بخشی از مقاله
چکیده
ارزیابی سودمندی سود برای سرمایه گذاران انگیزه اصلی بیشتر تحقیقات هماهنگ در تاریخ حسابداری بوده است. هیات استانداردهای حسابداری مالی مدعی است که اگرچه تصمیمات سرمایه گذاری و اعطای اعتبار منعکس کننده انتظارات سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان در مورد عملکرد آتی واحد اقتصادی است، اما این انتظارات عموما تاحدی مبتنی بر ارزیابی عملکرد گذشته واحد اقتصادی است. به عبارت دیگر انتظار می رود عملکرد آتی واحد اقتصادی تا حدی براساس اطلاعات گذشته قابل پیش بینی باشد. بر این اساس، سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان حسابداری از مجموعه اطلاعات گسترده تری، فراتر از سود های گذشته برای پیش بینی سود استفاده نمایند که جزیی از این مجموعه اطلاعات گسترده همان اقلام صورتهای مالی می باشد. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از اطلاعات ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد در قالب نسبتهای تعهدی و نقدی ابتدا ارتباط اقلام ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد با سود خالص بررسی شده و سپس قدرت آنها در پیش بینی سود تعیین گردد. این تحقیق، با استفاده از داده های مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1385تا 1390 و برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. بطور کلی نتیجه ای که از این بررسی حاصل شده بیانگر این مطلب است که اگرچه نسبت های سرمایه در گردش به کل دارایی ها و پوشش بدهی ها که جزء اقلام ترازنامه می باشند، به صورت ضعیف قدرت تبیین سود خالص را دارند ولی در کل اقلام ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد به تنهایی قابلیت پیش بینی و تبیین سود خالص را ندارند.
واژگان کلیدی : اقلام صورت های مالی،نسبتهای مالی، سود
1
مقدمه
حسابداری را می توان فرایند شناسایی،اندازگیری، طبقه بندی و گزارش اطلاعات مالی به منظور فراهم کردن امکـان قضاوت آگاهانه و اتخاذ تصمیمات منطقی توسط استفاده کنندگان مالی تعریف کرد. انتظارات و خواسته ها و نیازهـای اسـتفاده کنندگان بسیار متنوع است و به طور معمول تعیین کننده نوع اطلاعاتی است که باید ارائه شود تـا مبنـای قضـاوت، ارزیـابی و تصمیم گیری قرار گیرد. محصول نهایی گزارشگری مالی صورت های مـالی اسـت. در واقـع هـر صـورت مـالی منعکـی کننـده اطلاعاتی است که در مجموع این اطلاعات می تواند تصویر روشنی از واحد تجاری مورد نظر ارائه کند، به همـین دلیـل بخـش عمده ای از تئوری ها، استانداردهای حسابداری و پژوهش ها به صورت های مالی اختصاص دارد، اما از آنجـا کـه صـورت هـای مالی به نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان توجه دارد، برخی تعریف ها، ویژگی های کیفی و رهنمودها دستیابی به ایـن هـدف را آسان می نماید. یکی از ویژگی های اطلاعات حسابداری ، سودمندی در پیش بینی است کـه در مبـانی نظـری حسـابداری و گزارشگری مالی ایران نیز به عنوان هدف گزارشگری مالی مورد توجه قرار گرفته است. سودمندی در پیش بینی به عنوان یکـی از ویژگی های مربوط بودن اطلاعات به معنای آن است که اطلاعات مالی به شکلی فـراهم شـود کـه اسـتفاده کننـدگان را در پیش بینی نتایج جاری و آتی واحد تجاری یاری دهد. پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان یک رویداد اقتصـادی از دیرباز مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیلگران مالی و اعتبار دهندگان بوده است. این توجه ناشی از اسـتفاده از سـود در مدلهای ارزیابی سهام، ارزیابی توان پرداخت، ارزیابی ریسک، ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی، مباشرت مـدیریت، اسـتفاده از پیش بینی درسود و ارزیابی نحوه انتخاب روشهای حسابداری توسط مدیریت درتحقیقات اقتصادی مالی و حسابداری می باشـد. در پژوهش حاضر سعی شده است با استفاده از اطلاعات ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد در قالب نسبتهای تعهـدی و نقـدی ابتدا ارتباط اقلام ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد با سود خالص بررسی شده و سـپس قـدرت آنهـا در پـیش بینـی سـود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تعیین گردد.
اهمیت تحقیق
هدف دانش حسابداری تامین و ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم گیری است. تصمیماتی که مربوط به آینده می باشد همواره با عدم اطمینان رو به رو است و کسانی در این رقابت پیروز می شوند که بتوانند پیش بینی درستی را انجام دهند. با گسترش دانش بشری امکان پیش بینی بهتر آینده فراهم شده است. در حسابداری نیز مانند سایر علوم می توان از پیش بینی استفاده کرد. قابلیت پیش بینی سود به توان پیش بینی سود گفته می شود. در چارچوب هیات استانداردهای حسابداری مالی آمریکا ]1[، قابلیت پیش بینی به عنوان بخشی از ویژگی مربوط بودن مطرح و بدین صورت تعریف شده است : کیفیت اطلاعات که به استفاده کنندگان کمک می کند تا احتمال پیش بینی صحیح نتایج حال یا آینده را افزایش دهند
.)2009, Dicho , jang(
در گزارشی که توسط انجن حسابداران خبره امریکا ]2[ در سال 1971 تهیه شده و به گزارش تروبلاد ]3[ مرسوم است دوازده هدف برای تهیه صورتهای مالی ذکر شده است که شش مورد آن بر سودمندی پیش بینی شده تاکید دارد.
2
در متن پیشنهادی مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی ایران سودمندی در پیش بینی به عنوان هدف گزارشگری مالی و نیز ویژگی کیفی اطلاعات مورد ملاحظه قرار گرفته است. سودمندی در پیش بینی یکی از خصایص مربوط بودن اطلاعات و به معنای آن است که اطلاعات مالی به نحوی فراهم شود که استفاده کنندگان را در پیش بینی نتایج جاری و آتی یک واحد اقتصادی یاری دهد. رویکرد سودمندی ]4[ برای تصمیم این است که گزارشگری مالی بایستی اطلاعات کافی را برای پیش بینی رویداهای آتی که در مدلهای تصمیم گیری اقتصادی بکار می رود فراهم نماید. همچنین اگر ارزش اطلاعات حسابداری با ارزش محتوای پیش بینی آن سنجیده شود، هرگونه تحقیق که توان حسابداری را برای شناخت محتوای اطلاعات حسابداری بخصوص از نظر توان پیش بینی افزایش دهد،کمک مهمی به دانش حسابداری نموده است. براین اساس سودمندی در پیش بینی یکی از اهداف گزارشگری مالی و یکی از ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری است.
