بخشی از مقاله
عوامل موثر بر افت تحصیلی
چكيده
يكي از معضلات مهم نظام آموزشي كشور ما و كشورهاي ديگر افت تحصيلي است كه سبب هدر رفتن نيروي انساني و مادي جامعه مي شود (سايت شيعه نيوز) لذا بررسي عوامل موثر بر افت تحصيلي جهت پيشگيري از افت تحصيلي ضروري به نظر مي رسد. ما در اين اثر با استناد از روش اسنادي مطالبي را تهيه نموده ايم و طي اين مشخص شده است كه وضعيت اقتصادي خانواده / آرامش و توافق والدين ؟ تحصيلي موثر است همچنين عوامل فردي مانند علاقه، انگيزه ، نوع مطالعه و در مدرسه كلاس، روش تديس معلم بر شكست تحصيلي اثر مي گذارد كه مي توان اين عوامل را به صورت عوامل درون سازماني يا برون سازماني نيز بررسي كرد (سايت اخبار تحليلي شيعه)
تقدير و تشكر
چقدر وسيع است اقيانوس مواج علم و دانش چقدر زيباست آموختن.
انسان در پرتو آموختن و كسب دانش به كمال مي رسد و اين رشد و كمال را مرهون لطف و زحمات استاد و معلم خويش مي داند. بر پايه اين حديث گرانقدر كه «من معلمني حرفا صيرني عبدا» هميشه و در همه حال قدر و منزلت استاد ستودني است. ما نيز برخود لازم دانستيم كه از زحمات بي شائبه استاد گرانقدر جناب آقاي حسين زاده كه ما در تهيه و تنظيم مطالب اين پژوهش راهنما و ياريگر بودند تشكر و قدرداني مي كنيم.
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه
پيشينه تحقيق
گزاره هاي تحقيق
هدف
سؤالات
فرضيه ها
فصل دوم: روش تحقيق
توصيف مفهومي متغيرها
تعريف عملياتي متغيرها
روش تحقيق
فصل سوم: متن تحقيق
مباني نظري
تئوري هاي يادگيري
يافته ها و اطلاعات
تجزيه و تحليل يافته
ارائه مدل نظري
فصل چهارم:
نتيجه گيري و ارائه راه حل ها
منابع و موأخذ تحقيق و پيوستها
مقدمه:
افت تحصيلي امروزه يكي از نگراني هاي خانواده ها و دست اندر كاران تعليم و تربيت است مساله موفقيت يا شكست تحصيلي مسابقه طولاني و نامشخص دارد. اما به طور رسمي پس از اجباري شدن آموزش و پرورش در اواخر قرن نوزدهم و همگام با تحولات صنعتي و نياز به نيروهاي تربيت شده و متخصص افكار دولتمردان و دست اندر كاران آموزش و پرورش به مسأله پيشرفت و شكست تحصيلي معطوف شده است(بيابانگرد ، اسماعيل، 1378. ؟ از برگ 1993) به گزارش نهاد نظارتي
، افت تحصيلي به عنوان بزرگترين معضل نظام آموزشي كشور موجب هدر رفتن حدود 12000 ميليارد ريال بودجه سالانه كشور مي شود در اين گزارش آمده است كه افت تحصيلي در پايه هاي مختلف از مشكلات نظام آموزشي كشور است كه در دراز مدت موجب پايين آمدن سطح علمي دانش آموزان و بازماندن آنان از تحصيلات عاليه و نيز كاهش سطح بندي علمي كشور مي شود 0شيعه نيور 1386) افت تحصيلي علاوه بر زيانهاي اقتصادي و خسارتهاي اجتماعي دانش آموزان را نيز به مشكلات روحي و رواني مبتلا مي كند لذا لازم است پژوهشگران به بررسي علل و عوامل موجود افت تحصيلي بپردازند تا شايد راهكاري براي جلوگيري و كاهش آن بيابند.
در اين اثر كه به عنوان تكليف در كلاس ضمن خدمت روش تحقيق (تهيه شده است طي چهار فصل به ترتيب ذيل تهيه شده است:
1- فصل اول حاوي پيشينه تحقيق و اهداف سؤالات و فرضيات
2- فصل دوم حاوي متغيرها و توصيف آن و روش تحقيق
3- فصل سوم حاوي متن اصلي تحقيق مشتمل بر مباني نظري (تئوري يادگيري) يافته ها و اطلاعات اسنادي – تجزيه و تحليل يافته و ارائه مدل نظري
فصل چهارم: نتيجه گيري و ارائه راه حل
تهيه كنندگان اين اثر بر آن بوده اند كه به اين سؤال پاسخ دهند كه «عوامل موثر بر افت تحصيلي دانش آموزان پايه اول متوسط در ناحيه آموزش و پرورش ناحيه 5 مشهد در سال تحصيلي 86 – 85 چيست؟»
پيشينه تحقيق:
پيشرفت تحصيلي به عنوان يك معضل نظام آموزشي موضوعي است كه بسياري از متخصصان علوم تربيتي و علوم اجتماعي به آن علاقمندند. از اين ميان برونيگ و كلاور به بررسي اثر رفتار معلمان بر افت تحصيلي پرداخته اند و واژه معلم كار آمد را استناد كرده اند كه بر اساس نظر آنها معلم كارآمد قادرند قدرت نظر دانش آموزان را افزايش دهند و رشد او را تسهيل كنند (فهيم بخشي 13869
روشناين و فرست (Furst , Roshnine) در تحقيقات خود نشان داده اند كه رفتار كلاي معلم با
يادگيري رابطه مستقيم دان (فهيم بخشي 1386) عده از جامعه شناسان به بررسي تاثير نابرابري اقتصادي بر تعليم و تربيت پرداخته اند و تأثير مثبت نابرابري اقتصادي بر تعليم و تربيت به طور آشكار مشخص شده است (با توجه به امارهاي به دست آمده دربارة تاثير وضع اقتصادي بر تحصيل دان
ش آموزان دوره متوسطه در بلژيك مشاهده مي شود كه 24 درصد از مردوديها متعلق به خانواده هاي مرفه ، 28 درصد متعلق به خانواده هاي متوسط و 47 درصد متعلق به خانواده هاي فقير بوده اند همچنين مطالعات انجام شده بر روي 100 نفر دانش آموز در فرانسه نشان مي دهد كه وضع اقتصادي و اجتماعي خانواده ها به طور قطع در ميزان هوش و نتيجه پيشرفت و شكست تحصيلي
آنان موثر است مثلاً فرزندان دهقانان نسبت به فرزندان ساير مشاغل موفقيت كمتري دارند (حسن طلائي – 1372)
انجمن اطفال ، انجمن پزشكي ايالات متحده (AMA) در سال 1999 و 2000 تاثير تماشاي تلويزيون بر مغز اطفال را بررسي كرده و تاثيراتي چون ؟ رفتار تهاجمي ، (اضافه وزن (چاقي) و ضعف
تحصيلي اشاره داشته است. اين مطالعات نشان داده است كه با توجه به توانايي شكل پذيري مغز تجارب محيطي مي تواند از طريق ايجاد يك مسير ويژه رشد ذهني و هيجاني مغز را تحت تاث
ير قرار دهند و سبب كاهش مهارت خواندن و مهارت حل مسئله مي شود (سعيد ملايري – 1386)
بيان اين نمونه ها براي توجه دادن محققان به اهميت عوامل مختلف بر نظام آموزشي و افت تحصيلي كافي به نظر مي رسد. در عين حال تبين علل افت تحصيلي در ايران دشوار است چون از پشتوانه نظري لازم برخوردار نيست.
بنابر اين روش شناساي اين عوامل مبتني بر نظريه هايي است كه رد خارج كشور شكل گرفته است.
گزاره هاي تحقيق
الف) اهداف
هدف كلي : بررسي عوامل موثر بر افت تحصيلي دانش آموزان پايه اول متوسط در ناحيه 5 مشهد در سال تحصيلي 86 -85
اهداف جزئي :
1- بررسي عوامل فردي موثر بر افت تحصيلي دانش اموزان پايه اول متوسط ناحيه 5 مشهد در سال 86 -85
2- بررسي عوامل خانوادگي موثر بر افت تحصيلي دانش اموزان پايه اول متوسط ناحيه 5 مشهد در سال 86 -85
3- بررسي عوامل آموزشي موثر بر افت تحصيلي دانش اموزان پايه اول متوسط ناحيه 5 مشهد در سال 86 -85
4- ارائه راه كار براي كاهش افت تحصيلي دانش اموزان پايه اول متوسط ناحيه 5 مشهد در سال 86 -85
از آنجا كه در يادگيري عوامل فردي مثل هوش – انگيزه – علاقمندي – برنامه ريزي و ...
و عوامل خانوادگي مثل وضعيت اجتماعي – فرهنگي – اقتصادي و عاطفي و ...
و عوامل آموزشي مثل معلم – روش تدريس – امكانات و تجهيزات آموزشي و ... موثر است.
هر كدام از اين موارد مي تواند بر پيشرفت يا افت تحصيلي موثر باشد . بنابر اين هدف از اين پژهوهش بررسي اثر هر كدام از اين عوامل بر افت تحصيلي مي باشد.
ب) سوالات تحقيق
1- ميزان افت تحصيلي در چگونه بوده است.
2- عوامل موثر در افت تحصيلي چيست
3- اثر مشاركت خانواده در موفقيت تحصيلي چگونه است.
4- آيا بين پيشرفت تحصيلي و علاقه به رشته تحصيلي وجود دارد.
5- آيا بين آگاهي از روش مطالعه و موفقيت تحصيلي ارتباط وجود دارد.
6- چه رابطه بين شرايط فيزيولوژيك مدرسه و پيشرفت تحصيلي وجود دارد.
7- چه رابطه اي بين نحوه جامعه پذيري دانش آموزان و موفقيت تحصيلي وجود دارد
8- رابطه بين آگاهي والدين از ويژگي هاي حاكم بر نسل جديد و موفقيت تحصيلي چگونه است.
9- آيا بين آموزش روشهاي جديد تدريس و موفقيت تحصيلي رابطه وجود دارد؟
10- آيا بين نحوه برگزاري كلاسهاي تقويتي – جبراني با موفقيت تحصيلي رابطه اي وجو
د دارد؟
11- آيا با توجه به جنسيت دانش آموزان و رشته تحصيلي با موفقيت تحصيلي رابطه اي وجود دارد؟
12- رابطه بر آورده شدن نيازهاي رواني دانش آموزان و افت تحصيلي چگونه است؟
13- اثر گزينش صحيح معلمين بر موفقيت تحصيلي چگونه است؟
14- رابطه تشويق و موفقيت تحصيلي دانش آموزان چگونه است؟
15- آيا بين ميزان درآمد خانواده و موفقيت تحصيلي رابطه اي وجود دارد؟
16- ايا بين خرده فرهنگ و نحوه آموزش ارتباط وجود دارد؟
17- آيا بين تعويض مكرر معلمين و افت تحصيلي رابطه اي وجود دارد؟
18- آيا بين خشونت والدين و افت تحصيلي رابطه اي وجود دارد؟
ج) فرضيه ها:
1- يكي از عوامل افت تحصيلي الگوهاي تدريس بر روشهاي سنتي است.
2- يكي ز عوامل افت عدم علاقه كافي دانش آموز به رشته تحصيلي مي باشد.
3- نحوه همكاري اوليا دانش آموزان با اوليا مدرسه در موفقيت تحصيلي موثر است.
4- عدم هماهنگي برنامه كلاسهاي تقويتي و جبراني با شرايط خانوادگي – اجتماعي و فرهنگي دانش آموز در كاهش موفقيت تحصيلي موثر است.
5- شرايط فيزيولوژيك و رواني افراد، ميزان موفقيت در تحصيل ارتباط دارد.
6- ايجاد انگيزه نسبت بر تشويق با موفقيت تحصيلي ارتباط دارد.
7- آموزش روشهاي صحيح مطالعه موجب پيشرفت تحصيلي مي شود.
8- هماهنگي جنسيت دانش آموزان و رشته تحصيلي در ميزان موفقيت موثر است.
9- ميزان برآورده كردن نيازهاي دروني (توجه به عواطف ، احساسات 0 علايق و ... ) دانش آموزان
10- توسط خانواده و محيط آموزشي در موفقيت تحصيلي اثر گذار است.
11- عدم دروني كردن انضباط و در نتيجه غيبت هاي مكرر در افت تحصيلي موثر است.
12- آينده نگري و ايجاد نگرش مثبت به آينده همراه با برنامه ريزي در موفقيت تحصيلي اثر گذار است.
13- نحوه تدريس معلم و تفهيم درس با زبان دانش آموز در موفقيت تحصيلي اثر دارد.
14- راهبردهاي عاطفي جهت ايجاد تمركز – توجه – كنترل اضطراب و كنترل دقت در يادگيري ثمر بخش است.
15- وجود اين انديشه در والدين كه فرزندشان بهترين مدرسه ؟ با عدم موفقيت دانش آموز در ارتباط است.
16- خشونت والدين از عوامل عدم موفقيت فرزندان دانش آموز آنها مي باشد.
17- ايجاد احتماد به نفس و عزت نفس توسط اوليا مدرسه و خانواده موجب موفقيت دانش آموزان مي شود.
18- شرايط فيزيولوژيك مدرسه و كلاسها در موفقيت تحصيلي تاثير دارد.
19- تعداد دانش اموزان كلاس در موفقيت تحصيلي تاثير دارد.
20- ايجاد وابستگي بين معلم و دانش آموز و تعويض مكرر معلمين در طول سال تحصيلي در موفقيت تاثير دارد.
21- فاصله مدرسه و منزل و طولاني بودن ساعات آموزشي در افت تحصيلي موثر است.
22- در آمد خانواده در موفقيت تحصيلي تاثير مي گذارد.
23- محيط فرهنگي خانواده و ميزان تحصيلات در موفقيت تحصيلي تاثير دارد.
24- نحوه گزينش معلمين با لحاظ صلاحيت هاي رواني – فرهنگي – علمي در ميزان موفقيت تاثير مي گذارد . سازمان دهي خرده فرهنگ ها مختلف توسط آموزش پرورش بر اساس محله – مناطق موثر است.
25- وجود دانش آموزان با خرده فرهنگهاي متفاوت در يك مدرسه و عدم برنامه ريزي مناسب در افت تحصيلي موثر است.
توصيف متغيرها
در اين تحقيق كوشش شده است كه تاثير عوامل خانوادگي ، فردي ، آموزشگاهي بر افت تحصيلي مطالعه شود. موضوع تحقيق در بررسي عوامل موثر بر افت تحصيلي در پايه اول متوسط ناحيه 5 (سال تحصيلي 86 – 85) است كه عواخانوادگي شامل وضعيت عاطفي خانواده، وضعيت اقتصادي ، سطح تحصيلات
عوامل فردي شامل: هدف ، انگيزه ، علاقه ، هوش، ميزان تماشاي تلويزيون.
عوامل آموزشگاهي : معلم ، شيوه تدريس ، جمعيت كلاس ، تجهيزات
به عنوان متغيرهاي مستقل و افت تحصيلي به عنوان متغير وابسته منظور شده است.
تعريف مفهومي متغيرها:
افت تحصيلي : كاهش عملكرد تحصيلي دانش آموزان از سطح رضايت بخش به سطحي نامطلوب
تفاوتهاي فردي:
در دوره نوجواني استعدادهاي خاص بتدريج بروز مي كند و تفاوتهاي فردي آشكار مي شود (شكوهي . غلامحسين . 1369 . ص 179) افراد در زمينه مهارت حفظ، خواندن ، مطالعه و هوش با هم متفاوت هستند.
هوامل فردي با شاخصهاي زير سنجيده مي شود
1- هوش : هوش عبارت است از مجموع يا كل استعداد فرد است كه او را به انجام كار با هدف به تفكر عقلاني و برخورد موثر با محيط خود قادر مي سازد (شريعتمداري – علي ، 8366 ، ص 421) به نقل از ديويد ويسلر David Wecchler)
انگيزه: حالات و شرايط دروني است كه رفتار شخص را تحريك مي كند و در جهت معيني سوق مي دهد (بيابانگرد . 1378 ، ص 35)
2- هدف : ميزان آگاهي فرد نسبت به عمل خود و اينكه چرا كار را انجام مي دهد (سعيد ملايري 1386)
3- علاقه: داشتن نگرش مثبت نسبت به يك چيز در اينجا درس (مهرانگيز آباد . 1385)
4- شيوه مطالعه : مطالعه يعني كسب اطلاع از طريق كتب و آزمايش ... كه ممكن است بر طبق هدف ، برنامه ريزي – علاقه تمركز حواس فعال بودن باشد (بيابانگرد 1378)
5- شرايط عاطفي و رواني : احساس امنيت ، دارا بودن درك روابط ساده بين امور و اعتماد به نفس را مي توان جزء شرايط عاطفي فرد دانست.
6- غيبت و تاخير از مدرسه : حاضر نشدن و يا دير حاضر نشدن در كلاس
7- جنسيت : اينكه فرد دختر باشد يا پسر
8- شب زنده داري: بيدار ماندن تا دير وقت
9- تماشاي بيش از حد تلويزيون : بنابه توصيه روان شناسان تماشاي بيش از 2 ساعت از تلويزيون و ويدئو . زياده روي محسوب مي شود (سعيد ملايري – 86)
ب) عوامل خانوادگي با شاخصهاي زير مشخص مي شود
ميزان محبت: علاقه و وابستگي ما بين افراد خانواده
مشاجرات : دعواهاي درون خانواده
طلاق و جدايي: جدا شدن و يا فوت يكي از والدين يا هر دو
فقر فرهنگي : پايين بودن سطح تحصيلات والدين
فقر مالي: نداشتن درآمد و ثروت كافي براي رفع نيازهاي روزمره
تعداد افراد خانواده:
خانواده داراي چند فرزند است.
ج) عوامل آموزشگاهي : شرايط و امكانات مدرسه با شاخصهاي زير سنجيده مي شود.
1- معلم: كسي كه مطلب را مي آموزد.
2- شيوه تدريس: طريقه درس دادن كه مي تواند به شيوه سنتي و سخنراني باشد يا با استفاده از شيوه هاي فعال تدريس
