بخشی از مقاله
چکیده
سنجنده سوپر طیفی استر بدلیل توان تفکیک طیفی بالاتر در طول موجهاي مورد استفاده زمینشناسان نسبت به دیگر سنجندههاي تصویربردار چند طیفی، بعنوان یک ابزار قدرتمند در مطالعات سنگشناختی به کار رفته است. هدف از این تحقیق، مقایسه دسته دادههاي بازتابی فروسرخ موج کوتاه - SWIR - و فروسرخ گرمایی - - TIR این سنجنده به منظور بارزسازي و تفکیک واحدهاي سنگی کمپلکسهاي سوریان و توتک واقع در جنوب شرق کمربند سنندج سیرجان، شمال استان فارس، و یافتن ارتباط آنها با کانهزاییهاي منطقه است که بدین منظور، رفتار طیفی واحدهاي سنگی این کمپلکسها بررسی شده و در تحلیل مولفههاي اصلی بکار رفته است.
نتایج نشان داد که بهترین بارزشدگیهاي سنگشناختی در محدوده SWIR است. اجراي این روش با دادههاي TIR، پهنههاي سنگی را به صورت یکپارچه بارز کرده و نمیتواند واحدهاي مختلف را به درستی از یکدیگر تفکیک کند. واحدهاي سنگی مرمر، گارنت- میکاشیست و متابازالت توسط دادههاي SWIR بارز گردید. نتایج تفکیک پردازش PCA از این دسته داده، میتواند راهنماي اکتشافی مناسبی براي ذخایر آهن و مرمر در کمپلکس توتک و ذخایر مس با منشا دگرگونی کمپلکس سوریان باشد. براي ارزیابی میزان سازگاري پهنههاي بارز شده با واقعیتهاي میدانی از مشاهدات صحرایی استفاده شد. نتایج این تحیقق میتواند در پتانسیلیابی اکتشافی و تهیه نقشههاي بزرگ مقیاس 1:25000 زمینشناسی مفید باشد.
کلید واژه : سنجنده استر، تحلیل مولفههاي اصلی، سنگهاي دگرگونی، سوریان- توتک
مقدمه
تصاویر ماهوارهاي از راه ثبت مشخصات طیفی سنگها و کانیها در باندهاي معین میتوانند در شناسایی آنها موثر واقع شوند. سنجنده استر به دلیل توان تفکیک طیفی بالا و قرار گرفتن باندهاي آن در طول موجهاي مناسب در بارزسازي واحدهاي سنگی کاربرد زیادي دارد این سنجنده داراي شش باند فروسرخ موج کوتاه در محدوده 1/6-2/43 میکرومتر و پنج باند فروسرخ گرمایی در محدوده 8/125-11/65 میکرومتر با توان تفکیک مکانی به ترتیب 30 و 90 متر است.
محدوده مورد مطالعه در زون ساختاري سنندج- سیرجان، شمال شرق شیراز، در شهرستان بوانات واقع شده است. این منطقه از گروههاي سنگی رسوبی، آتشفشانی و دگرگونی تشکیل شده و فعالیت ماگمایی گسترده همراه با ویژگیهاي ژئوشیمیایی متفاوت باعث شده است تا پتانسیل مناسبی براي انواع ذخایر فلزي و غیر فلزي داشته باشد که از جمله میتوان به تشکیل کالکوپیریت در شیستهاي بازیک - معدن مس جیان - و رخداد مرمر در توتک اشاره کرد.
بارزسازي هاي سنگشناختی پایه اکتشاف منابع معدنی است و از آنجاکه کانیهاي کربناتی، اکسیدي، سیلیکاتی و هیدروکسیلی در طول موجهاي SWIR و TIR داراي ویژگیهاي مشخص طیفی هستند، این رفتار آنها میتواند براي تفکیک واحدهاي دگرگون شده مورد استفاده قرار گیرد. در این راستا، تنگستانی، سانکاران و راجندران ، جنتی و سلیمانی با استفاده از سنجنده استر توانستهاند انواع کانیهاي سنگی را از یکدیگر بارز کنند. هدف پژوهش پیش رو مقایسه دادههاي SWIR و TIR استر در بارزسازي و تفکیک واحدهاي سنگی است. بدین منظور، الگوریتم تحلیل مولفههاي اصلی بر روي این دسته دادهها اجرا شده و نتایج بدست آمده، با بازدید صحرایی و نقشه زمینشناسی کنترل شد.
زمینشناسی
منطقه مورد ʹمطالعه در فاصله 70 کیلومتري جنوب خاور صفاشهر در محدوده53◦ 45ʹ23 ʹʹ تا53◦ 55 ʹ طول خاوري و 30◦ 15 14 ʹʹ تا 30◦ 23 عرض شمالی واقع شده است. در منطقه بوانات سه زون ساختاري ایران مرکزي، سنندج-سیرجان و زاگرس به فاصله کمی از یکدیگر دیده میشوند بر اساس نقشه زمینشناسی منطقه، محدوده مطالعاتی واحدهاي سنگی متفاوتی را شامل میشود که مجموعه دگرگونی توتک، مجموعه دگرگونی سوریان، واحد سیلتستون ارغوانی به همراه تودههاي گرانیتوئیدي تزریق شده آنها، آهکهاي ژوراسیک کرتاسه و نیز رسوبات جوان کواترنري مهمترین آنها است. سنگهاي دگرگون شده غالب شامل متابازالت، گارنت میکاشیست، کلریت میکاشیست و مرمر است که با دو منشا اصلی رسوبی و آذرین، با یک توالی کم و بیش پیوسته دیده شدهاند.
مجموعه سوریان بوسیله واحدهاي کانیایی کلریت اپیدوت شیست، آلبیت- اپیدوت- کلریت شیست، موسکویت- کلریت شیست، سیلیمانیت شیست، آندالوزیت میکا شیست، بیوتیت-کلریت میکا شیست و گرافیت شیست پوشیده شده است.
