بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق ، به بررسی تاثیرآموزش مشاوره با رویکرد راه حل محور، برعملکرد تحصیلی وانگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر دارای افت تحصیلی دبیرستان های شهرنجف آباد درسال تحصیلی - 19-19 - ، پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دختر دارای افت تحصیلی دبیرستان های شهر نجف آباد درسال تحصیلی - 19-19 - بودندکه تعداد آنها برابر099 نفربود. ازجامعه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ای با حجم 09 نفر انتخاب گردید.
ابزارتحقیق پرسشنامه استاندارد انگیزش تحصیلی والراند و متغیر مستقل برنامه آموزش مشاوره با رویکرد راه حل محور بود. دراین پژوهش از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون –پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. یک دوره آموزش مشاوره با رویکرد راه حل محور شامل شش جلسه یک و نیم ساعته به صورت هفته ای یکبار برروی آزمودنی های گروه آزمایش اجرا گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار ssss و روش آماری کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مشاوره با رویکرد راه حل محور بر انگیزش تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی دختر دارای افت تحصیلی نجف آباد مؤثربود و باعث افزایش انگیزش تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دبیرستانی دارای افت تحصیلی نجف آباد گردید.
مقدمه
افت تحصیلی و مردودی یکی ازقدیمی ترین وشناخته شده ترین مسئله آموزشی ودرعین حال یک مسئله جدیو قابل طرح است. این مسئله، از بدو پیدایی نظام آموزش رسمی بروز کرده وهمواره تأمّلات وتحقیقات زیادی برروی آن انجام گرفته ومی گیرد وموجب به هدررفتن منابع مالی و انسانی فراوانی می شود. بهبودکارایی نظامهای آموزشی تا حّد زیادی به جلوگیری ازاتلاف یاکاهش افت تحصیلی بستگی دارد.در نگاه خرد به این معضل منجر به ازدست رفتن بهترین سرمایه انسانهایعنی عمرمی گردد.
علاوه براین،باعث ضرر به اقتصادخانواده وهدررفتن توان افراد،بروزآسیبهای روانی واجتماعی بین دانش آموزان وخانواده ها می شود. این پدیده درنظامهای مختلف آموزشی وپایه ایه متفاوت تحصیلی ومکانهای مختلف اتّفاق می افتد. بدون انجام تحقیقات میدانی، نمی توان درباره علل و عوامل مؤثردرافت تحصیلی اظهارنظرکردوراههای مطلوب را پیشنهاد نمود. ابتدا لازم است آنچه که هست ترسیم گردد،و نارساییهاوکمبودهابررسی شودوباتبیین مسائل ومشکلات موجود راههایی برای حل آن پیشنهادگردد.
از جمله مسائلی که آموزش و پرورش ایران با آن روبروست، کاهش انگیزش تحصیلی در دانش آموزان مقطع متوسطه است. بی انگیزه بودن نسبت به تحصیل، گذشته از افت تحصیلی و اتلاف منابع مادی منجر به ناامیدی و دلسردی دانش آموزان شده، و زمینه را برای ایجاد مشکلات روحی و انحراف اجتماعی فراهم می کند. غالبا مشکل نوجوانان ، فهم مطالب آموختنی نیست ، بلکه بی انگیزه بودن به تحصیل است .
بی انگیزگی به تحصیل، منجر به افت تحصیلی می شود . برمسئولین نظام آموزشی است که درجهت شناخت عوامل این معضل و کم کردن و پیشگیری از آن فعالیّتهایی انجام دهند.اما، بررسی اجمالی پژوهشها ،نشان می دهد که از مطالعات تجربی در بسیاری از کشورها، مخصوصا ایران کمتر استفاده شده است.پژوهشهای تجربی تاثیر مداخله ها را بر میزان افت تحصیلی بررسی می کند،و می تواندالگوی مناسبی برای پیشگیری از آن ارائه دهد.
بیان مسئله
افت تحصیلی یکی ازمشکلات مهم آموزشی کشورهای جهان سوم وایران است.هرسال بیش از نیمی از میلیونها دانش آموز که در جهان به دانشگاهها راه می یابند، ترک تحصیل کرده، مشروط شده یا نمی توانند تحصیلات خود را در موعد مقرر به پایان برسانند - نجفی پور، یکتا طالب،. - 7831 بسیاری ازافراد، افت تحصیلی را به معنی ناتوانی دانش آموز در یادگیری مواد درسی می دانند.
بدون شک این تصوری نادرست است. ناتوانی فرد از تواناییهای ذهنی محدود ناشی می شود، درحالیکه افت تحصیلی به معنای نزول از یک سطح بالاتر به سطح پایینتر در تحصیل وآموزش است. افت تحصیلی به کاهش عملکرد دانش آموز از سطحی رضایتبخش به سطحی نامطلوب گفته می شود - بیابانگرد،. - 7837 همچنین بسیاری ازمشکلات تحصیلی دانش آموزان ازجمله افت تحصیلی، ترک تحصیل، رفتارهای ناسازگارانه ناشی از وضعیت روانی نامساعد و تصورات منفی آنها نسبت به خوداست. اینکه فرد چه تصوری درباره خود و استعدادها و تواناییها وکارآمدی خویش دارد،
درتعیین هدف و میزان موفقیّت و شکست اوموثر است - لطف آبادی،. - 7809 به بیان دیگر، افت تحصیلی عبارت است از: هرگونه اختلالی که در روند تحصیلی دانش آموزان پدید می آید، وعدم موفقیت دانش آموزان در دستیابی به اهداف، افت تحصیلی محسوب می شود. هارتَ - - 2992 نتیجه گرفته است که دانش آموزان برای افزایش کیفیت یادگیری باید نوع تمرینات آموزشی خود را تغییر دهند. گادزلا و بالگلوُ - - 2998 دریافتند که ارائه بازخورد به دانش آموزان و دانشجویان درمورد میزان یادگیری و نیز آموزش شیوه های مطالعه به آنان، عملکرد تحصیلی آنها را افزایش می دهد.
عملکرد تحصیلی ِشامل: زیر مجموعه های متعددی از جمله خودکارآمدیّ، انگیزه پیشرفتْ، کاهش اضطرابَ، برنامه ریزی و غیره است
انگیزش تحصیلی نیز از جمله عوامل مهم و تعیین کننده موفقیت درنظام آموزشی است.علیرغم اینکه الگوها و نظریه های متعددی جهت تبیین انگیزش تحصیلی ارائه شده است، لیکن امروزه دیدگاه شناختی نسبت به سایردیدگاهها از حمایت پژوهشی بیشتری برخوردار است.
نتایج پژوهشها نشان داده اند که ازطریق مداخله می توان انگیزش پیشرفت، انگیزش تحصیلی، مشکلات تحصیلی، و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را بهبود بخشید - اریکُ،. - 2998 یکی از مداخله ها، آموزش مشاوره با رویکرد راه حل مدار است و می تواند برای حل مشکلات دانش آموزان موثر واقع شود. این شیوه ازجهت گیری سازه گرایی اجتماعی نشأت گرفته است.
درمان راه حل مدار معتقد است که مشکل در درون خود، پایه و اساس راه حل مدار را دارا است. از دید مراجع، مشکل، موضوع اصلی تلقی می شود و استثناها، در صورتی که دیده شوند، موضوع فرعی و حاشیه ای است، در حالی که برای درمانگر، موضوع اصلی استثناها است و مداخله ها، هدفی جز ایجاد استثناهای مشابه که درنهایت حل مشکل را در پی دارند، ندارد - گاترمن،. - 2990 هدف اصلی مشاوره راه حل مدار، کمک به مراجعان برای شناسایی، برجسته سازی و افزایش استثناهای مشکلات است.
این سوال مطرح است که آیا مداخله راه حل محور، می تواند، برعملکرد تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر دارای افت تحصیلی دبیرستانهای شهر نجف آباد - 09-07 - موثر باشد؟ این پژوهش به بررسی این سوال می پردازد و تاثیر مداخله راه حل مدار را برعملکرد تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر دبیرستانی نجف آباد بررسی می کند.
روش
این یک تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون واستفاده از گروه کنترل و آزمایش بوده است. در این پژوهش در هر دو گروه پیش آزمون، پس آزمون اجرا شد. دیاگرام این تحقیق در جدول - 1 - آمده است. گروه آزمایش در معرض متغیر مستقل - مشاوره راه حل محور - قرار گرفت. در گروه کنترل هیچ متغیری اعمال نشد.
متغیر مستقل در این پژوهش، رویکرد راه حل محور بود، که طی شش جلسه یک و نیم ساعته اجرا گردید. متغیر وابسته در این پژوهش، عملکرد تحصیلی و انگیزش تحصیلی دانشآموزان دختر دارای افت تحصیلی دبیرستانهای شهر نجفآباد بود.
