بخشی از مقاله
مقدمه:
نقشه برداري پیشرفته انواع مختلف سنگ ها با استفاده از داده هاي دور سـنجی ابرطیفـی و سـوپر طیفی یکی از مهمترین هدف هاي پژوهش و تحقیق در زمین شناسی است. سـنگ هـاي دگرسـان شده گرمابی از یک سو به دلیل نمایان ساختن پتانسیل معدنی و از سوي دیگر به دلیل خصوصیات مناسب براي انجام تحقیقات دور سنجی هدف بسیاري از مطالعات قرار گرفتـه انـد. (تنگسـتانی و
مظهري 1383،(,Rowan et al., 1974, 1977; Abrams et al., 1977, 1983 Rowan et al., 2003
سنجنده آستر که در ماهواره TERRA تعبیه شده است، در 1999 به فضا پرتاب شد. ایـن سـنجنده اطلاعات طیفی منابع زمینی را در 14 باند مجزا، سه باند در محدوده مرئـی و فروسـرخ نزدیـک ( (0/52-0/86 با تفکیک مکانی 15 متر و قابلیت دید سـه بعـدي کـه توسـط دو مولفـه NADIR و BACKWARD فراهم میشود، شش باند در محدوده فروسرخ مـوج کوتـاه (1/6-2/43) SWIR بـا
تفکیک مکانی 30 متر و پـنج بانـد در محـدوده فروسـرخ گرمـایی (5/125-11/650) بـا
تفکیک مکانی 90 متر در اختیار کاربران قرار میدهد(جدول (ASTER User Guide, v.3,5, 2001).(1
مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1384
توان تفکیک توان تفکیک محدوده بانده باند طیف سنج
مکانی(متر) رادیومتري (بیت) (میکرو متر)
15 8 0,520-0,600 1 VNIR
15 8 0,630-0,690 2
15 8 0,780-0,860 3N
15 8 0,780-0,860 3B
30 8 1,600-1,700 4
30 8 2,145-2,185 5 SWIR
30 8 2,185-2,225 6
30 8 2,235-2,285 7
30 8 2,295-2,365 8
30 8 2,360-2,430 9
90 12 8,125-8,475 10
90 12 8,475-8,825 11 TIR
90 12 8,925-9,275 12
90 12 10,25-10,95 13
90 12 10,95-11,65 14
جدول 1، مشخصات سنجنده .ASTER
داده هاي فروسرخ موج کوتاه سنجنده آستر در محدوده بانـد 7 سـنجندهETM+ مـاهواره لندسـت میباشد، با این تفاوت که در طیف سنج آستر، 6 باند پیوسته توان تفکیک طیفی بزرگتري را نسـبت به لندست ETM+ در این محدوده طیفی به نمایش میگذارد. محدوده فروسـرخ مـوج کوتـاه داراي بیشترین پتانسیل براي بررسی ترکیب شیمیایی مواد زمینی است.
با توجه به وجود 6 باند مجزا در محدوده فروسرخ موج کوتاه طیف الکترومغناطیس، سنجنده آستر امکان جداسازي و تفکیک انواع کانیهاي موجـود در زونهـاي دگرسـانی مـس پرفیـري را فـراهم میسازد.
کانیهاي رسی به علت وجود AlOH در طول موجهاي 2/22 و 2/17 میکرومتر و بـه علـت وجـود
MgOH در طول موجهاي 2/35 و 2/26 میکرومتر سیماهاي جذبی خاصی را به نمایش میگذارند.
405
پردازش طیفی پیشرفته داده هاي VNIR و SWIR سنجنده استر...
در این تحقیق ذخیره مس پرفیري میـدوك بـراي ارزیـابی قابلیـت داده هـاي سـنجنده آسـتر در بارزسازي و امکان نقشه برداري زون هاي دگرسانی در اطراف کانسارهاي مـس پرفیـري انتخـاب شد.
با در نظر گرفتن ویژگیهاي طیفی هر یک از کانیهاي دگرسانی در محدوده باندهاي SWIR سـنجنده آستر این مطالعه هدف اصلی خود را بر بارزسـازي کانیهـاي کائولینیـت و مونتموریلونیـت(زون دگرسانی آرژیلیـک)، مسـکوویت(زون دگرسـانی فیلیـک) و اپیـدوت، کلریـت و کلسـیت(زون دگرسانی پروپیلیتیک)با استفاده از روشهاي پیشرفته نقشه برداري طیفی قرار داده است.
زمین شناسی و کانه زایی منطقه:
منطقه مورد مطالعه محدوده طول هـاي جغرافیـایی 55º 5′ تـا 55º 30′ شـرقی و عـرض هـاي جغرافیایی30º 19′ تا 30 º 36′ شمالی در شمال شهر بابک را می پوشاند و بـر اسـاس تقسـیم بندي زونهاي زمین شناسی-سـاختاري ایـران، در زون آتشفشـانی ارومیـه- دختـر قـرار میگیـرد
(شکل.(1
سنگهاي رسوبی-آتشفشانی ائوسن شامل توف تراکی آندزیت و تراکی بازالت، جریانهاي گـدازه و پورفیریتها و سنگهاي نفوذي منطقه شامل گرانودیوریت تا تونالیت میباشـند. فلـیش هـاي کرتاسـه بالایی قدیمی ترین و رسوبات آبرفتی کواترنر و مخروط افکنه هاي گراولی جوانترین رخنمونهـاي منطقه را تشکیل میدهد. (سازمان زمین شناسی کشور، (1971
ذخیره میدوك در3 کیلومتري شمال روستاي میدوك و 35 کیلـومتري شـمال شـرق شـهربابک از توابع استان کرمان قرار دارد. این منطقه شامل سنگهاي آتشفشانی و آذرآواري ائوسـن اسـت کـه توسط چندین توده نفوذي ازنوع پرفیري دیوریت به مساحت بیش از2 کیلومتر مربع مـورد هجـوم قرار گرفته اند.عیار مس در زون هوازده از 0/1 تا 1/5 درصد وزنی تغییر می کند. وجود ایـن زون در ناحیه اي به وسعت 40000 متر مربع تأیید شده است((Amraie, 1991 و گفته شده که وسـعت آن ممکن است به بیش از 60000 متر مربع برسد. عیارکانسنگ مس در داخل زون برونزاد از0/1 تـا 3
درصد تغییر می کند و داراي میانگینی حدود 1/52 درصد است. کانه زایی مس در میدوك به طور اساسی در ارتباط با نفوذیهاي پرفیري دیوریت است و از محلولهاي گرمابی در عمق به نسبت کـم و به احتمال زیاد در فاز مزوترمال نهشته شده است .(Amraie, 1991) الگوي دگرسانی و کانه زایـی به طور هم مرکز و قرینه در اطراف توده نفوذي ترشیاري که به پرفیـري میـدوك معـروف اسـت منظم شده است.
توصیف سنگ شناختی دگرسانی هاي میدوك به شرح زیر است:
-1دگرسانی پتاسیک: این نوع دگرسانی به وسیله تشکیل کوارتز، بیوتیت، فلدسپارپتاسیم، سرسـیت و کلریت مشخص می گردد. بیوتیت گرمابی به صورت آگرگات هایی از تیغه هـاي قهـوه اي بـه آسانی از ورقه هاي بزرگ بیوتیت ماگمایی با فراوانی کمتر قابـل تشـخیص اسـت. کالکوپیریـت، پیریت، کالکوسیت، کوولیت، بورنیت و مقادیر کمی مولیبدنیت نیز مشاهده شده است.
406
مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1384
-2دگرسانی فیلیک: این نوع دگرسانی به وسیله ظاهر سفید وبراقی کـه کـوارتز، سرسـیت و پیریـت بـه سنگ می دهد آشکار است. بافت سنگ محو شده است امـا بقایـاي پلاژیـوکلاز سرسـیتی و کـائولینِیتی شده، تصویر پرفیري را نشان می دهد.
-3دگرسانی پروپیلیتی: درون دگرسانی پروپیلیتی کانیهاي اپیدوت، کلریت، کلسیت، سرسیت،کانی هـاي رسی، بیوتیت، هماتیت و پیریت مشاهده می شود. چون رسی شدن شدید واکسایش سـنگهاي سـطحی منطقه را تحت تأثیر قرار داده است اثر سطحی دگرسانی پروپیلیتی مخفی است .
-4دگرسانی رسی: این دگرسانی به وسیله وجـود کانیهـاي رسـی همـراه بـا سرسـیت و پیریـت فرعـی مشخص می گردد. این دگرسانی اصولا در بیشتر نقاط مرکزي همراه با دگرسانی سرسیتی و سیلیسی بـه چشم می خورد.
