بخشی از مقاله
كوهنوردى و خطرات کوهستان
ورزش كوهنوردى، با خطر همراه است، معمولاً بخشى از هر كتاب آموزش كوهنوردى، اختصاص به شناخت خطرهاى كوهستان و راه هاى مقابله با آن دارد. همچنين، در بيشتر شماره هاى هر مجله كوهنوردى، اخبارى از حادثه هاى مرگبار يا دردناك به چشم مى خورد. و در صفحه شناسنامه بسيارى از نشريات كوهنوردى، (و برگه هاى درخواست عضويت باشگاه هاى كوهنوردى و
بروشورهاى همراه وسايل كوهنوردى) به «خطرهاى ذاتى» اين فعاليت به صراحت اشاره شده و از خواننده خواسته شده كه مسئوليت عواقب ناشى از حادثه هاى كوهستان را شخصاً بپذيرد.
سازمانهاى جهانى كه فعاليتشان مرتبط با كوهپيمايى است، به اين ويژگى اشاره دارند، براى مثال در مجموعه رهنمودهايى كه اتحاديه جهانى حفاظت (IUCN) در زمينه نگهدارى و استفاده از مناطق كوهستانى ارائه داده است، در چند مورد به خطرهاى محيط هاى كوهستانى اشاره شده است:
«رهنمود ۱۴۲- مخاطرات به طور سرشتى بخشى از تجربه كوهستان به شمار مى روند، بايد آن را پذيرفت و به رسميت شناخت. نبايد هراس داشت، اما به وسيله احتياط مستمر و درونى شده مى توان هراس را دست آموز و مهار كرد، مخاطرات را پشت سر گذاشت يا با آن روبه رو نشد و از كوهستان لذت برد. كوهستان هيچگونه بى احتياطى را بر نمى تابد. » لازم به يادآورى است كه آن درجه از «احتياط مستمر» كه بتوان با آن به كلى از خطر كوهستان دور شد، عملاً دست نيافتنى
است و با كوهنوردى هاى نوآورانه و دشوار، قابل جمع نيست. بيان واقع بينانه خطرهاى كوهنوردى را مى توان در يكى از بندهاى «بيانيه تيرول» ديد كه توسط كريس بانينگتون، كوهنورد پرسابقه در كنگره آينده ورزش هاى كوهستانى در اينسبروگ اتريش (۸ سپتامبر ۲۰۰۲) خطاب به كوهنوردان خوانده شد، و مورد قبول بيش از يك صد كارشناس و كوهنورد و سنگ نورد برجسته جهان قرار گرفت: «مسئوليت خطر كردن ها (risks) را بپذيريد.»
بررسى هاى آمارى بسيارى در زمينه خطرهاى كوهنوردى انجام شده است. فقط براى ارائه يك نمونه، مى توان يادآور شد كه از ميان ۲۱۲ نفر كوهنورد كه از ايران در قالب تيم هاى اعزامى فدراسيون از۱۳۵۲ تا ۱۳۸۲ به كوه هاى بلند جهان (هيمالايا، قراقوروم، تيان شان، پامير) رفته اند، پنج نفر در كوه كشته شده اند (مرحومان عبدالله عزيزى، حسين حراستى، جلال فروزان در برنامه
هايى به جز برنامه هاى فدراسيون، محمد داودى در يك برنامه فدراسيون در داخل كشور، محمد اوراز در يك برنامه برون مرزى فدراسيون). اين ميزان خطر (نزديك به ۵/۲ درصد)، نشان دهنده ميزان ريسكى است كه كوهنوردان جدى و پركار، كم و بيش با آن مواجه اند. البته كوهنوردى عمومى، نسبت به كوهنوردى در كوه هاى بلند جهان، خطر بسيار كمترى دارد، به طورى كه شايد بتوان گفت خطر آن از خطر رانندگى حرفه اى و حتى غيرحرفه اى در ايران كمتر است.
در کوهنوردي خطرات به دو دسته تقسيم مي شوند:
خطرات پيراموني (OBJECTIVE HAZARDS)
و خطرات شخصي (SUBJECTIVE HAZARDS).
اصولا براي بررسي و تحليل يک حادثه کوهنوردي ابتدا سعي مي کنند در سطح کلان مشخص شود ين حادثه جزو کدام دسته است بعد به بررسي هاي فاکتور هاي آن مي پردازند . اجازه بدهيد مثالي بزنم : فرضا مرگ يک کوهنورد در بهمن. درست است که بهمن جزو خطرات پيراموني است ولي اگر آن کوهنورد مي دانسته که آن شيب بهمن خيز است بارش برف هم انجام شده اما باز قصد عبور از بهمن را داشته باشد. علت اصلي اتفاق جزو خطرات شخصي طبقه بندي و بعد بنا به معيار هي مربوطه تحليل مي شود. بعنوان نمونه گزارشات آلپاين کلوب آمريکا ACC و يا اتحاديه کوهنوران انگليس The BMC نمونه هاي مشخصي از اين شيوه بشمار مي يند. اگر از هياهوي خبري و رسانه اي در ين باره بگذريم و واقع بين تر به اين فاجعه نگاه کنيم يا اين فاجعه بخاطر اشتباهات فردي يا گروهي فني رخ داده؟
تمام آموزش ها، تمام کلاسها و تمام تجارب براي ايجاد يک حاشيه ايمني بين ما و اين خطرات است. اما هيچ آموزشي و هيچ پيشگيريي نمي تواند محافظ صد در صدي در برابر اين خطرات باشد. بنظر من درگذشتگان اين فاجعه بسيار بد شانس بودند. در بدترين زمان در بدترين مکان حضور داشتند.
همه ما بهمني را به اميد نريختن آن بريده يم و به گيره ي سست آويزان شده يم . اين همان بخش جذاب و غير قابل پيش بيني کوهنوردي است که بايد براي عموم براي جامعه شکافته شود.اگر سال ديگر نه اصلا ماه ديگر يک تيم قصد پيمايش اين دره را بنمايد . اگر سابقه عبور از اين دره را دشته باشد اگر سابقه چند بار عبور در باران را هم در کارنامه خود داشته باشد اگر بهترين ابزار و لوازم را با خود ببرد و به سلامت از دره بيرون بيايد . مي توانيم بگوييم:ببينيد کار اين تيم درست بود.
خطر سرما و گرما در كوهستان
حقايقي درباره سرما از فيزيک:: سرما ما را سرد و گرما ما را گرم مي کند، درست، اگر قرار بود ما تمام عمرمان را در يک محيط گرم و نرم باشيم همين سطح از اطلاعات برايمان کافي بود. اما براي کوهنوردي اطلاعات بيشتري نياز است. براي عموم مردم اين موضوع جا افتاده است که اگر در هواي آزاد باشند و احساس سرما کنند و در همان حين باد بوزد آنها احساس سرماي بيشتري را خواهند کرد اما دليل اين موضوع چيزي است که برايشان اهميت ندارد. اما پاسخ آن براي ما اهميت زيادي دارد. دلايل علمي که در پشت اين مطلب قرار دارد براي ما بسيار راهگشا خواهد بود. ما بدنبال يافتن دلايل علمي لرزييدن، احساس گرما و سرما هستيم. براي ما جزييات اهميت دارد. هر چقدر که اين جزييات را بدانيم احتمال صعود موفق خود را افزايش داده ايم. پس بيا ييد با جزييات شروع کنيم. با اتمها.
حرکت اتمها :: هر اتمي محتوي انرژي است. اتمها حرکت مي کنند و هر چقدر پرانرژي تر باشند با سرعت بيشتري حرکت مي کنند. اين حرکت با گرما اندازه گيري مي شود. پس حرکت سريعتر نشانه گرماي بيشتر است. قانوني هست که مي گويد: انرژي همواره بدنبال تعادل يافتن است. اما اين تعادل با انتقال انرژي از سطح بالاتر به سطح پايينتر شکل مي گيرد.و به عبارت ديگر از گرما به سرما. اتفاقي که مي افتد آن است که در هنگام برخورد اتمها به يکديگر انرژي از اتمهاي پر انرژي به اتمهاي کم انرژي منتقل مي شود. در اين راه بخشي از گرما به اتم هاي کم انرژي منتقل مي شود و به اين شکل تعادل برقرار مي شود. حالا مي توان گفت که گرما وجود انرژي و سرما نبود انرژي
است. حرکت اتمها در دماي °C 273.15 – يا در 0° درجه کلوين متوقف مي شود. دماي بخشهاي دروني (Core) بدن ما 37°C و دماي لايه بيروني آن 34°C است. به علت اين اختلاف دما (گراديان حراراتي)، حرارت هسته بدن به سمت لايه بيروني منتقل مي شود و حرارت (انرژي) از سطح پوست بدن به محيط منتقل مي گردد. بسته به نوع پوشش، بخشي اين حرارت از لباسها عبور کرده و به اتمسفر وارد مي شود. اين فرآيند، انتقال حرارت به طريقه هدايت (conduction) ناميده مي شود.
تعادل حرارتي:: اين انتقال انرژي (هدايت) ادامه دارد تا زمانيکه سطح انرژي در هر دو ماده برابر شود. اين فرآيند تعادل حرارتي، ناميده مي شود. درک مفهوم آن براي شما بسيار ضروري است، چرا که در کوهستان ادامه حيات شما به آن بستگي دارد. اگر قدري يخ را درکف دستتان قرار دهيد فرايند انتقال انرژي آغاز مي شود و تا برقراري تعادل حرارتي ادامه خواهد داشت. شما احساس سرما مي کنيد نه به اين خاطر که سرما توسط اتمهاي پوستتان جذب شده، بلکه به اين دليل که انرژي اتمهاي دست شما به اتمهاي يخ منتقل شده است. انتقال انرژي تا زماني که دماي
مولکولهاي يخ به34°C برسد و با دماي پوست شما برابر شود ادامه دارد. به اين دليل که ميزان انرژي بدن شما بسيار بيشتر از تقاضاي يخ براي رسيدن به 34°C است بدن شما اين جنگ را مي برد و يخ ذوب مي شود. برعکس اگر شما برهنه در يک يخچال طبيعي قرار بگيريد اين بدن شماست که بازنده اين جنگ خواهد بود. پس ادامه حيات بدن ما بسته به اين جنگ ايجاد تعادل حرارتي بين بدن و محيط اطراف است. ما در اين جنگ همواره بازنده خواهيم بود اما خوشبختانه اين امکان را داريم تا خودمان را با غذا (انرژي) و تجهيزات مجهز کنيم و جنگ را ادامه دهيم. زماني که فرآيند تجهيز به هر دليل متوقف شود ما قرباني اين تعادل حراراتي خواهيم بود.
حقايقي در مورد سرما و بيولوژي بدن :: همانطور که اکثر کوهنوردان مي دانند، دماي مناسب براي متابوليسم (سوخت و ساز) بدن 37°C است. اين درجه حرارات بايد براي انجام منظم فعاليتهاي حياتي در هسته (Core) بدن مانند قلب، شش ها، مغز ثابت باشد. لايه بيروني اين هسته از پوست با ضخامت 1.65 ميليمتر تشکيل شده است. پوست بدن مساحتي حدود 1.8 متر مربع را پوشش مي دهد و وظيفه مهم آن که درجه حراراتي حدود 34°C دارد، کاهش انتقال حرارات بخش دروني بدن به اتمسفر است. اولين علائم تغيير درجه حرارت بخش دروني بدن لرزيدن و جمع شدن (پوست مرغي شدن) پوست بدن است. لرزيدن تلاش بدن براي ايجاد گرما با منبسط و منقبظ کردن عضلات و ايجاد اصطکاک بين آنها است. و جمع شدن پوست تلاش بدن براي راست شدن موهاي
سطح پوست و ايجاد يک فضاي خالي براي گرم شدن بيشتر است. اگر اين کاهش دماي بخشهاي دروني بدن ادامه يابد، بدن گردش خون را محدود مي سازد تا اتلاف حرارات را از طريق سيستم خون رساني کاهش دهد. مثل عقب نشيني هاي نظامي بدن نيز براي حفظ مغز و مرکز فرماندهي، انگشتان دست و پا و حتي خود دست و پا را قرباني مي کند و با کاهش خون رساني به آنها سعي در حفظ سطح فعاليتهاي حياتي بدن دارد. سرما زدگي عموما در اين مرحله اتفاق مي افتد.
در اين شرايط بدن شما هورمونهاي شيميايي نيز ترشح مي کند. تروکسين که باعث افزايش ميزان متابوليسم بدن شده و آدرنالين که فشار خون را افزيش مي دهد و سرعت تبديل کليکوژن به گلوکز و چربيها به اسيد هاي چرب را افزايش مي دهد. اگر تمام اين کارها فايده اي نداشت و دماي دورن بدنتان 2°C کاهش يافت در اين شرايط شما اثرات سرمازدگي را احساس خواهيد کرد. سطح هوشياري شما کاهش يافته، گيج و بيحال خواهيد شد. در اين شرايط اگر در موقعيت مناسبي ق
رار نداشته باشيد و کمکهاي اوليهه مناسب دريافت نکنيد احتمال اينکه آسيب بيشتري ببنيد وجود دارد. با توجه به کاهش سطح هوشياري، نقش همنوردان شما در درک علائم اوليه سرمازدگي و نجات شما بسيار مهم است. اگر کاهش دما همچنان ادامه يابد، عضلات، دست از فعاليت خواهند کشيد و کنترل کننده هاي حرارت داخلي بدن مثل هيپوتالاموس نيز متوقف مي شوند. در اين شرايط شانس زنده ماندن شما به حداقل مي رسد. با کاهش دماي بخشهاي داخلي بدن به ميزان 5°C بدن دچار سرمازدگي شديد خواهد شد و بلافاصله مرگ در پي آن به سراغ فرد مي آيد. اگر تجهيزات لازم و داروهاي مناسب محيا باشد مي توان افراد سرمازده اي را که درجه حرارات بدن آنها به کمتر از 15°C نيز رسيده است نجات داد اما در کوهستان امکان امداد و نجات در اين موارد و حتي کمتر از آن عملا غير ممکن است.
به خدمت گرفتن علم :: اما اين مطالب چه کمکي به ما در کوهنوردي مي کند؟ دانستن طريقه انتقال انرژي (گرما به سرما) در سطح مولکولها به ما اين امکان را مي دهد تا اين انتقال حرارت را کاهش داده و سطح دماي بخشهاي داخلي بدنمان را حفظ نماييم و بتوانيم زنده بمانيم. براي اين منظور بايد ديواري بسازيم تا اين انتقال انرژي بين بخشهاي گرم و محيط سرد اطراف آن کاهش يابد. اين امر احتياج به درک مفهوم عايق بندي کردن بدن با پوشاک(Insulation) و ماکزيمم کردن اثر بخشي دارد.
کم شدن دماي بدن ( سرما زدگي )
شرح بيماري
کم شدن دماي بدن عبارت است از پايين افتادن درجه حرارت بدن به کمتر از 35 درجه سانتيگراد. اين حالت مي‌تواند بسياري از دستگاه‌هاي بدن را تحت‌تأثير قرار دهد، از جمله اين که جريان خون به کليه و مغز کاهش مي‌يابد. اين حالت در تمام سنين مي‌تواند اتفاق بيافتد اما اکثر بيماران، سالمنداني هستند که نمي‌توانند خود را در زمستان گرم نگاه دارند.
علايم شايع
• علايم اوليه:
o هماهنگي نامطلوب عضلات
o گيجي و سردرگمي ذهني
o لرزيدن و پايين بودن درجه حرارت بدن (کمتر از 35 درجه سانتيگراد)
o کم‌بودن تعداد نبض
o ضعف، خواب‌آلودگي
• علايم بعدي:
o سفت شدن عضلات
o درجه حرارت بدن به محدوده 9/28-25 درجه سانتيگراد سقوط مي‌کند.
o بنفش شدن انگشتان دست و پا و نيز بستر ناخن‌ها
o از دست دادن هوشياري
علل
قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض سرما، خصوصاً محيط باز همراه با بالا بودن شاخص باد ـ سرما؛ و نيز غرق شدن در آب سرد و نجات فرد قبل از خفگي کامل. البته در افرادي که بيمار يا ضعيف هستند، اين حالت مي‌تواند در درجه حرارت‌هاي نزديک به طبيعي نيز رخ دهد.
عوامل تشديد کننده بيماري
• بزرگسالان بالاي 60 سال يا شيرخواران
• لباس نازک يا مرطوب
• لاغر بودن. افراد لاغر زودتر از افراد چاق حرارت بدن خود را از دست مي‌دهند.
• مصرف دخانيات، که خونرساني به اندام‌ها را کاهش مي‌دهد.
• مصرف الکل
• اختلال رواني بيماري مزمن (نارسايي قلب، بيماري ريوي، بيماري‌هايي که فرد را زمين‌گير مي‌کنند).
پيشگيري .
• در هواي سرد، از لباس ضد باد در چند لايه استفاده کنيد، از جمله شال گردن، کلاه و دستکش
• در هواي باراني اگر خيس شديد، لباس‌هاي خود را هرچه زودتر عوض کنيد.
• براي توليد گرما سعي کنيد حرکت داشته باشيد.
• در رودخانه يا درياچه‌اي که يخ بسته است، اسکيت يا ماهيگيري نکنيد مگر اين که مطمئن باشيد يخ آن ضخيم و بي‌خطر است.
• به هنگام پيک‌نيک يا راهپيمايي و کوهنوردی در هواي سرد، تمهيدات لازم براي موارد اورژانس به هنگام کم شدن يا صدمه ديدن را به همراه داشته باشيد.
عواقب مورد انتظار
برحسب مدت زمان قرار گرفتن در معرض سرما و ميزان حرارت از دست رفته مي‌تواند مرگبار هم باشد. احتمال زنده‌ماندن فرد در صورتي که به هنگام رسيدن به اورژانس هوشيار باشد بسيار زياد است. جالب اين که بعضي از کودکان پس از يک ساعت يا بيشتر غوطه‌ور بودن در آب يخ زنده مانده‌اند.
عوارض احتمالي
• شوک
• ذات الريه
• نارسايي کليه
• سرمازدگي؛ قانقاريا
• مرگ
درمان
اصول کلي
• بستري شدن. فرد بايد به نزديکترين مرکز اورژانس انتقال يابد. گرم کردن بيمار برحسب شدت پايين افتادن درجه حرارت بدن تنظيم مي‌شود.
• موارد زير به هنگام انتظار براي رسيدن کمک اورژانس ممکن است کمک‌کننده باشند:
o توجه داشته باشيد که فرد ممکن است گيج باشد و در برابر اقدامات کمک‌کننده مقاومت کند.
o فرد را روي سطح صاف قرار داده و وي را با پتو با درجه حرارت طبيعي بدن بپوشانيد.
o حمام گرم (نه داغ) ممکن است کمک‌کننده باشد، اما براي راهنمايي گرفتن در اين مورد با نزديکترين مرکز اورژانس در تماس باشيد.
o اگر فرد در محيط بيرون است، وي را با پتو بپوشانيد يا از باد محافظت کنيد.
o در صورت امکان، فرد را با گرماي بدن خودتان گرم کن
داروهايي براي حفظ فشار خون در صورتي که وضعيت فرد بحراني باشد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
پس از درمان، فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي طبيعي بايد تدريجاً از سر گرفته شوند.
رژيم غذايي
اگر فرد قادر به نوشيدن باشد، مايعات گرم به او بدهيد.
درچه شرايطي بايد به پزشک مراجعه نمود؟
اگر علايم پايين افتادن درجه حرارت بدن را در يک نفر مشاهده کرده‌ايد. اين ممکن است يک اورژانس باشد.
گرمازدگي
شرح بيماري
گرمازدگي عبارت است از بيماري ناشي از قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض حرارت زياد، نخوردن مايعات به حد کافي، يا خوب کار نکردن مکانيسم‌هاي تنظيم حرارت در مغز. اين حالت مي‌تواند در هر سني رخ دهد، اما در سالمندان شايع‌تر است.
علايم شايع
• خستگي گرمايي:
o منگي، خستگي، غش، سردرد
o رنگ پريدگي و مرطوب بودن پوست
o تند و ضعيف بودن نبض
o تند و سطحي بودن تنفس
o گرفتگي عضلاني
• تشنگي زياد گرمازدگي:
o غالباً قبل از اين مرحله، خستگي گرمايي و علايم آن وجود دارد.
o داغ، خشک و بر افروخته بودن پوست
o تعريق وجود ندارد.
o بالا بودن درجه حرارت بدن
o تند بودن ضربان قلب
o گيجي
o از دست دادن هوشياري
علل
• خستگي گرمايي به علت نوشيدن آب به مقدار ناکافي، خوردن نمک به مقدار ناکافي، و کمبود توليد عرق به وجود مي‌آيد. (بدن به کمک عرق کردن و بخار شدن عرق خنک مي‌شود.
• گرمازدگي در اثر قرار گرفتن بيش اندازه در حرارت شديد و کار نکردن مکانيسم‌هاي تنظيم حرارت بدن ايجاد مي‌شود. در اين حالت دماي بدن تا حد خطرناکي بالا مي‌رود (حتي تا حدود 5/41 درجه).
عوامل افزايش دهنده خطر
• اثرات عمومي بالا رفتن سن
• نوشيدن الکل يا سوءمصرف ساير مواد
• بيماري مزمن مثل ديابت يا بيماري عروق
• بيماري اخير که باعث از دست رفتن مايع در اثر استفراغ يا اسهال شده باشد.
• هواي داغ و پر رطوبت (شرجي)
• بودن در محيط بسيار گرم
• از دست‌دادن مايعات بدن در اثرورزش وتعريق و ننوشيدن مايعات کافي براي جايگزيني آب از دست رفته
• پوشيدن لباس زياد، خصوصاً لباس تنگ
• تب بالا
• فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري بدني يا ورزش شديد در هواي داغ و پر رطوبت
پيشگيري
• در هواي داغ، لباس سبک و گشاد بپوشيد.
• مرتب آب بنوشيد و صبر نکنيد تا تشنه شويد و سپس آب بنوشيد.
• اگر تعريق زياد داريد، آب بيشتر بنوشيد. اگر مقدار ادرار کم شود، ميزان آب دريافتي را زيادتر کنيد.
• سعي کنيد به هواي داغ عادت کنيد.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با درمان سريع بهبودي کامل در عرض 2-1 روز حاصل مي‌شود.
عوارض احتمالي
ممکن است هر کدام از اعضاي مهم بدن دچار مشکل شوند ) قلب، ريه ها، کليه ها، مغز )
با مدت زمان قرار گرفتن در معرض گرما و شدت آن، و نيز سرعت و اثربخشي درمان ارتباط دارد.
درمان
اصول کلي
• اگر فردي علايم گرمازدگي را دارد و عرق نمي‌کند:
وي را سريعاً خنک کنيد. لباس‌هاي وي را در آوريد و او را در آب سرد قرار دهيد، يا دور او ملحفه مرطوب بپيچيد. ترتيب انتقال او را به نزديکترين بيمارستان بدهيد. اين يک اورژانس است!
• اگر فردي ضعيف و خسته است اما عرق مي‌کند:
وي را در يک جاي خنک بخوابانيد، مايعات خنک به او بدهيد (آب، آب ميوه، يا ساير نوشيدني‌هاي خنک). ترتيب انتقال او را به نزديکترين بيمارستان بدهيد، مگر در موارد خفيف. توصيه‌هاي پزشکي براي مراقبت مناسب از فرد را به وي يا همراهان وي ارايه دهيد.
داروها
براي اين اختلالات معمولاً دارويي مورد نياز نيست.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
• وقتي که علايم وجود دارند، در حالتي که پاهايتان بالا باشد استراحت کنيد.
• با روبه بهبود گذاشتن علايم مي‌توان کارهاي روزمره را تدريجاً از سر گرفت.
رژيم غذايي
رژيم خاصي توصيه نمي‌شود.
درچه شرايطي بايد به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما يا يکي از اعضاي خانواده‌تان علايم گرمازدگي يا خستگي گرمايي را داريد، يا اين که علايم را در فردي ديگر مشاهده نموده‌ايد. بلافاصله اورژانس را خبر کنيد! اين اختلالات ممکن است جدي يا مرگبار باشند.
خطرات بعدي
خطرات صاعقه در كوهستان به دو گونه است :
۱ـ برخورد مستقيم آذرخش
۲ـ برق زميني كه در نتيجه تخليه بار الكتريكي ابرها ، تا شعاع معيني سطح زمين و مولكول هاي هوا داراي بار الكتريكي مي شود )
هر ساله تعداد زيادي از کوهنوردان دچار صاعقه زدگي مي شوند و براثر صاعقه زدگي يا جان خود را از دست مي دهند و يا دچار آسيب هاي شديد مي شوند.بسياري از اين حوادث با رعايت نکات ايمني قابل پيشگري هستند وبه همين جهت در اين قسمت به بررسي اين موارد مي پردازيم.
اصول پيشگشري:
رعايت چند نکته در پيشگيري از صاعقه زدگي در بين کوهنوردان بسيار مهم است:
1) در صورت امکان با شروع صاعقه در مکان هاي سر پوشيده مانند جان پناه ها يا کلبه هاي کوهستاني پناه بگيريد.
2) همواره برنامه ي کوهنوردي را طوري تنظيم کنيد که بعد از ساعت11 صبح در مکان هاي مرتفع نباشيد.
3) هيچگاه چادر خود را به بلندترين درختان اطراف وصل نکنيد.
4) در صورت شنيدن صداي رعد حتي با وجود آسماني صاف ، احتمال وقوع صاع
5) وجود ابرهاي تيره و افزايش باد خبر از قريب الوقع بودن صاعقه است.
6) مي توان از جليقه هاي ضد صاعقه استفاده نمود.
7) در مکان هاي سر پوشيده به در، پنجره و اجسام فلزي نزديک نشويد.
8) دستگاه هاي الکتريکي خود را خاموش کنيد.
9)طناب هايي را که به همراه داريد بخصوص اگر خيس و مرظوب شدند،از خود دور کنيد.
10) تنها در موارد اورژانس از تلفن استفاده کنيد .امواج صاعقه به راحتي از خطوط تلفن عبور مي کنندو آسيب ناشي از آنها يکي از شايع ترين علت صاعقه زدگي در مکان هاي سر پوشيده است.
11) داخل خودرو معمولاً در برابر صاعقه زدگي امن است.
12) هيچ گاه به يک خودرو تکيهنکنيد.
13) از دوچرخه يا موتور فاصله بگيريد.
