بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاريخچه و مناطق انتشار بيماري :
بلايت باكترياي پنبه يكي از مهمترين عوامل خسارتزاي پنبه مي باشد وتقريباً در تمامي مناطق پنبه خيز دنيا وجود دارد و از بيماريهاي مهم پنبه در كشورهاي هند ، پاكستان ، چين ،جنوب شرقي آسيا ،آمريكاي جنوبي،استراليا ، اروپا ، آفريقا ، تاجيكستان ، تركمنستان ، آذربايجان وازبكستان مي باشد .اين بيماري براي اولين بار در دنيا در سال 1891توسط ژرژ آتکینسون از آلاباما گزارش شده است، كه او ابتدا اين بيماري را زنگ سياه و سپس لكه زاويه اي برگ پنبه نامگذاري كرد . در ايران اين بيماري در سال 1338 توسط دفتري از تالخونچه اصفهان گزارش شده است .اين بيماري در استانهاي شمالي تا كنون مشاهده نشده بود ولي در سال 1383 در استان گلستان گزارش شد. اين بيماري به نامهاي ساق سياه پنبه ، پاسوزك ، كولي و بلايت باكتريايي پنبه ناميده مي شود.
اسلاید 2 :
خسارت واهميت بيماري :
به دليل اينكه عامل بيماري به تمام قسمتهاي پنبه حمله مي نمايد ، خسارت بيماري در صورت شيوع بيماري زياد خواهد بود . اين بيماري سبب مرگ گياهچه پنبه ، كاهش فتوسنتز ، كاهش توانايي گياه در قائم نگه داشتن خود ، ريزش برگ ، قوزه و ساقه مي شود . خسارت بيماري بسته به مرحله اي از رشد گياه که مورد حمله بيمارگر قرار مي گيرد ، رقم كاشت و شرايط مساعد بيماري ( باد وباران ،هواي نسبتاً گرم) در طول دوره رشد پنبه متفاوت است .
ميزان خسارت بيماري در ايران توسط اداره كشاورزي قم در ارقام بومي بين 20-15 درصد ، دكتر بهداد 30-20 درصد دركمندان اصفهان و در اردكان يزد تا 80 درصد در ارقام بومي گزارش شده است . به دليل شرايط مساعد شيوع بيماري در استانهاي گلستان ومازندران جلوگيري از ورود يا شيوع بيماري از اهميت ويژه اي برخوردار و براي جلوگيري از خسارت زياد بيماري اقدامات پيشگيرانه ضروري مي باشد.
اسلاید 3 :
عامل بيماري :
عامل بيماري بلايت باكتريايي :
Xanthomonascampestris pv. malvacearum(smith)Dowson كه داراي همنامهاي :
Xanthomonasmalvacearum (E.F.Sm.)
Psudomonasmalvacearum (E.F.Sm.)
malvacearum Phytononas (E.F.Sm.)
Bacteriummalvacearum (E.F.Sm.)
باكتري عامل بيماري گرم منفي ، ميله اي شكل و داراي يك تاژك قطبي است .اندازه باكتري 8/1- 7/0 * 7/0 – 4/0 ميكرومتر مي باشد. توليد كپسول واسپور نمي كند .دماي بهينه جهت رشد اين باكتري در محيط كشت 30-25 درجه سانتيگراداست . رنگ كلني اين باكتري درمحیط کشت مصنوعی زرد روشن است. رشد نسبتاً كند داشته به شكل محدب،صاف با حاشيه يكدست مي باشد.
اسلاید 4 :
چرخه زندگي :
عامل بيماري در خاك در غياب بقاياي پنبه آلوده توان بقاء كمي دارد . اصلي ترين مايه اوليه آلودگي از بذرهاي آلوده و بقاياي گياهي تأمين مي شود .
در طول رشد بذر در خاك باكتريهاي موجود دربذر سبب آلوده كردن كوتيلدونها شده و سبب ايجاد لكه هاي سبز روشن تا قهوه اي متمايل به سياه در كوتيلدون و برگهاي اوليه و همچنين در صورت مساعد بودن شرایط محیطی برای شیوع بیماری سبب بلایت گیاهچه می شود . اگر گیاهچه آلوده دوام بیاورد، آلودگی ثانویه در دیگر گیاهان و در مراحل مختلف ایجاد خواهد شد .مایه آلودگی توسط باد وباران ، آبیاری بارانی و آب آبیاری از گیاه آلوده به گیاهان سالم دیگر انتقال می یابدو سبب ایجاد آلودگیهای بعدی می شود . پاتوژن در برگها از راه روزنه ها وارد برگ می شود .باکتری عامل بیماری توسط قطرات آب ، باد و باران به تمام قسمتهای هوایی گیاه پخش شده وسبب آلودگی اندامها می شود . آلوده شدن قوزه ها در اکثر مواقع سبب آلوده شدن کرکهای روی بذر ، الیاف و سطح بذر شده و گاهی آلودگی داخلی بذر اتفاق می افتد ، که در نتیجه باکتری توسط بذر به مناطق دیگر انتقال یافته و به عنوان کانون آلودگی در آینده بروز خواهد کرد . پاتوژن قادر است در بذر و بقایای خشک شده گیاه زمستان گذرانی کرده و با کاشت پنبه و در صورت مساعد بودن شرایط بیماری ، آلودگی ایجاد خواهد شد .
اسلاید 5 :
علائم بيماري :
عامل بيماري قاد راست در تمام مراحل رشد گياه و به همه قسمتهاي هوايي بوته حمله نمايد و علائم متفاوتي شامل بلايت گياهچه، سياه شدن ساقه ، لكه زاويه اي برگ و پوسيدگي قوزه را ايجاد مي نمايد.
اولین نشانه آلودگی باکتریایی ظاهر مومی وآبدار بافت برگ ، ساقه وقوزه آلوده است سپس بافتهای آلوده به قسمتهای نکروزه قهوه ای یا سیاه تبدیل می شوند .
اولين علائم بيماري روي كوتيلدون مشاهده مي شود . در روي كوتيلدون لكه هاي گرد يا بيضي شكل كشيده كه ابتدا سبز روشن بوده و حالت آب گزيدگي دارند و بعداً خشك شده و قهوه اي رنگ مي گردند .
در روي ساقه و طوقه علائم به صورت لكه هاي كشيده ي قهوه اي يا سياه ديده مي شود كه فقط قسمت سطحي بافت حالت آبسوخته پيدا مي كند و به آوند چوبي كمتر سرايت مي كند . محل طوقه باريكتر شده و گاهي در اثر وزش باد ، بوته ها مي افتند.(بيشتر اين علايم در نواحي كه آبياري غرقابي صورت مي گيرد ،ديده مي شود.)
اسلاید 6 :
علايم روي برگ به صورت لكه هاي آبسوختهکه در زاويه ي بينرگبرگهای کوچک محدود می شوند، ظاهرمي شود كه ابتدا به رنگ سبز تيره بوده سپس سياه رنگ شده ،دراطراف قسمتهای نکروزه شده ، کلروز به وجود می آید ، البته در برگهاي اوليه لكه ها در اكثر موارد زاويه دار نبوده و گرد يا بيضي شكل مي باشند ، آلودگيهاي زياد سبب ريزش برگ ميشود. علاوه برعلائم فوق در برگها ، موقعي كه لكه ها در اطراف رگبرگ اصلي تجمع پيدا كرده و با هم جمع شوند و اين در حالي باشد كه نقاط پراكنده در برگ مشاهده شود ، اين گونه علائم را به نام بلايت رگبرگ مي نامند.
در ارقام بسیار مستعد ، قسمتهای نکروزه شده در امتداد رگبرگهای بزرگ برگ و روی ساقه ها ممکن است قهوه ای متمایل به سیاه تا سیاه شوند و اغلب با قشری از لعاب و سلولهای باکتریایی خشک پوسیده می شوند.
همين لكه ها روي قوزه هم ديده مي شود و باعث آلودگي بذر و فساد الياف وهمچنين ريزش قوزه هاي جوان مي گردند .
محل مورد حمله درساقه،برگ و قوزه در ابتدا مرطوب بوده و همراه با ترشحات زرد رنگ(حاوي سلول باكتري) مي باشد،در مراحل پيشرفتبيماري لكه ها خشك و چروكيده مي شود.عامل بيماري گاهي باعث سياه شدن دمبرگ نيز ميگردد،بيماري ازطريق دمبرگ به رگبرگ اصلي برگ نفوذ و آن را سياه ميكند .
اسلاید 7 :
اپیدمیولوژی بیماری بلایت باکتریایی پنبه :
منبع آلودگی معمولاً از بذر و بقایای گیاهی تأمین می شود و گیاهان آلوده از این منابع آلوده کننده به عنوان کانونهای ثانویه بیماری به شمار می روند. بر اساس تحقیقات انجام شده بیمارگر قادر است در روی الیاف پنبه و بذر به مدت 56 ماه زنده بماند وهمچنين بیمارگر قادر است در اندام های تازه گیاه به مدت 5 تا 6 ماه دوام آورد .
گیاهان آلوده ای نیز که به صورت خودرو و از بذرهای سال قبل مزرعه و زودتر از گیاهان اصلی سبز می شوند منبع آلودگی در مزرعه هستند .
باکتری عامل بیماری از جمله عوامل بیماریزایی است که تولید پلی -ساکاریدهای لزج و لعابی می کند که به صورت تراوشات از سطح اندامهای آلوده خارج می شود. آفات مکنده از مهمترین حشراتی هستند که علاوه بر انتقال از طریق نیش خود عامل بیماری را در زمان تغذیه به درون بافت میزبان هدایت می کنند، سنها و زنجره ها از مهمترین این آفات می باشند. شته ها قادر به انتقال باکتری نیستند ولی با زخمهایی که در اندامهای پنبه به وجود می آورند ، راه ورود بیمارگر به میزبان را تسهیل می نمایند .
اسلاید 8 :
آب آزاد برای آلودگی ناشی از بذر لازم است ، ولی برای آلودگیهای بعدی ، رطوبت نسبی و دمای مناسب محیط لازم است . بنابراین برای اپیدمی شدن بیماری شرایط زیر لازم است :
1- ایجاد آلودگیهای اولیه در گیاهچه
2 – بارندگیهای زیاد اول فصل به خصوص تا شش هفته بعد از کاشت
3 – دوره های متعدد باد وباران که باعث شود رطوبت نسبی داخل مزرعه بالای 85 درصد شود.
4 – حرارت مناسب 20-17 درجه سانتیگراد در شب و 32-28درجه سانتیگراد در روز در آلودگیهای ثانویه
هوای خشک وگرم از انتشار و فعالیت بیماری جلوگیری بعمل می آورد .
باد فعالترين عامل محيطي درانتشاراين باكتري است اما اينوكولوم توسطباران،شبنم ،آب آبياري و در حد كمتر توسط حيوانات،حشرات و ماشين آلات نيز منتشر مي شود .
بذرها در انتشار محلي اين باكتري اهميت دارند و وسيله ي انتقال باكتري را تا فواصل دورفراهم مي كند.
باكتري ازراه منافذ روزنه هوايي ، سيستم آوندي و گل هاي آلوده وارد گياه مي شود . رطوبت نسبي بالاي 85درصد و دماي هواي بين 36-30 درجه سانتيگراد براي حداكثر توسعه بيماري ، مساعد است .
اسلاید 9 :
مدیریت بیماری :
- ضدعفونی بذر پنبه نه تنها سبب کاهش شیوع بیماری بلایت باکتریایی شده بلکه سبب کاهش بیماریهای مرگ گیاهچه ناشی از عوامل بیماریزای دیگر می شود. تا کنون در دنیا ترکیبات کربوکسین تیرام ، اکسی کربوکسین ، ترکیباتمسی ، اکسی کلرید مس و ترکیبات معدنی جهت ضدعفونی بذر پنبه بر علیه بیمارگر ( پاتوژن ) مصرف شده است .
- مدفون کردن بقایای گیاهی بلافاصله بعد از برداشت همراه با شخم عمیق سبب از بین رفتن پاتوژن در مزرعه شده و از جمعیت اولیه بیماری در سال بعد کاسته خواهد شد.
- تناوب با غلات سبب کاهش اینوکلوم عامل بیماری می شود .
- کشتهای ردیفی یا بصورت جوی و پشته سبب کاهش خسارت بیماری شده ولی در کشتهای غرقابی یا کرتی میزان بیماری افزایش می یابد .
- كرك زدايي بذوربا اسيد ( دلنته کردن )
- ارقام مقاوم
اسلاید 10 :
- جلوگیری از انتقال وش ، بذر ، کنجاله و دیگر فرآورده های خام پنبه از مناطق آلوده به مناطق عاری از بیماری
- تعادل در کوددهی و استفاده نکردن زیاد از کودهای ازته
- بازدید مداوم از مزارع و شناسایی کانونهای آلودگی بخصوص در اوایل رشد گیاه و منهدم کردن گیاهان آلوده
- کندن و بیرون آوردن بوته های آلوده و سوزاندن آنها و سپس غرقاب کردن مزرعه سبب کاهش جمعیت عامل بیماری می شود .