بخشی از مقاله
مقایسه حسابداری مالی با حسابداری مدیریت
مقدمه :
حسابداری مالی، یک سیستم پردازش اطلاعات است که به تهیه ی گزارشاتی با مقاصد عمومی مربوط به عملیات مالی (صورت سود و زیان و صورت جریان های نقدی) و وضعیت مالی (ترازنامه) یک سازمان منتج می شود. اگرچه حسابداری مالی توسط تصمیم گیران داخ
ل و خارج موسسه استفاده می شود، با این حال، حسابداری مالی معمولا به استفاده کنندگان خارجی مانند سهامداران، تحلیل گران و وام دهندگان تاکید و توجه دارد. علاوه بر این گرایش به خارج، مقررات گزارش گری مالی خارجی نیز باید مورد توجه قرار گیرند که توسط قانون و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری تدوین می شود.
حسابداری مالی همچنین شامل نگهداری سوابق دارایی های شرکت، دیون و تعهدات، و دریافت ها و پرداخت های نقدی می شود. یک سازمان بدون تبدیل فروش به وجه نقد، پرداخت پول برای خرید، تسویه ی دستمزد و پیگیری دارایی های خود نمی تواند به فعالیت ادامه دهد.
صورت سود و زیان، خلاصه ای از عملکرد اقتصادی یک دوره است که نشان دهنده ی درآمدهای حاصل شده از عملیات، هزینه های مربوط به این درآمدها و هرگونه نفع و ضرر مربوط به این دوره می باشد. صورت جریان های نقدی، خلاصه ای از جریان های ورودی و خروجی منابع نقدی است. این صورت خلاصه ای از جریان های نقدی مربوط به عملیات، سرمایه گذاری و فعالیت های مالی می باشد. ترازنامه تصویری از شرایط اقتصادی موسسه در یک زمان
مشخص است که دارایی های موسسه و ادعاهای پیرامون این دارایی ها را نشان می دهد. مجموعه صورت های مالی، صورت گردش صاحبان سهام (خلاصه ای ازتغییرات سرمایه ی مالکین)، و یادداشت های توضیحی (خلاصه ای از رویه های حسابداری) را نیز شامل می شود. این صورت های مالی، معمولا بصورت فصلی و یا سالیانه تهیه شده و فعالیت های گذشته ی موسسه را گزارش می کنند.
سهامداران، اعتباردهندگان و سایرین در جهت سنجش مقدار، زمان بندی و عدم اطمینان از جریان های نقدی آینده از صورتهای مالی استفاده می کنند. این صورت ها همچنین، زمینه ای را جهت اشخاص ذیعلاقه به امضای قرارداد بر اساس ارقام حسابرسی شده فراهم می آورد. برای مثال، اعتباردهندگان می توانند از صورت های مالی در جهت تنظیم بندهای قرارداد های مربوط به وام و اعطای اعتبار استفاده کنند، مالکین می توانند در جهت تصمیم گیری
در خصوص "پرداخت بر اساس عملکرد" برای مدیرانشان استفاده کنند، و امتیاز دهنده گان نیز می توانند امتیازات دارندگان آنها را بر اساس این ارقام، تقویم و ارزیابی کنند. پس اطلاعات حسابداری مالی به شرکت ها در دستیابی به سرمایه های خارجی و عقد قرارداد با اشخاص ذیعلاقه کمک شایانی می نماید.
صلی در كانون توجه قرار می گیرد. نخست پدیده های جدیدی كه در هر دوره به وجود آمده است و این كه موجودیت پدیده های مزبور سبب واكنشهایی است كه ارائه كنندگان آنها در برابر فشارهای اقتصادی ، مالی ، سیاسی و اجتماعی آن دوره از خود نشان داده اند . دوم ، اندیشمندان امور مالی در برابر سیر و فرآیند تكاملی بازار های مالی ، بین المللی شدن سازمانها رقابتهای فزاینده از خود واكنش نشان داده اند.
سوم ، ارائه راهها روشها ابزارها و شیوه به كارگیری آنها و الگوهای جدید ریاضی باعث شده اند تا نظریه پردازان و ارائه كنندگان تئوریهای جدید بتوانند رفتار مالی را راحت تر توجیه كنند.
چهارم ، اگر چه از مرحله پیدایش تا مرحله بكارگیری پدیده های مزبور فاصله زمانی متفاوت وجود داشته است ولی همین فاصله های زمانی باعث شده است كه نظریه پردازان بتوانند رفتارهای مالی را به شیوه بهتری پیش بینی درك و آنها را توجیه نمایند.
پنجم ، نظریه های جدید بر پایه تئوریها و نظریه های پیشین نهاده شده است.
سیستم حسابداری مدیریت بر خلاف سیستم حسابداری مالی كه در شركتها برای استقرار و استفاده از اطلاعات آن روشها و اسلوبهای به نسبت یكسان و همانندی وجود دارد به شرایط و زمینه هایی مربوط است مانند میزان آگاهی و اعتقاد مدیران موسسات نسبت به استفاده از اطلاعات درست در تصمیم گیری و برنامه ریزی و كنترل ، دانش نظری و تخصصی مسئولان مالی در جهت استفاده از سیستم حسابداری مدیریت و میزان الزام و اجبار و الزام به استقرار سیستم یاد شده به منظور پاسخگویی به استفاده كنندگان بستگی دارد، و برحسب اینكه كدامیك از این شرایط یا زمینه ها در استقرارسیستم نامبرده نقش داشته باشند سیستم هایی با هدفهای متفاوت ایجاد می شود . چنانكه می توان به طیفی از چگونگی های استفاده از سیستم های حسابداری مدیریت یاد كرد كه در یك سمت آن موسساتی برخوردار از سیستم های مناسب اطلاعات حسابداری مدیریت قرار دارد كه مدیران آنها بدرستی از نتایج آن سیستم ها استفاده می كنند . و درسمت دیگر می توان از موسسه هایی نام برد كه قادر به تهیه حداقل اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیران نیستند . ارزیابی كلی و تجربی وضعیت سیستم های حسابداری مدیریت نشان می دهد كه به رغم اقدامات و كوششهای زیادی كه دربكارگیری فنون و تكنیكهای توس
عه یافته حسابداری مدیریت تاكنون در بیشتر شركتها صورت گرفته ، هنوز بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. تجربه های متعدد طراحی سیستم های اطلاعات حسابداری در موسسه های اقتصادی ایران (به ویژه درصنایع) نشان می دهد كه در این زمینه مسائل اساسی متعددی به چشم می خورد كه شناخت درست و دقیق آنها گام اولیه و بنیادین در جهت ارتقای كیفیت سیستم های حسابداری مدیریت در مؤسسات اقتصادی محسوب می شود.
تشخیص و تعریف صحیح عملیات سیستم حسابداری مدیریت با یكدیگر به نحو مناسب از جمله موارد حساس ومهم دراستقرارسیستم است.
دو اصل موثر بودن فعالیت ها و كار آبودن عملیات مكمل یكدیگرند و حفظ توازن مطلوب و هماهنگی آنها از جمله وظایف مهم مدیریت محسوب می شود . كاربرد این دو اصل در حسابداری مدیریت ضرورت كاربرد مفاهیم و انجام فعالیتها و كاركردهای مشخصی را در پی دارد . از جمله این كاركردها ، كنترل بودجه ای مبتنی بر هزینه یابی استاندارد است.
در دهه گذشته با توجه به تغییرات سریع تكنولوژی در صنایع مختلف در سطح جهانی ، اصول و روشهای كلاسیك حسابداری مدیریت در خیلی از زمینه ها از جمله روشهای هزینه یابی و كنترل بودجه از طرف نظریه پردازان و برخی از مجامع حرفه ای مرتبط و مدیران بسیاری از شركتها مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. بدین معنی كه گفته می شود اصول و روشهای موجود با توجه به تحولات ، جوابگوی نیازهای صنایع نیست و اطلاعات قابل ارائه توسط این سیستم بعضاً برای تصمیم گیری و برنامه ریزی و كنترل گمراه كننده است . بعنوان مثال گفته می شود كه طی دهه گذشته درصد تركیب عوامل تشكیل دهنده قیمت تمام شده در روشهای متداول (یعنی مواد،دستمزد مستقیم و سربار ساخت ) در صنایع مختلف تغییرات فاحش با گذشته دارد . بدین معنی كه در قبل دستمزد مستقیم حدود بین ٢٥ تا ٣٠ درصد و هزینه های سربار رقمی بین ٥ تا ١٠ درصد قیمت تمام شده را تشكیل می داد ، در حالیكه با اتوماسیون صنایع ، این درصدها تغییرات فاحش پیدا كرده است . ابداع روشهایی همانند (( هزینه یابی براساس فعالیت )) ط
بعاً در نتیجه تغییراتی است كه در كاربرد تكنولوژی پیشرفته نیازبه آن احساس شده است . در جامعه ما به دلیل روی ندادن تغییرات تكنولوژی در حد كشورهای پیشرفته و اصولاً كند بودن روند مذكور ، نیاز به كاربرد روشهای جدید در حد جوامع یاد شده احساس نمی شود . از طرف دیگر نبود سابقه طولانی در كاربرد روشهای كلاسیك حسابداری مدیریت از یك
سو و كمبود نیروی متخصص از سوی دیگر ، اعمال روشهای جدید در صنایع قاعدتاً با مشكل توام خواهد بود . لازم به توضیح است كه روشهای هزینه یابی جدید در برخی از صنایع در وضعیت موجود كاربرد دارد . از این رو بكارگیری روشهای جدید نباید موكول به آینده دور شود و لازم است مباحث آن در دانشگاهها ، انجمن های حرفه ای و بین افراد دست اندركار مورد بحث قرار گیرد تا بتوان از امكانات روشهای جدید در حد لازم بهره یافت.
اهداف كلي حسابرسي مديريت
هدف از حسابرسي عملكرد مديريت، انجام يك يا تركيبي از موارد زير حسب در خواست مديريت است:
ارزيابي عملكرد:
عبارت از مقايسه و تحليل شيوه ها و روش هاي انجام فعاليت هاي واحد اقتصادي با اهداف و استراتژي از پيش تعيين شده است.
شناسايي فرصت هاو بهبود فعاليت هاي عملياتي
منظور از بهبود فعاليت هاي عملياتي و عملكرد، افزايش بازده اقتصادي، ارزيابي صرفه اقتصادي هزينه ها، كارآيي، اثر بخشي و يا تركيبي از اين عوامل است.
حسابرسي عملياتي فرصت هاي موجود و قابل دسترس براي بهبود روش هاي اجرايي را از طريق بررسي و شناخت جامع، ارزيابي تجزيه و تحليل، مصاحبه با افراد واجد شرايط و ذي صلاح (درون سازماني و برون سازماني)، مشاهده عمليات، بررسي گزارش هاي جاري و گذشته، بررسي معاملات، شاخص هاي عمده موفقيت، برنامه استراتژيك، اقدامات استراتژيك، مقايسه با استانداردهاي صنعت و رقبا به كارگيري قضاوت حرفه اي و... براساس تجربه و ساير ابزارهاي مناسب و عقلائي شناسايي و اظهار نظر مي كند.
ارائه پيشنهاد براي بهبود عمليات يا ضرورت اقدامات اصلاحي
ماهيت، نوع و دامنه پيشنهادي ارائه شده در فرآيند حسابرسي عمل
ياتي بسيار متفاوت است.
دراغلب موارد، گروه حسابرسان عملكرد مديريت، مي توانند متناسب با ماهيت و اهميت موضوع پيشنهادهاي خاص ارائه كنند. چنانچه در ساير موارد و حوزه هاي مورد حسابرسي عملياتي بررسي هاي عميق تر و گسترده تري نياز باشد، گروه حسابرسان مديريت مي توانند دلايل نياز به انجام بررسي هاي بيشتر ارائه كنند.
پيگيري تصميم هاي عملياتي و اقدامات اجرايي
آنچه در حسابرسي مالي و كنترل هاي داخلي صورت مي پذيرد و مورد نظر حسابرسان مستقل و بازرس قانوني است، وضعيت فعلي واحد اقتصادي و پيشينه آن است. وضعيت فعلي كه به طور عمده بيانگر ارزش هاي تاريخي بسيار دور و نزديك مي باشد. آنچه از اهميت ويژه برخوردار است و در حسابرسي مالي و تجزيه و تحليل صورت هاي مالي چندان عميق و گسترده مورد بررسي قرار نمي گيرد، شرايط اقتصادي، استراتژي مالي، برنامه و تصميم هاي عملياتي، اقدامات اجرائي و ... براي دستيابي به اهداف واحد اقتصادي است، كه تا حدي به نحوه عملكرد كيفي و كمي مديريت بستگي دارد.
يكي از عوامل اساسي و مورد توجه در حسابرسي مالي الزامات قانوني ثبت حساب ها و ارائه گزارش مالي به صاحبان سهام است در صورتي كه به بافت واقعي مالي يا به ساختار واقعي دارايي ها و بدهي ها در ترازنامه و به كيفيت اطلاعات مندرج در صورت هاي مالي تجزيه و تحليل، اثربخشي عملكرد مديريت، بهره وري و صرفه اقتصادي فعاليت هاي عملياتي در جهت دستيابي به اهداف و استراتژي هاي واحد اقتصادي دولتي و شبه دولتي كمتر توجه مي شود، حسابرسي كيفي و جامع عملكرد مديريت، مي تواند زواياي مختلف عملكرد بنگاه اقتصادي را در حوزه هاي مختلف مديريت مورد ارزيابي قرار دهد.
اينكه شرايط كيفي و كمي شركت در حال حاضر چيست و به كجا مي رسد، براي سهامداران و اعضاي هيات مديره اهميت دارد. اين مهم به ميزان قابل توجهي از طريق حسابرسي عملكرد مديريت براي افراد ذي نفع مشخص و روشن مي شود. حسابرسي مديريت نوعي حسابرسي و نگرش به آينده است كه با استفاده از آن تا حدودي از تكرار فعاليت هايي كه فاقد هر گونه ارزش افزوده و افزايش بازده اقتصادي است، جلوگيري و پيشگيري مي كند.
از مهمترين وظايف شركت ها جلب اطمينان سهامداران نسبت به كيفيت
فرآيند گزارشگري مالي و قابليت اتكا به ارقام و اطلاعات مندرج در آنها اس
ت. بنابراين مديريت ضعيف و غيرعلمي، گزارشگري غيرشفاف و غيركيفي، تحريف سود، وجود هرگونه ابهام و تقلب در صورت هاي مالي و عدم نظارت و اقدامات اصلاحي مستمر در رفع نارسايي ها، مشكلات و ضعف هاي موجود در كنترل هاي داخلي و عدم نظارت و اقدامات اصلاحي مستمر در رفع نارسايي ها، مشكلات و ضعف هاي موجود در كنترل هاي داخلي، از جمله عوامل ارزيابي در حوزه حسابرسي عملكرد مديريت محسوب مي شود.
اطلاعات، آمار، گزارش هاي مالي و غير مالي كه موجب تصميم سازي و تصميم گيري مديران ارشد در اداره موفقيت آميز امور شركت ها مي شود، از جمله تعيين ميزان دستيابي كيفي و كمي به اهداف و برنامه هاي استراتژيك از وظايف عمده حسابرسي مديريت است.
اگر نتايج حاصل از حسابرسي مالي و حسابرسي مبتني بر تجزيه و تحليل هاي آماري، بيانگر بخشي محدود از ارزيابي عملكرد و يا حسابرسي عملياتي باشد، اما با تضاد نتايج حاصل از آن نمي توان به روشني و قاطعيت اذعان نمود كه مجموع عملكرد مديريت موفق يا ناموفق بوده است. به عبارت ديگر مجموع تلاش ها و فعاليت هاي عملياتي مديريت در مسير صرفه و صلاح اثربخشي عملكرد، كارايي و دستيابي كيفي به اهداف و استراتژي ها و در نهايت افزايش بازده اقتصادي و ثروت سهامداران قرار داشته است.
با وجود اينكه اغلب متفكران مالي و اقتصادي بر اين باورند كه جداي مالكيت از مديريت، منافع اقتصادي و افزايش ثروت سهامداران را تامين خواهد كرد، اما مخالفان اين نظريه، استدلال مي كنند كه سهيم كردن مديران در مالكيت شركت داراي منافع اقتصادي است و مديران مالك در افزايش كارايي، بازده اقتصادي و تداوم فعاليت شركت موفق ترند، از طرفي چون
عملكرد كيفي و اثربخش مديريت، ارتباط مستقيم با نيروي انساني حرفه اي، تخصصي، هماهنگي كيفي و هدفمند آنان دارد، مي تواند بر افزايش كيفي سودآوري، ارزش شركت در نهايت افزايش منافع سهامداران اثرات عمده داشته باشد.
نكته آخر اينكه افزايش غيركيفي سودآوري و تقسيم مستمر سود نمي تواند بيانگر عملكرد مطلوب مديريت و شايستگي سطوح مختلف مديريت تلقي شود.
چنانچه كيفيت سودآوري مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گيرد، مشخص مي شود يكي از دلايل اساسي در عملكرد غير كيفي مديريت، تقسيم سود نقدي و يا سود سهمي مستمر در شرايط حاد تورمي و يا تغيير در چهره واقعي رويدادها، روش هاي حسابداري و تعديلات سنواتي است كه منجر به افزايش درآمد مي شود ولي در واقع هيچ گونه وجه نقدي ايجاد نمي كند يا هزينه هايي كه در دارايي ها انعكاس يافته است كه قابليت بازيافت آنها مشخص نيست.
حسابرسي و مديريت بنگاه اقتصادي
حسابداري يك فعاليت اجتماعي – حرفه اي است كه شامل منابع انساني و غير انساني مي‌گردد و بين منابع انساني و غير انساني واكنشهاي متقابلي وجود دارد و فرهنگ جامعه بر منابع انساني تأثير گذار است .
با وجود اينكه حرفه‌ي حسابداري كمتر جنبه فرهنگي دارد ولي بدليل وابستگي آن به جنبه‌هاي انساني و واكنشهاي متقابل آن ، فرهنگ بر حسابداري تأثير گذار شده است .
يكي از مهمترين تفاوتها در اعمال حسابداري در بين كشورها ، تفاوت‌هاي فرهنگي است محتواي گزارش‌ها عموما" بستگي به تاريخ ، آداب و رسوم و فرهنگ منطقه دارد و بدين دليل است كه در بعضي كشور ها ي مالي ، سرمايه‌گذار را مدنظر دارد و در بعضي از كشورها و مناطق ، طلبكاران يا اداره كنندگان دولتي را، از آنجائي كه ارزش كار در ارتباط با فرهنگ تعيين مي‌شود لذا تلقي مفاهيم زير از پارامتر هاي مهم در تعيين ارزش محسوب مي‌گردند.
1-فردگرائي در مقابل جامعه يا جمع گرائي ؛
2-فاصله طبقاتي زياد در مقابل كاهش فاصله طبقاتي؛
3-مرد‌گرائي در مقابل زن‌گرائي يا انسان گرائي ؛
4-اصالت سرمايه در مقابل اصالت معنويت يا اصالت كار؛
5-پنهان كاري در مقابل آشكار سازي
ارزشهاي جوامع نيز از لحاظ بعد زماني با يكديگر متفاوتند . بعضي از جوامع برگذشته و برخي ديگر بر حال و آينده تكيه دارند. برخي ممالك مانند آمريكا بر " من " تكيه دارد ول
ي ژاپن بر " ما " تكيه دارد برخي برفرد و سرمايه و برخي ديگر جامعه و كار اصالت مي‌دهند . اين فرهنگ‌ها گزارش‌هاي مالي متفاوت، نوع رسيدگي‌هاي متفاوت و كنترل‌هاي متفاوتي را نيز طلب مي‌‌كنند و اصل افشاء در هركدام تفسير خاص خود را دارد.
نظريه‌ها و رويه‌هاي حسابداري و حسابرسي با توجه به ساختار اقتصادي و اجتماعي حاكم برجامعه و هدفهاي تعيين شده براي حرفه حسابداري بنا شده است . هدفهاي حسابداري و حسابرسي نيز برانگيخته از اوضاع حاكم بر محيط حسابداري و حسابرسي است و محيط حسابداري و حسابرسي به عنوان يك سيستم فرعي از سيستم كل اقتصاد به گونه‌اي است كه همواره با واحد هاي اقتصادي ، اعتبار دهندگان و حرفه حسابداري در تعامل است .
لذا تعيين هدفهاي حسابداري و حسابرسي و گزارش هاي مالي تضاد منافع اين سه گروه را در بر خواهد داشت .
و با توجه به اينكه مديريت واحد هاي اقتصادي از عمده ترين تصميم گيرندگان اقتصادي هستند . پس خود نيز جز اصلي ترين استفاده كنندگان گزارش هاي مالي محسوب مي‌شوند .
يكي از فرضيات حسابداري " تفكيك شخصيت است " كه همواره بايستي بين صاحبان واحدهاي اقتصادي و شخصيت مستقل واحدهاي اقتصادي تمايز قايل شد. زيرا صاحبان واحد اقتصادي شكلي از بستانكاران هستند كه در واحد اقتصادي داراي منافعند و در اين راه مالكان بايد بدانند كه مدير نيستند و مديران هم بايد بدانند كه مالك واحد اقتصادي نيستند . رشد سريع ، بي‌امان نيازهاي اطلاعاتي استفاده كنندگان حسابرسان را پذيرش مسئوليت بيشتري در مقابل جامعه دعوت مي‌كند و اعتبار اطلاعات به درجه درستي و صحت آنها وابستگي شديد خواهد داشت .
محيط كنترلي تركيبي ، از موارد ذيل است .
الف ) طرز تفكر مديريت و چگونگي اجرايي كردن آن
ب ) نمودار سازمان
ج ) نحوه مديريت منابع انساني
د ) پيش بيني مالي و بودجه اي
ه ) حسابرسي داخلي
به عبارت ديگر ، كنترل فرايندي است از سياستها و روشهايي كه براي كسب اطمينان نسبي از دستيابي به هدفهاي سازماني ايجاد مي‌گردد.
به طور كلي مي‌توان گفت كه هدف اساسي در ايجاد و رسالت واحدهاي حسابرسي داخلي كمك به مديريت واحد اقتصادي در اداره كردن امور شركت به بهترين وجه است . لذا رسيدگي حسابرسان داخلي اغلب حسابرسي عملياتي است . زيرا هدف آنان تعيين تأثير رويه‌ها و روش هاي موجود بر كارائي عمليات واحد اقتصادي است ، نتيجه پاياني كار آنان نيز تهيه گزارش مبتني بر پيشنهادهاي بهبود نحوه انجام عمليات به مديريت است كه خود مؤيد اهداف فوق است.
دامنه كار حسابرسان داخلي محدود به فعاليت‌ها و رويدادهاي مالي واحد اقتصادي نمي‌شود، بلكه بررسي و ارزيابي تأثير سيستم كنترل‌هاي داخلي حسابداري و اداري را نيز
شامل مي‌گردد.
به همين دليل است كه حسابرسان داخلي مي توانند به عنوان بازوي توانمند مديريت در اداره و كنترل كيفيت و كارائي واحد هاي اقتصادي از جنبه هاي مادي ( سود آوري ) و معنوي ( نيروي انساني ) محسوب شوند. گرچه ارزش اقتصادي حسابرسي داخلي مانند ساير منابع ، به ظرفيت مديران براي استفاده از توان بالقوه اين ابزار كارآمد و ارزشمند در جهت
نيل به اهداف سازمان وابسته است ولي نبايد فراموش كرد كه حسابرسي داخلي خود نيز به عنوان بخشي ازكارگروهي سازماني تلقي مي شود، نه به عنوان يك شغل متمايز و مجزا از وظايف حسابدار است .
زيرا حسابرسي داخلي آميخته اي از فرايند كنترل و برنامه ريزي در سيستم اطلاعات مديريت است كه محصول فعاليت آن اطمينان از سودآوري و تداوم فعاليت‌هاي اقتصادي و تأمين امنيت شغلي براي كاركنان و در نهايت تشخيص حدود كارائي مديران و كوششهاي مستمر آنان است .
حسابرسي عملكرد مديريت و نقش آن در شفاف سازي واحدهاي اقتصادي
بيش از هفتاد سال است كه ابتدا در انگلستان و بعد از آن آمريكا، كانادا و ساير كشورهاي اروپايي اين سوال مطرح شد كه چرا حفظ كامل منافع سهامداران از طريق روش هاي حسابرسي سنتي (حسابرسي مالي) تامين نمي شود و همراه با اين سوال نگرشي به سمت و سوي روش جامع تر، كامل تر و دقيق تر شكل گرفت و با نام حسابرسي عملكرد مديريت يا حسابرسي مديريت فعاليت خود را آغاز نمود. تا اواخر دهه هشتاد حسابرسي عملكرد مديريت محدود به حسابرسي رعايت بود و در چارچوب رعايت قوانين، آيين نامه ها و دستور العمل ها فعاليت داشت. امروزه با توجه به نقش اثربخش تجزيه و تحليل جامع اطلاعات و آمار مندرج در صورت هاي مالي، ابتدا حسابداري صنعتي و حسابداري مديريت، در تصميم سازي و تصميم گيري منطقي، با هدف افزايش بازده اقتصادي و ثروت سهامداران وارد عرصه مديريت شد و سپس حسابداري كيفيت، حسابداري محيط زيست، مهندسي مالي، مديريت ارزش، مهندسي ارزشي و ... به عنوان ابزاري موثر به كمك مديران صنايع و مديران اقتصادي آمد.
در حال حاضر هدف از حسابرسي عملكرد مديريت، دستيابي به پاسخ اين سوال است كه، آيا فعاليت هاي عملياتي و حتي غيرعملياتي مديران در كليه سطوح ساختار سازماني يك واحد اقتصادي، توام با كارايي، اثربخشي و صرفه اقتصادي اداره يا اجرا شده است. لازم به يادآوري است در هر سازمان اقتصادي، اهداف و استراتژي ابتدا توسط ارگان هاي تصميم گير و به كمك مديران ارشد و مسوولان فرايندها تدوين و تعيين مي شود.
مديران خلاق و مولد در راس سازمان هاي اقتصادي با بهره گيري از مديران زبده، مجرب و متخصص، توانايي جمع آوري و نقل و انتقال اطلاعات و آمار قابل اعتماد و شفاف، ت
وانايي تجزيه و تحليل اطلاعات و آمار جمع آوري شده و تبديل اطلاعات به دانش، توانايي در تصميم سازي و تصميم گيري براساس تجزيه و تحليل انجام شده و توانايي در اجراي به موقع تصميم هاي اخذشده، مي توانند مدعي توسعه پايدار باشند.
به اين ترتيب مديريت قادر خواهد بود فروش هدف، توليد هدف، بهاي ت
مام شده هدف، هزينه هدف، سود هدف، آرمان ها و روياهاي خود را تحقق بخشد و فعاليت ها را در جهت حركت به سوي اهداف تعيين شده هدايت كند.
براي اطمينان از هماهنگي و حركت كيفي و هدفمند به سوي اهداف و استراتژي هاي تعيين شده با كارآيي، اثربخشي و صرفه اقتصادي موردنظر، ايجاد، تقويت و حمايت از يك سيستم كنترلي منسجم همواره ضروري به نظر مي رسيد كه با استفاده از آن نتايج واقعي به دست آمده، با ضوابط استاندارد هاي مناسب و مبتني بر اهداف، مقايسه شده و نسبت به اصطلاحات لازم به موقع اقدام شود.
با توجه به امكانات بالقوه و بالفعل و محدوديت هاي موجود در هر سازمان اقتصادي، حسابرسي مديريت به عنوان يكي از روش هاي كنترلي، بي طرفانه به ارزيابي و قضاوت نسبت به عملكرد گذشته و چشم انداز آينده مديريت مي پردازد، درجه كارآيي، اثربخشي و اقتصادي بودن عمليات را با هر حجم، وسعت و شكلي ارزيابي مي كند. از اين طريق مسوولان و متوليان حفظ حقوق و منافع سهامداران در اداره بهتر امور مورد مشاركت قرار مي دهد.
امروزه در بسياري از كشور ها، اعضا و مجامع عمومي، هيات مديره، صاحبان صنايع و مديران ارشد واحد هاي اقتصادي و... همواره خواستار دريافت گزارش ارزيابي عملكرد و مشاوره مستقل در زمينه حسابرسي مديريت هستند، چرا كه آنان علاوه بر وظيفه مباشرت، از درجه بالاي پاسخگويي و مسووليت پذيري برخوردارند. مسوولان اجرايي واحد هاي اقتصادي حتي ممكن است دليلي مبني بر وجود مشكل تصور نكنند، اما اغلب بر اين باورند كه يك بررسي بي طرفانه و ارائه پيشنهاد هاي عملي از آن مي تواند اثرات مثبت براي واحد اقتصادي آنان ايجاد كند.
بررسي علل روزافزون براي دريافت خدمات حسابرسي عملياتي از سوي مديران صنايع مختلف، نشان مي دهد كه موضوعات زير، بستر مناسبي را براي انجام حسابرسي عملياتي فراهم كرده است، توجه هرچه بيشتر به رعايت كارآيي، اثربخشي فعاليت هاي عملياتي و صرفه اقتصادي در واحد هاي اقتصادي.
به طور كلي به منظور انجام يك بررسي كامل مقدماتي در حسابرسي عملكرد مديريت موارد زير بايستي رعايت شود، شناخت تاريخچه واحد اقتصادي، (عملكرد گذشته و چشم انداز آينده)، اهداف، استراتژي ها، تصميم هاي عملياتي و برنامه هاي اجرايي واحد
اقتصادي، محدوديت ها و امكانات واحد اقتصادي، منابع كمي و كيفي واحد اقتصادي، فعاليت هاي عملياتي و غيرعملياتي واحد اقتصادي، روش هاي نوين مديريتي و كنترل هاي كمي و كيفي واحد اقتصادي، ريسك هاي حسابرسي عملكرد مديريت و ساير اطلاعات مرتبط با ارزيابي عملكرد مديريت.
نقش سرمایه گذاری ها و سیستمهای اطلاعات حسابداری در توسعه بیمه های عمر
تغییر و اصلاح ساختار فعلی صنعت بیمه بهدلیل نقش با اهمیت آن در مناسبات اقتصادی و برای حضور فعالتر بیمهگران در اقتصاد کشور یک امر اجتنابناپذیر است.
در یک مقایسه تطبیقی از سهم بیمه در کشورمان با کشورهای همطراز مشاهده میشود که بیمههای بازرگانی و به خصوص بیمههای زندگی در ایران وضعیت مساعدی ندارد؛ اما تحول و اصلاح ساختاری صنعت بیمه، گسترش و تنوع خدمات بیمهای که در رهنمودهای ریاست محترم جمهوری به آن تاکید شده، نیازمند ایجاد بسترهای مناسب در داخل و خارج از شرکتهای بیمه است. افزایش درآمد سرانه و هدفمند شدن یارانهها، مشارکت دستگاههای حکومتی در اشاعه فرهنگ بیمه و... از جمله عوامل خارجی است که از حوزه اختیار شرکتهای بیمه خارج است. ولی عوامل داخلی به اتخاذ تدابیری در داخل شرکتهای بیمه برمیگردد و میتوان آنها را سامان داد. یکی از این زمینهسازیهای مهم داخلی، میتواند ایجاد سیستمهای کارای اطلاعات حسابداری برای پشتیبانی خدمات بیمهای بیمهگران باشد. نگهداری حسابهای دقیق، نمایش وضعیت مالی و ارائه عملکرد شفاف از حساب بیمهگذاران، میتواند بیمهگران را در ارائه خدمات بیمهای مناسب یاری کند. بهدلیل خصوصیات حسابداری بیمههای عمر از قبیل محاسبات ذخایر فنی، پرداخ
ت مشارکت در منافع، شرایط فروش متنوع و خصوصیات بیمههای عمر خ
رد ایجاد سیستمهای کارای حسابداری بیمههای عمر بسیار ضروری است. از طرفی دیگر علاوه بر مزیت پوشش خطرات فوت، نقص عضو و ازکارافتادگی، بهدلیل ماهیت اختیاری و تجاری بیمههای عمر، خریداران این پوششها دارای اهداف و سلایق متفاوتی هستند. بنابراین از دید سرمایهگذاری خرید بیمههای عمر باید دارای توجیه اقتصادی باشد. مدیریت بهینه وجوه نقد حاصله از فروش بیمههای عمر میتواند موجب افزایش بازدهی شرکتهای بیمه و بالارفتن مطلوبیت این بیمهها در نظر بیمهگذاران شود. بنابراین مثلث سه جانبه بیمههای عمر، سرمایهگذاریها و سیستمهای اطلاعات حسابداری بیمه در ارتباط با همدیگر میتوانند موجبات توسعه یکدیگر را فراهم کنند. در صورت رفع این موانع و گسترش همه جانبه بیمههای عمر میتوانیم شاهد ارتقای رفاه عمومیجامعه و رشد و توسعه اقتصادی کشورمان باشیم.
با تشکر : سعید جنگی یامچی
منابع :
1 - مجموعه مقالات اولين سمينار علمي مهندسي ارزش، تهران - 1380
- دانشگاه اميركبير
حسابرسي و مديريت و تاريخچه حسابداري نوشته ل . ساعي
بينش حسابداري –دكتر محمد حسن اردبيلي
ويژگيهاي اطلاعات حسابداري- دكتر محمد رضا طاهري
سايت انجمن علمي حسابداري
سايت تخصصي حسابداري دانشگاه
صفحات برگزيده اينترنتي در مورد حسابداري
سایتهای الکترونیکی :
www.vikipedia.ir
www.daneshnameroshd.ir
