بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آنچه در مورد نمک باید بدانیم
بسیج ملی اطلاع رسانی کاهش مصرف نمک
نکاتی دربارهی نمک:
نمک خوراکی حاصل ترکیب دو عنصر سدیم و کلر میباشد. اثرات نمک بر فشار خود به علت وجود عنصر سدیم (ماده موثر بر نمک) در این ترکیب است. در افرادی که سطح سدیم خون بالا و سطح پتاسیم خون پایین است خطر افزایش فشار خون که خود مسبب بیماریهای قلبی و سکته است، افزایش می یابد.
مصرف نمك در ايران
ایران یکی از پر مصرفترین کشورهاست که میانگین روزانه مصرف نمک مردمانش3-2برابر استاندارد جهانی است.
طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ایران حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک (۵ گرم) است.
سرانه مصرف نمك در یك سال توسط ایرانیها، شش كیلوگرم است؛ در حالی كه در جهان سالانه سه كیلو نمك میخورند.
! ما دو برابر استانداردهای جهانی غذایمان را شور میكنیم!
اسلاید 2 :
سدیم به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می شود. به طور مثال در شیر و خامه تقریباً معادل 50 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده و در تخم مرغ تقریباً معادل 80 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده وجود دارد.
سدیم در غذاهای فرآوری شده به میزان بیشتری وجود دارد: در نان (تقریباً معادل 250 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس (تقریباً معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در اسنک هایی مانند چیپس، فرآوردههای غلات حجیم شده و ذرت بوداده (تقریباً معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده) و در چاشنی ها و سس ها مانند سس سویا (تقریباً معادل 7 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده) است.
اسلاید 3 :
مصــــرف زیاد نمــــک یا غذاهای شــــــور چه عوارضی را در پی خواهـــــد داشت؟
مصرف زياد نمك ازمهمترين عوامل فشارخون بالا است.
فشار خون بالا، سکته قلبی، سکته مغزی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم، ادم یا ورم همه از عوارض مصرف زیاد نمک است.
امروزه با توجه به شيوع بالاي بيماري هاي قلبي و عروقي و پرفشاري خون مصرف زياد نمك به عنوان يكي از مهم ترين عوامل خطر در بروز اين بيماري ها شناخته شده است.
آمارها نشان مي دهد كه از هر 380000 موررد مرگ و مير در كشور 135000 مورد آن ناشي از بيماري هاي قلبي و عروقي بوده مي باشد.
اسلاید 4 :
تحقيقات نشان مي دهد كه شيوع فشار خون بالا در كشورهايي كه دريافت بالاي نمك دارند بيشتر است و هر قدر ميزان نمك مصرفي روزانه در جوامع كمتر باشد به همان نسبت شيوع فشار خون بالا كاهش مي يابد.
سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده است كه ميزان مصرف سديم در بالغين بايد كمتر از 2300ميلي گرم در روز (معادل حدود 5 گرم نمك)باشد.
بررسیهای انجام شده مشخص کرده درصورتی که افراد تنها ۳ گرم از مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهند، حدود ۵۰ درصد از بیماریهای قلبی عروقی کاهش خواهد یافت.
اسلاید 5 :
نمک یک مانع بزرگ برای داشتن اسکلت محکم !
حدود نیمی از زنان مسن تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن تر از 75 سال به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند.
یکی از دلایل پوکی استخوان مصرف زیاد نمک است.
كاهش تراكم توده ي استخوان به دنبال دريافت زياد نمك در زنان يائسه بيشتر از سايرزنان ميباشد .
مردان مسن نیز به پوکی استخوان مبتلا می شوند که البته میزان ابتلای آنان کمتر از زنان است.
به طور تقریبی از هر سه زن یک نفر و از هر دوازده مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند.
پوکی استخوان بیماری است که با کم شدن توده ی استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف میشود،که منجربه شکستگی استخوان و افزایش خطر شکستگی لگن ،ستون فقرات و مچ دست میشود.
اسلاید 6 :
در پوکی استخوان ،استخوان ضعیف شده و با کوچکترین ضربه دچار شکستگی شود.
پوکی استخوان باعث کاهش کیفیت زندگی و برای برخی باعث معلولیت دائمی می گردد
از دست دادن استخوان ها به طور خاموش و بی سر و صدا اتفاق می افتد و اغلب هیچ علامتی تا زمان رخ دادن شکستگی وجود ندارد
دريافت زياد نمك و سديم و مصرف غذا و تنقلات شور و پرنمك سبب كاهش بازجذب كلسيم از كليه شده و دفع اداراي آن را افزايش ميدهد كه خود عامل مهمي در كاهش تراكم استخواني و پوكي استخوان است.
مصرف بيش از 5گرم نمک در روز اثر مهمی بر کاهش تراکم استخوان دارد.
اسلاید 7 :
سرطان معده ارمغان مصرف زياد نمك
سرطان معده چهارمین سرطان رایج در جهان است.
در کشور ما سرطان معده از سرطان های شایع می باشد.
مصرف زیاد نمک غذاهای پرنمک و تنقلات شور میتواند مخاط معده را تخریب کند و این اتفاق یکی از راههای افزایش خطر سرطان معده است.
مطالعات نشان میدهد مصرف مواد غذایی پر نمک شانس ابتلا به سرطان معده را در جامعه افزایش می دهد.
همیشه مصرف بالای نمک به معنی شور کردن غذاها نیست، بلکه درصد بالایی از نمکی که روزانه مصرف میکنیم، نمک پنهان است که در درون مواد غذایی گوناگون وجود دارد.
نان، انواع گوشتهای فرآوری شده مانند همبرگر و سوسیس، کالباس، گوشت و ماهی نمکسود شده و همچنین خیار شور، انواع ترشی ها و شورها، پنیر،خشکبار بوداده نمک زیادی دارند.
توصیه شده است که مصرف روزانه نمک کمتر از 5گرم یعنی معادل یک قاشق چایخوری باشد.
بر اساس مطالعات شانس ابتلا به سرطان در کسانی که روزانه ۱۲ تا ۱۵ گرم نمک مصرف می کند بیشتر است.
اسلاید 8 :
برای پیشگیری از افزایش فشارخون و بیماری های قلبی- عروقی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
میزان نمکی که هنگام پخت به غذا اضافه می کنید را کاهش دهید.
برای اجتناب از مصرف بی رویه نمک؛ بر سر سفره از نمکدان استفاده نکنید.
غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده و آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند، به همین دلیل بهتر است مصرف این مواد غذایی را محدود کنید.
برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در هنگام تهیه غذاها به جای نمک از سبزی های تازه یا خشک مثل آویشن، شوید، سیر، آب لیمو ترش یا آب نارنج و ... استفاده کنید.
مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، انواع فرآورده های غلات حجیم شده، چیپس، انواع ترشیها، انواع شور نظیر خیار شور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و غذاهای کنسروی را کاهش دهید.
جوش شیرین که ممکن است در انواع نان و کیک به کار رود دارای مقدار زیادی سدیم (عنصر موثره نمک) است. بنابراین در افرادی که به علت ابتلا به بیماری محدودیت مصرف نمک دارند مصرف مواد حاوی جوش شیرین هم باید بسیار محدود شود.
اسلاید 9 :
نمک یددار تصفیه شده چیست و چرا باید فقط از این نوع نمک استفاده کنیم؟
نمک تصفیه نمکی است که در آن ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است.
نمک خوراکی باید از نوع ید دار و تصفیه شده باشد. نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می کنند.
نگهداری و ذخیره نمودن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از 6ماه) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود. برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
از خرید هر نوع نمک با عنوان "صادراتی– صنعتی" خودداری نمایید.
توجه:
از مصرف نمک دریا که فاقد ید کافی و دارای ناخالصی است خوداری کنید.
همواره به وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت روی بسته بندی نمک یددار تصفیه شده توجه نمایید.
دقت کنید که عبارت «نمک ید دار تصفیه شده» بر روی بسته بندی نمک درج شده باشد و از خرید هرگونه نمک با عنوان «صادراتی صنعتی» و یا «نمک دریا» خودداری نمایید.
نمک باید به مقدار بسیار کم مصرف شود و همان مقدار کم نمک نیز فقط از نوع تصفیه شده یددار باشد.
اسلاید 10 :
مصرف غذاهای حاوی نمک یا سدیم زیاد میتوانند فشار خون را بالا ببرند.
افزایش وزن بدن باعث بالا رفتن فشار خون میشود.
کاهش وزن بدن میتواند باعث کاهش فشار خون شود.
کاهش میزان مصرف چربی میتواند از کاهش فشارخون بالا پیشگیری کند.
نمک چگونه باعث افزایش فشار خون میشود؟
وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده شود، مقدار زیادی سدیم وارد بدن میشود. به دنبال آن بدن مقدار زیادی آب جذب میکند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد. این مسأله باعث افزایش فشار خون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگهای خونی میشود.
طبق توصیههای استاندارد بهتر است که میزان سدیم دریافتی در روز بیشتر از 2300 میلیگرم یا کمتر از 5گرم (یک قاشق مرباخوری) نمک نباشد که متأسفانه اغلب افراد بیشتر از این مقدار در روز سدیم دریافت میکنند. توصیه شده است که بیماران قلبی، افرادی که فشار خون بالا دارند و همچنین افراد بالای 50سال روزانه کمتر از 1500 میلیگرم سدیم که معادل 3گرم نمک است، مصرف کنند.
توجه:
کل نمک مصرفی در تهیه غذا و نمکی که از نان، پنیر، رب گوجه فرنگی و سایر غذاهای کنسروی و آماده و فست فودها مصرف میشود باید کمتر از 5 گرم در روز باشد.