بخشی از مقاله
عملكرد ما از ابتداي جنگ تا امروز هميشه همراه با بدبيني فوق‌العاده شديد نسبت به قدرت‌هاي خارجي بوده است. البته نبايد فراموش كرد كه كشور ما در طول دهه‌هاي گذشته از سوي قدرت‌هاي خارجي اعم از شرقي و غربي صدمات زيادي ديده و براي استقلال خود بهاي زيادي
پرداخته است؛ در واقع عامل اصلي براي انقلاب، تا كنون بحث تحقير خارجي بوده است. مردم پيش از پيروزي انقلاب احساس مي‌كردند ديگران براي كشور تصميم مي‌گيرند و حاكمان قبل از انقلاب هيچ تصميمي از خود نمي‌توانند بگيرند؛ از اين رو در شعارها بحث استقلال را مطرح كردند.
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي ادامه داد: اين درست است كه ما نبايد نسبت به خارجي‌ها خوش‌بين باشيم و حواسمان همواره بايد به توطئه‌ها باشد، اما اين بدبيني نبايد آن قدر زياد باشد كه مانع هرگونه تعامل سازنده‌ي ما با ديگران و عاملي شود براي اين‌كه راه مناسب و كوتاه را تنها به خاطر نگراني‌هاي بيش از حد براي دستيابي به اهدافمان از دست بدهيم.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، با اشاره به آن‌چه نگراني هميشگي نسبت به سرمايه‌گذاري خارجي در كشور مي‌ناميد، خاطرنشان كرد: اين قضيه همواره باعث شده هميشه با وسواس برخورد كنيم، اما اين در حاليست كه بعد از گذشت زمان در مقطعي احساس كرديم نياز به سرمايه خارجي و كارشناسان بيروني داريم؛ از اين رو تا حدودي از خود نرمش نشان داديم، اما همچنان ته ذهنمان نگراني وجود دارد و اين در حاليست كه در كشوري مثل مالزي با وجود سرمايه‌هاي زياد خارجي، چنين چيزي وجود ندارد.
روحاني با بيان اين كه هميشه يك نگراني عمده پشت ذهن ما نسبت به خارجي‌ها وجود دارد، در عين حال به بحث لانه‌ي جاسوسي اشاره كرد و گفت: در بحث لانه‌ي جاسوسي يك راه اين بود كه با آمريكايي‌ها بنشينيم و مساله را فيصله دهيم، اما ما به جاي اين‌كه به مذاكره با طرفمان بپردازيم، در اين مساله احساسات را وارد كرديم و آن قدر قضيه را كش داديم تا رسيديم به مقطعي كه حاضر شديم بعد از تحميل جنگ، با آمريكا بنشينيم، اما آن زمان ديگر دير بود.
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي ادامه داد: شايد اگر زودتر حاضر به چنين كاري مي‌شديم، راحت‌تر به توافق مي‌رسيديم و منافع كشورمان بيشتر لحاظ مي‌شد. اما متاسفانه بايد گفت كه ما هميشه در مقاطع سخت نمي‌توانيم تصميم‌گيري سريعي داشته باشيم و احساسات را در تصميمات دخيل مي‌كنيم.
وي هم‌چنين به قضيه‌ي گروگان‌گيري اشاره كرد و افزود: درآن قضيه نيز تا زماني كه عراق به ما حمله نكرده بود، هيچ كس جرات نمي‌كرد به حل و فصل مساله بپردازد. اما پس از آن آمادگي پيدا كرديم، حتي اين اواخر در اين زمينه عجله هم كرديم و چون با زمان انتخابات آمريكا يكي شده بود، به سرعت آن را حل كرديم.
روحاني ادامه داد: در زمان جنگ نيز زماني كه در موضع قدرت بوديم و خرمشهر را پس گرفته بوديم، باز هم نتوانستيم تصميم بگيريم كه هم‌زمان با دفاع مقدس با دشمن سر ميز مذاكره بنشينيم و بحث كنيم، اين قضيه را عقب انداختيم تا به جايي رسيديم كه ديگر راهي جز قطعنامه و مذاكره برايمان باقي نماند و آن زمان بود كه مذاكره با عراق را انتخاب كرديم و البته آن هم خيلي دير بود .
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي دليل تمام اين قضايا را بدبيني‌هاي عميق كه به گفته‌ي وي در پس ذهن‌ها وجود دارد، عنوان كرد و گفت: ما همواره نمي‌خواهيم با خارجي‌ها به ويژه دشمن بنشينيم و هميشه احساس مي‌كنيم اگر اين كار را بكنيم، سرمان كلاه رفته است، همان طور كه شاهد بوديم برخي عزيزان از تريبون‌هاي عمومي اعلام كردند كه هر وقت ما با خارجي‌ها مي‌نشينيم، سرمان كلاه مي‌رود كه البته من اين قضيه را قبول ندارم و معتقدم اين نگاه هم ناشي از بدبيني است كه به آن دچار هستيم.
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي گفت: ما هميشه مي‌گوييم نبايد به دشمن و افراد فريبكار نزديك شويم و نزديكي با خارجي‌ها را مثل نزديكي با شيطان مي‌دانيم، البته اين خوب است، به شرط آن‌كه هميشه ادامه داشته باشد نه اين‌كه در مقاطعي اين را بپذيريم .
امروز زمان آن رسيده كه يك مقدار در تصميم‌گيري‌ها متعادل‌تر باشيم و با منطق بيشتر و فاصله با احساسات پيش رويم، هم‌چنين در نظر بگيريم كه دنياي امروز با دنياي ده سال پيش و زمان جنگ سرد متفاوت است. امروز شرايط جهاني به سرعت تغيير مي‌كند؛ ازاين رو ما نمي‌توانيم فرمول‌هاي گذشته را ملاك قرار دهيم .
روحاني با بيان اين‌كه با سرعت گردش اطلاعات، تحولات متعدد نيز صورت مي‌گيرد، گفت: نمي‌شود در دنياي امروز يك سري اصول را به عنوان اصول ثابت مد نظر قرار داد و در آن چارچوب، از دنيا فاصله گرفت و تنها هر گاه اضطرار به وجود آمد، نظر را تغيير داد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، حساسيت اين مقطع زماني را از يك نگاه از حساسيت زمان جنگ تحميلي بيشتر دانست و ادامه داد: گر چه آن زمان براي ملت ايران موقعيت بسيار حساسي بود، اما امروز در شرايطي قرار داريم كه در برابر يك هجمه‌ي عمومي هستيم و كشورهاي مختلف به ويژه غربي‌ها دست به دست هم داده‌اند كه به تدريج شرقي‌ها را كنار خود بكشند تا عليه جمهوري اسلامي به تصميماتي برسند؛ از اين رو امروز مهم است كه با تدبير و تامل راه را پيش رويم.
روحاني در ادامه با اشاره به مساله‌ي هسته‌يي ايران اضافه كرد: تدبير جمهوري اسلامي در اين بود كه در مساله‌ي هسته‌يي كه امروز به يك مساله‌ي پيچيده تبديل شده است، بتواند از راه‌هايي پيش رود كه هزينه‌ي كمتري دارد، اما شرايط امروز روند را سخت‌تر كرده است. اگر چه مردم مسرور و خوشحال هستند كه دانشمندان و جوانان غيور در سازمان انرژي اتمي، توانسته‌اند موفقيت‌هاي خوبي در زمينه‌ي فناوري هسته‌يي كسب كنند، اما بايد به ياد داشت كه اين تلاش‌ها مربوط به
آخرين سال‌هاي نخست‌وزيري مهندس ميرحسين موسوي است و از آن زمان تلاش‌ها در آن زمينه آغاز شده بود و در همه‌ي دوران رياست‌جمهوري آقاي هاشمي رفسنجاني، همه‌ي چيزهايي كه امروز داريم، آماده شده بود . سانترفيوژها و بخش ليزر و غني‌سازي، همه در آن دوران شكل گرفت.
روحاني با اشاره به تلاش‌هاي دولت سيدمحمد خاتمي در اين زمينه گفت: در آن دوران تلاش شد كه اين فناوري بومي و در داخل هم براي ساخت و توليد آن اقدام شود، كه البته اقدامات گسترده‌اي درآن زمان صورت گرفت. نبايد از ياد برد كه از سال 67 تا امروز در اين مسير حركت‌هاي زيادي شده و به ويژه دولت هاشمي رفسنجاني و خاتمي زحمات زيادي را در اين زمينه متحمل شدند، تا جايي كه توانستيم در سال 81 به فناوري غني‌سازي دست يابيم .
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي، با اشاره به اين‌كه در سال 81 با تعدادي سانترفيوژ غني‌سازي انجام داديم، گفت: خاتمي در بيست و دو بهمن سال 81 دستيابي به اين دستاورد را به عنوان پيروزي بزرگ ملت ايران عنوان كرد، البته در آن زمان اصفهان ناقص بود و اراك تازه شروع شده بود و در توليد كيك زرد، قدم‌هاي اوليه را برداشته بوديم كه لازم بود كامل شود.
وي با اشاره به آن‌چه سر و صداهاي راه افتاده در دنيا عليه ايران در سال 81 مي‌ناميد افزود: پس از آن در سال 82 بود كه پرونده‌ي ايران به شوراي حكام رفت و در آن مقطع بود كه تبليغات دروغين عليه ايران در جهان به راه افتاد. متاسفانه با اين دروغ‌ها افكار عمومي مشوش شد تا رسيديم به قطعنامه شهريور سال 82 كه اين قطعنامه براي جمهوري اسلامي خوشايند نبود و ما را تا مرز فرستادن پرونده به شوراي امنيت در اجلاس بعدي نزديك كرد.
روحاني با اشاره به تصميمات حكيمانه‌اي كه جمهوري اسلامي در اين زمينه اتخاذ كرد، خاطرنشان كرد: البته اين تصميمات حكيمانه مربوط به كل نظام بود. ما در آن زمان تصميم گرفتيم فعاليت نطنز را تعليق كنيم، اما كارهاي ديگر را تكميل كرديم. در نطنز به فناوري غني‌سازي دست يافته بوديم و آژانس هم اين را مي‌دانست، اما در عين حال اراك و اصفهان و كيك زرد سه پروژه‌اي بودند كه ناقص مانده بودند؛ لذا تعليق آن پرونده را كه كامل بود، پذيرفتيم، اما تعليق سه پروژه‌ي ناقص را نپذيرفتيم.
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به مذاكره‌ي ايران با اروپا پس از اين مقطع گفت: برخي مي‌گويند كه با غربي‌ها نبايد مذاكره كنيم و چشم آبي‌ها هميشه ما را گول مي‌زنند. اين حرفها، سخنان واهي بيش نيست و متعلق به كساني است كه در اين ميدان نبودند، چرا كه اگر بودند، مي‌دانستند ايراني‌ها هوشمند و قادرند منافع‌شان را تامين كنند. چنانچه با اطلاع آژانس فرصتي آرام براي دانشمندان ما به وجود آمد تا بحث كيك زرد، اراك و به ويژه اصفهان را ادامه دهند .
روحاني با اشاره به كامل شدن تقريبي فعاليتهاي اصفهان در فروردين سال 83 گفت: در آن زمان مقداري كيك زرد را تزريق كرديم و توانستيم پس از مرحله‌ا‌ي فعاليتهاي اصفهان را كامل كنيم. در مذاكرات پاريس كه تعليق را پذيرفتيم مطرح كرديم كه بايد اصفهان تكميل شود، لذا اصفهان را تكميل كرديم و تا فوريه سال بعد حدودا اسفند ، اصفهان همچنان كار مي‌كرد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، با اشاره به روي كار آمدن دولت جديد ادامه داد: در دولت جديد خيلي‌ها اصلا در اين وادي‌ها نبودند و نمي‌دانند كه چه گذشته است، ما با اروپا در مذكرات به نقطه‌اي رسيديم كه اروپا فعاليت اصفهان و نطنز را پذيرفت. در فروردين سال 84 خبرگزاري‌هاي خارجي اعلام كردند كه ايران و اروپا سر 500 سانترفيوژ به توافق رسيده‌اند كه البته درست نبود و غربي‌ها اين حرف را به اين معني كه آمادگي براي فعاليتها و مذاكرات بعدي را دارند، زده بودند، البته بسياري از روزنامه‌ها در آن زمان به اين قضيه حمله كردند و گفتند كه چرا ما سر پانصد سانترفيوژ با غربي‌ها به توافق رسيده‌ايم .
دبير سابق شوراي عالي امنيت ملي، با ابراز تاسف از اين‌كه اروپا با نزديك شدن به انتخابات رياست‌جمهوري نهم ايران عقب‌نشيني كرد، گفت: آنها در آن مقطع احتياط را پيشه كردند و گفتند نمي‌دانيم در انتخابات ايران چه خواهد شد؛ لذا ناچاريم صبر كنيم تا دولت سر كار آيد. اگر چنين نبود ما به توافق نهايي با آنها نزديك شده بوديم. اما متاسفانه با روي كار آمدن دولت تاكتيك‌ها در مساله‌ي هسته‌يي تغيير كرد و در برابر اين تاكتيك‌ها كه البته موفقيت‌هايي داشت، ناچار شديم هزينه‌هاي زيادي بپردازيم.
روحاني با بيان اين احتمال كه در آينده صدور قطعنامه‌هايي در شوراي امنيت عليه ايران را شاهد خواهيم بود، در عين حال از مطالب گفته شده دو نكته را به عنوان نتيجه‌گيري برشمرد و گفت: درست است كه ما نبايد به ديگران خوش‌بين باشيم و هميشه بايد نسبت به خارجي‌ها احتياط كنيم، اما بايد بدانيم ديگران به دنبال منافع خودشان هستند و نه منافع ما، هم‌چنين بايد بدانيم راه مذاكره و تعامل بسته نيست و مي‌شود با خارجي‌ها هم سر يك منفعت مشترك كه قابل تعريف است، به توافق رسيد.
وي گفت: در دنياي امروز نمي‌شود مطرح كرد كه يك كشور به هيچ عنوان نيازي به بيرون ندارد . اين امكان وجود ندارد كه تعامل با بيرون را كنار بگذاريم و بگوييم در هيچ شرايطي با خارجي‌ها سر ميز مذاكره نمي‌نشينيم، البته بهتر است كه در مناسب‌ترين شرايط اين كار را بكنيم. امروز پيش‌بيني مي‌كنم كه بر سر مساله‌ي هسته‌يي در نهايت غرب و ما بايد سر ميز مذاكره بنشينيم و با تعامل اين مساله را حل كنيم.
روحاني با تاكيد بر اين‌كه همواره بايد راهي را انتخاب كنيم كه هزينه‌ي كمتري برايمان داشته باشد، افزود: هنر اين است كه با هزينه‌ي كم روي پاي خود بايستيم، وگرنه با هزينه‌ي بالا هر كاري را مي‌توان كرد. مي‌توان با هيچ‌كس ارتباطي نداشت اما اين امر هزينه‌هاي بالايي را به ما تحميل خواهد كرد. برخي فكر مي‌كنند هدف ما تنها بقاست و تنها بايد كاري كنيم كه نظام ويران نشود، البته بقا هدف قطعي ماست، اما تنها هدف نيست؛ رشد، توسعه و تعالي نيز هدف والاي ماست .
روحاني، در ادامه‌ي سخنراني خود اظهار داشت: ما ايراني مي‌خواهيم كه با رشد و توسعه و تعالي بماند و با ديگران بتواند رقابت كند، اگر نتوانيم از لحاظ رشد و توسعه پيش رويم اقتدار ما هم زير سوال خواهد رفت. كشوري بدون رشد و توسعه به اقتدار نمي‌رسد، لذا به غير از بقا بايد به فكر ديگر مسائل هم بود، ما مي‌توانيم با تعامل با بازيگران و حفظ اهداف و اصول به سمت اهدافمان حركت كنيم، بدون تعامل، با تقابل هم اين كار امكان‌پذير است، اما قطعا هزينه‌هاي بالايي خواهد داشت.
وي با تاكيد بر كمك همه‌ي احزاب و گروه‌هاي سياسي كه با مسائل ملي آشنا هستند به نظام اظهار داشت: نقد آشكار شايد در مقاطعي به مصلحت كشور نباشد، اما اگر به سمت نقد سازنده و در مقاطعي نقادي‌هاي غيرمستقيم برويم، مي‌توان همواره به نظام جمهوري اسلامي كمك كرد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، در ادامه‌ي گردهمايي در جمع خبرنگاران به پرسش‌هاي آنها پاسخ گفت.
