بخشی از مقاله
چکیده: اسانس پوست مرکبات که ترکیبی طبیعی پیچیده است می تواند حاوی ترکیباتی با غلظت های متفاوت باشد و دارای کاربردهای قابل توجهی در صنایع غذایی و دارویی می باشد. دلیل توجه صنایع مختلف به این فراورده با ارزش , حضور موثر ماده لیمونن( ترکیب اصلی اسانس پوست پرتقال ) بوده که سبب ایجاد خواص ضد میکروبی , آنتی اکسیدانی, بیولوژیکی و رایحه آن می باشد.اسانس پوست پرتقال تاثیر به سزایی در جلوگیری از رشد و گسترش چندین گونه باکتری عامل فساد و بیماری زا دارند و رایحه آن در صنایع غذایی کاربرد دارد.این نوع روغن ها به دلیل جلوگیری از اکسیداسیون اسیدهای چرب غیر اشباع و افزایش راندمان نگهداری محصول سبب حفظ کیفیت مواد غذایی می شوند, بنابراین به نظر می رسد اسانس پوست پرتقال می تواند جایگزین مناسبی برای آنتی اکسیدان های مصنوعی باشد. از طرف دیگر, اسانس پوست پرتقال می تواند در علم پزشکی و در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد. و همچنین می توان از پساب صنعتی پوست مرکبات استفاده بهینه کرد. بنابراین هدف از این مقاله , بررسی ویژگی های کاربردی اسانس پوست پرتقال است.
کلید واژه: رایحه"، آنتی اکسیدان"، پوست پرتقال"، اسانس "، ضد میکروب
1
مقدمه
مرکبات متعلق به شش جنس()RUWXQHOOD، (UHPRFLWUXV، &O\PHQGLD، 3RQFLUXV، 0LFURFLWUXV و (&LWUXV می باشند. جنس مرکبات( ( &LWUXV شامل چند میوه مهم مانند پرتقال، ماندارین، لیمو و گریپ فروت است. اسانس مرکبات مخلوطی از ترکیبات فرار عمدتا شامل هیدروکربن،مونو ترپن¹ می باشد(.(12 پوست هر یک از مرکبات دارای خصوصیات متفاوتی هستند که به دلیل روغن های موجود در آنها می باشد، که مسئول عطر و طعم محصولاتی نظیر نوشیدنی های گازدار، بستنی، کیک، خوشبو کننده های هوا و اودکلن ها می باشند(.(12 ایران با تولیدی بالغ بر 3 میلیون تن انواع مرکبات به عنوان ششمین کشور تولید کننده مرکبات جهان شناخته می شود. طبق داده های تجربی حدود نیمی از این مرکبات به عنوان ضایعات از خط تولید خارج می گردد که این ضایعات شامل مقادیر زیادی پکتین، اسانس، الیاف خوراکی، روغن هسته و ترکیبات داروئی متعددی می باشد(.(2
پوست پرتقال جزو مواد زائد محسوب می شود، ممکن است در محیط ایجاد مشکلاتی برای جوامع محلی داشته باشند. هر تن از زباله های مواد غذایی تولید 4/5 تن گاز های گلخانه ای می کنند.پوست پرتقال دارای پتانسیل بالایی برای تولید محصولات تجاری نسبت به سایر مرکبات می باشد. .(12) این پوست ها پس از استخراج، می تواند به عنوان یک منبع پروتئینی مناسب در حالت خشک به فروش برسد، و باعث افزایش بازده بالقوه صنعت تولید آب پرتقال و کاهش بار آلودگی محیط زیست گردد. بنابر اطلاعات آزمایشگاهی حدود 13 درصد وزنی میوه تازه پوست می باشد و در صورتی که قبل از آبگیری عمل پوستگیری انجام و پوست نازک وارد مرحله استخراج اسانس شود بازده و کیفیت آن بسیار بالا می باشد(.(2 در مورد اسانس پوست پرتقال تحقیقات گسترده ای در کشور های مختلف از جمله ایتالیا،اسپانیا و آمریکا انجام پذیرفته است. پس از اسانس کاج، از لحاظ تولید و فروش اسانس پوست پرتقال در مقام دوم در جهان قرار دارد(.(6 اسانس ها از نظر ترکیب شیمیایی همگن نیستند، بلکه به صورت ترکیب های مختلفی مشاهده می شوند، ولی به طور کلی از گروه شیمیایی مرسوم به ترپن ها هستند و یا منشا ترپنی دارند. این ترکیبات معمولا از بو و مزه تندی برخوردارند و وزن مخصوص آن ها اغلب از آب کمتر است. این مواد به روغن های فرار یا روغن های ضروری نیز معروفند(.(3
