک شبه ارزش اقتصادي و کشاورزي پيدا کرده و مي تواند در دنيايي که به نفت وابسته است، جايگزيني براي سوخت فسيلي باشد. اين گياه در مقابل خشکسالي و آفت مقاوم است و دانه هايي دارد که چهل درصد محتواي آن روغن است. روغن استخراج شده از اين دانه ها ميتواند سوخت. يک خودرو ديزلي را تامين کند و تفاله آن نيز در نيروگاههاي برق قابل استفاده است و از هر هکتار مي توان 5/2 تن روغن و 4 تن تفاله برداشت کرد.
مشخصات واحد توليد گازوئيل گياهي:
با لحاظ طراحي مخصوص جهت نصب سريع و همچنين استقرار در مناطق دور از دسترسي، واحدهاي مذكور بصورت پكيج از پيش آمده شده، در ظرفيتهاي ذيل داخل كانتينرهاي استاندارد نصب و قابل حمل و نقل مي باشد:
- 450 تن در سال
- 900 تن در سال
- 1800 تن در سال
- 3600 تن در سال
ضمنا ظرفيتهاي 5000، 15000 و 50000 تن در سال نيز بصورت مجتمع توليد، قابل طرحي و استقرار مي باشد.
مزاياي واحدهاي توليد گازوئيل گياهي:
- نصب و راه اندازي واحد كانتينري در 10 ساعت
- سيستم كنترل با بهره گيري از PLC تماما اتوماتيك
- كل فرآيند توليد قابل كنترل توسط اپراتور مي باشد
- با استفاده از تكنولوژي انتقال اطلاعات از راه دور (با استفاده از اينترنت) كل واحد فابل كنترل مي باشد.
- هزينه توليد و بهره برداري در حداقل ممكنه مي باشد.
- ضريب بازدهي واحد تا 99 درصد مي باشد.
