بخشی از مقاله
چکیده
افت تحیلی و ترک تحصیل دو عامل مهم و مساله ساز در دنیای کنونی تعلیم و تربیت هستند و بسیاری از مدارس با آن رو به رو می شوند. این مطالعه، مروری دارد بر ادبیات پژوهش در حیطهی افت تحصیلی و ترک تحصیل، و سپس با توجه به پژوهشهای انجام شده در این حیطه، سازهی درگیری تحصیلی را به عنوان عامل مهم پیشگیری از این دو پدیده معرفی مینماید.
مقدمه
افت از نظرلغوی به معنای کمبود،کمی و کاست و نقصان است. افت تحصیلی نوعی کاهش عملکرد تحصیلی و درسی دانش-آموزان از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب محسوب میشود عموماً با این مشخصهها شناخته میشود: کاهش انگیزهی درس خواندن، کاهش یادگیری، انجام ندادن تکالیف درسی و کم شدن تمرکز. سازمان یونسکو مفهوم افت تحصیلیٌ را به تکرار پایه، ترک تحصیل و کاهش کیفیت آموزشی و تحصیلی فراگیران نسبت می-دهد - یونسکو،. - 1970 افت تحصیلی یک اتفاق ناگهانی نیست بلکه در طول زمان ایجاد می شود.
درگیری وسیلهای برای مداخلهی زودهنگام در هنگام مشاهدهی علائم اولیهی قطع ارتباط با مدرسه فراهم میکند. درگیری متغیرهایی را برای به پایان رساندن مدرسه و اصلاح تجارب یادگیری برای افزایش انگیزه پیشرفت دانشآموزان اعمال میکند. سایر عبارت های مرتبط با درگیری تحصیلی عبارتند از: تعلق، جامعه مدرسه، عضویت در مدرسه، انگیزه و دلبستگی به مدرسه. مدلهای افت تحصیلی و ترک تحصیل نظریهی جامعهشناختی ترک تحصیل کالج تینتو : - 1988 - این نظریه به تعامل بین عوامل آسیبزایی که قبل از اینکه حتی دانشآموزان وارد کالج شوند، وجود داشته مثل توانایی شناختی یا ویژگیهای خانوادگی و ... توجه دارد.
علاوه بر توجه به تجارب اجتماعی و پیشرفت تحصیلی در کالج، به وقایع بیرونی مرتبط با تجارب تحصیلی که منجر به ترک تحصیل میشوند، میپردازد. بهطور خلاصه، مدل میگوید عناصر موقعیتهای مساله دار که در دوران مدرسه ظاهر میشوند، ترک تحصیل را شتاب میبخشند. نظریهی پیشگیری از ترک تحصیل از طریق اصلاح مدرسه گری و وهلاگ - : - 1989 این مدل بر تشخیص عوامل سطح مدرسه که با تکرار پایه دانشآموزان همراه بودند و سیاستگزاران بر آن مقداری کنترل داشتند مثل جو مدرسه و یا رویکردهای آموزشی تاکید دارد.
همچنین به وجود ناهمگونی در جامعه ترک تحصیل کرده توجه میکند؛ برای نمونه افرادی که نسبتا فعال بودند و سطح پیشرفت متوسطی داشتند که بعد از یک کشمکش در زندگیشان مثلا بهخاطر ظاهرشان، یا انزوای اجتماعی به خاطر رفتن به منطقه زندگی دیگر، مشکلات در سلامتی جسمی و ذهنی شان، تولد یک فرزند و یا مسائل خانوادگی مثل جدایی والدین، بیماری و یا حتی مرگ، ترک تحصیل کردند؛. به نظر وهلاگ مدلهایی که این بخش مهم را نادیده گرفته اند، در واقع به موفقیت کمی می رسند. هرچند تاکید او بر وقایع زندگی بعدها نیز در پژوهشها نادیده گرفته شد.
نظریهی تحولی ترک تحصیل دبیرستان فین : - 1989 -
فین دیدگاهی تحولی نسبت به ترک تحصیل دارد و دو مسیر بلندمدتی که منجر به ترک تحصیل میشود را معرفی میکند: .1 مسیر ناامیدی - حرمت خود: شکست تحصیلی زودهنگام منجر به شکلگیری خودپنداره منفی و سپس محرومیت و سرکشی می-شود و وارد چرخهای میگردد که نهایتا به ترک تحصیل و یا اخراج ختم میشود. .2 مسیر مشارکت - همانندسازی: که لزوما با مشکلات یادگیری زودرس همراه نیست. زمانی که دانشآموزان بدون آمادگی برای مشارکت در فعالیتهای کلاس درس به خاطر عدم حمایت و آمادگی در خانه، وارد مدرسه میشوند، چون مثلا به علت غیبتهای مکرر موفق به مشارکت نمیشود، حس تعلق و دلبستگی به مدرسه در دانشآموز شکل نمیگیرد که مشارکت را کاهش میدهد.
این بازخورد منفی باعث درگیری کمتر و پیشرفت کمتر میشود و در نهایت به ترک تحصیل منجر میگردد. این دو مسیر مانند ادغام اجتماعی و تحصیلی در نظریهی تیتنو است. فین با توجه به انتقالها و گذرگاههای تحولی بیان میکند که این دو مسیر تنها راههای منجر به ترک تحصیل نیستند، بلکه بعضی افراد در آغاز خوب هستند ولی با حوادثی در طول مسیر مواجه میشوند که منجر به ترک تحصیل میشود؛مثل مجبور شدن به کار کردن و یا مراقبت از اعضای خانواده. سلسلهمراتب تحولی رفتارهای ضد اجتماعی موفیت - ترک تحصیل به عنوان بخشی از ساختار کلی منحرف - : ترک تحصیل معمولا به مفهوم رفتار منحرفی که ریشههای تحولی مشترک را با رفتارهای دیگر به اشتراک میگذارد، مانند انحراف و سوء مصرف مواد بیان میشود. اگر اینگونه تعریف شود، مطابق یکی از مسیرهای موفیت است.
ترکیب عوامل آسیبزای ماندن دانشآموزان در دبیرستان رومبرگر - : - 2011
نظریه رومبرگر شامل دو بخش فردی - ویژگیهای سوابق و عملکردهای قبلی، رفتارها و نگرشها - و مؤسسهای یا نهادی - خانواده، مدرسه و جامعه - و تعامل بین این دو دسته عوامل است. در واقع به ترکیب عوامل زیستشناختی با بافت میپردازد. هر چند به ماهیت متنوع و چند سطحی عوامل آسیبزای ترک تحصیل توجه شده است ولی بر نقش وقایع و عوامل بیرونی تاکید ندارد. پس جای پرداختن به اثر همسالان، دورههای تحولی و عوامل بلندمدت هنوز خالی است.
مدل انگیزشی ترک تحصیل دبیرستان
این مدل بیان می کند که رفتار والدین، معلمان و مسئولان مدرسه نسبت به دانشآموزان، درک آنها از مفهوم صلاحیت و اقتدار را تحت تاثیر قرار میدهد. مدل انگیزشی 4 بخش دارد: .1 هرچقدر که رفتار عوامل جامعه کمتر حمایتگر مقتدر باشد، ادراک دانش-آموزان از اقتدار و صلاحیت کمتر مثبت است و .2 هرچه ادراک دانشآموزان کمتر مثبت باشد، سطوح انگیزش خودتعیینگر آن-ها کمتر خواهد بود و نهایتا .3 سطوح پایین انگیزش خودتعیینگر به تصمیمات برای ترک تحصیل منجر میشود و .4 این تصمیمات هرجا که امکانش باشد، به عمل تبدیل میشود.
