بخشی از مقاله
چکیده
اگـرچه بـیش از سه دهه از انجام اولین عمل جراحی راستلی می گذرد لیکن تجارب آن در کشور ما کم و غالباً محدود به چند سـال اخیر است. لذا بر آن شدیم تا تجربه عمل جراحی راستلی که از سال 72 در مرکز قلب شهید رجائی به عنوان یکی از بزرگترین مراکز جراحی قلب کشور شروع شده است را مورد ارزیابی قرار دهیم.
ایـن مطالعـه از ابـتداي سـال 1372 لغایت 6 ماه اول 1379 در بیمارستان قلب شهید رجائی و برروي کلیه بیمارانی که تحت عمل جراحـی راسـتلی قـرار گـرفته انـد انجام شده است . نتایج حاصله پس از جمع آوري اطلاعات از پرونده بیماران موردتجزیه و تحلیل آماري قرار گرفت.
از مجمـوع 64 بـیمار مـورد مطالعـه تعداد 40 نفر (%62) آنان پسر بودند . محدوده سنی بیماران 3-18 سال و متوسط سن بیماران 9
سال بود . بیشترین گروه سنی را کودکان سنین مدرسه یعنی 7-12 سال تشکیل می دادند .(%69) جابجایی عروق بزرگ بهمراه نقص دیواره بین بطنی و خروجی بطن چپ شایع ترین علت عمل جراحی راستلی بود .(%62) کاندوئی (Conduit) مورد استفاده در %61
بـیماران هموگـرافت بـوده و شـایعترین عارضـه مهـم در بـیماران طی مدت پیگیري، انسداد مسیر یا کاندوئی بود. میزان مرگ و میر بیماران در این منطقه 12 نفر (%19) بود.
انجام عمل اصلاحی راستلی در مبتلایان به نقائص پیچیده مادرزادي قلب که تا چند سال قبل در کشور ما غیر ممکن مینمود، طی سالهاي اخیر به طور موفقیت آمیزي انجام و نتایج زودرس آن با نتایج سالهاي اولیه مراکز پیشرفته دنیا قابل مقایسه است. (مجله
طبیب شرق ،سال چهارم، شماره 2، تابستان 1381، ص 87 تا ( 91
گل واژه ها : بیماریهاي پیچیده مادرزادي قلب، عمل جراحی راستلی ، کودکان
مقدمه
ناهنجاریهاي مادرزادي قلب یکی از عوامل تهدید کننده سـلامتی کـودکان است و شیوع آن حدود 1درصد 8 -10)
در هــزار) اســت. 2)و(1 حــدود نیمــی از آنهــا نــیاز بــه مداخلــه جراحی پیدا می کنند. (3) در سالهاي اخیر بعلت پیشرفتهاي چشمگیري که در جراحی قلب و مراقبت هاي بعد از عمـل
بـه وقـوع پیوسته است میزان مرگ و میر کاهش یافته و سن عمل کودکان نیز تقلیل یافته است.
همزمان با افزایش کمی اعمال جراحی اصلاحی، اعمال اصـلاحی پیچـیده قلـب نیـز روند افزاینده اي داشته است. در مـواردي از نقـائص کمپلکس قلب که رابطه بطنها یا عروق
طبیب شرق، سال چهارم، شماره 2 ، تابستان 81
88
بـزرگ نامتناسـب اسـت یـا کامـل نشده است مانند جابجایی عـروق بزرگ (TGA) ، خروج عروق بزرگ از بطن راست
(Double Outlet Right Ventricle) ، فـرم هـاي شـدید تتــــرالوژي فالــــو و تــــنه مشــــترك شــــریانی (Truncusarteriosous) از اعمــال اصــلاحی ســوئیچ یــا جابجایــی در ســطح عــروق بــزرگ، بطــن هــا((Rastelli operation یــا دهلیزها (Senning or Mustard) استفادهمیشود.((3
عمـل راسـتلی بـا هـدایت بطـن چـپ به آئورت از طریق نقص بین دیواره دو بطن و ایجاد تونل به کمک مواد صناعی و برقـراري رابطـه بطـن راسـت با شریان پولمونر با استفاده از یـک مسـیر (Conduit) که معمولاً هموگرافت تهیه شده از جسـد یـا مواد مصنوعی و آماده شده با یا بدون دریچه، سعی در اصـلاح مسیر گردش خون بیمار می شود . نتایج زودرس عمـل بسیار خوب و مرگ و میر آن حدود 5 درصد گزارش شده است. لیکن در سالهاي اخیر در مقایسه با سوئیچ شریانی کـه نـتایج دیـــــررس عمـل مـــورد بررسـی قـــرار گـرفته، مـــــرگ و میـر و معلولـیت بالایـی بعلـت انسداد مسیر و یا خروجی بطن چپ و آریتمی مشاهده شده است.
اگر چه بیش از سه دهه از توصیف اولیه آن توسط آقاي راســتلی و همکــاران مــیگــذرد ، لــیکن در ایــران تجــارب محـدود و انـدك بـوده و از آنجـا کـه بیشـترین تعـداد عمل جراحی قلب در سطح کشور در بیمارستان قلب شهید رجائی انجـام مـیگیـرد، (5) لـذا بـر آن شـدیم تـا تجـربه ایـن عمل اصـلاحی و نـتایج آن را از زمان شروع (1372) مورد بررسی و ارزیابـی قـرار دهـیم، باشـد تا با استفاده از تجارب موجود گامــی هــر چــند کــوچک در جهــت اعــتلاي ســلامت ایــن کودکان برداریم.
روش کار
ایـن پـژوهش بـه صـورت گذشـته نگـر است و جمعیت مـورد مطالعه،64نفر وشامل کلیه بیمارانی بودند که از ابتداي
بررسی نتایج عمل جراحی راستلی
سـال 1372 تـا شش ماهه اول 1379 در بیمارستان قلب شهید رجائــی مــورد عمــل جراحــی راســتلی قــرار گــرفته بــودند .
اطلاعـات بـا مـراجعه بـه پـرونده بیماران جمع آوري و مورد تجزیه و تحلیل آماري قرار گرفت.
یافته ها
از مجمــوع 64 بــیمار مــورد مطالعــه، تعــداد 40 نفــر پســر
(%62) و 24 نفـر (%38) دختـر بـودند. محدوده سنی بیماران
3-18 سـال بود . متوسط سن بیماران 9 سال و حدود دو سوم بـیماران(44نفـر) در محـدوده سنی 7 تا12 سال یعنی سنین مدرسـه بـودند. 9 نفردر محدوده سنی 3-6 سال و 11 نفر در محـدوده سـنی بالاي 13 سال تحت عمل جراحی قرار گرفته بــودند و هــیچ مــوردي در شــیرخوارگی (کمتــر از 2 ســال)
تحت عمل جراحی راستلی قرار نگرفته بود.
تشــخیص در 40 بــیمار (%62) جابجایــی عــروق بــزرگ بهمراه نقص دیواره بین بطنی و تنگی خروجی بطن چپ و یا شریان ریوي بود. 19 نفر (%30) فرم شدید تترالوژي فالو و 5
نفر (%8) خروج عروق بزرگ از بطن راست (DORV) بود.
کاندوئــی (Conduit) مــورد اســتفاده در 39 بــیمار (%61)
هموگرافت و در بقیه موارد از اتصال مستقیم شریان ریوي به بطـن راست 5) نفر) و یا استفاده ازکاندوئی صناعی 20) نفر)
بود.
20 نفر (%31) دچـار عــوارض ناشی از عمل شـده بودند کـه شایع ترین عارضه مهم طی مدت مطالعه انسداد و تنگی کاندوئی در 6 بیمار (%30) بود. عوارض دیگر عبارت بودند از خونریـزي در 5 بـیمار (%25) ، بلوك کامل دهلیزي بطنی در 2 بـیمار (%5) ، نارسـائی احتقانی قلب در 3 بیمار (%15) ،
تاکــی کــاردي بطنــی در 3 بــیمار (%15) و یــک نفــر دچــار تامپوناد قلبی شده بود.
میزان مرگ بیماران 19درصد بود و 52 بیمار (%81) طی مدت مطالعه زنده بودند.
