بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ازميان 8 واحد قواعد عربي كه دانشجويان رشته زبان
و ادبيات فارسي مي خوانند 4 واحد آن به صرف
(شناخت انواع كلمه و دگرگوني هاي آن) اختصاص دارد كه قواعد1 و 2 به آن مي پردازد. و قواعد عربي 3و4 به نحو اختصاص دارد.
ازآن ميان قواعد عربي 3 در24 فصل به مرفوعات، منصوبات و مجرورات مي پردازد.
اسلاید 2 :
علم نحو:
علم نحو علمي است كه از حالات اواخر كلمات هنگام تركيب كلمه اي با كلمه ي ديگر بحث مي كند. موضوع علم نحو، كلمه و كلام است.
كلمه لفظي است كه وضعا دال بر معني است و لفظ عبارت است ازچيزي كه منطوق انسان است. لفظ مستعمل را كلمه گويند .
كلام لفظي است مركب از دو يا چند كلمه كه نسبتي بين آنها برقرار باشد.
اسلاید 3 :
معرب و مبني:
كلمه وقتي كه با كلمه ي ديگر تركيب مي شود از نظر حالت آخر آن بر 2 قسم است :
- يك قسم از كلمه آخرش هم از لحاظ حركت و هم ازلحاظ حرف بر يك حالت ثابت مي ماند كه آن را مبني مي گويند.
- يك قسم ديگر آخرش يا از لحاظ حركت ويا از لحاظ حرف متغير است كه آن را معرب مي خوانند.
اسلاید 4 :
اعراب و بناء
اعراب به تغيير حرف آخر و يا حركت حرف آخر كلمه به اقتضاي موقعيتي كه از نظر معني در جمله پيدا مي كند گفته مي شود.
مثال:
- جاءَ عليٌ
- رَايْتُ علياً
- مَررْتُ بِعَليٍ
«علي» در مثالهاي فوق به ترتيب فاعل و مرفوع، مفعول و منصوب و مجرور به حرف جر است، چون«علي» معرب است اعراب مختلف بر آن ظاهر شده است.
اسلاید 5 :
بناء :
عبارت است از حالت ثبات و عدم تغييري است كه حرف آخر كلمه هم از لحاظ حركت و هم از لحاظ حروف داراست.
به مثالهاي زير توجه كنيد :
.1جاءَ هذا الرجُلُ
.2اِشَريْتُ هذا الكتابَ
- مَرَرْتُ بِهذا الرجُلِ
« هذا » در مثال اول فاعل و در مثال دوم مفعول و در
مثال سوم مجرور به حرف جر است. امّا اعراب فاعل كه رفع واعراب مفعولبه كه نصب و اعراب مجرور به حرف جر، جراست در هذا ظاهر نشده است.
اسلاید 6 :
كلمات معرب و مبني:
بعضي از كلمات معرب و بعضي ديگر مبني هستند .
از سه قسمت كلمه، حروف تماماً مبني هستند و از افعال به جز دوازده صيغه از فعل مضارع بقيه مبني هستند.
اما بيشتر اسمها معربند و اسمهاي مبني به نسبت اسمهاي معرب كم اند.
لازم است اسمهاي مبني كه كمتر هستند شناخته شوندتا معلوم گردد اسمهاي معرب كدامند ؟
اسلاید 7 :
اسمهاي مبني:
اهم اسمهاي مبني عبارتند از:
.1ضماير 2. موصولات
- اسماء اشاره 4.اسماء استفهام
- اسماء شرط 6. بعضي از ظروف
- اسماء افعال 8. كنايات
- اعداد مركب
اسلاید 8 :
عوامل نصب فعل مضارع:
فعل مضارع بعد از حروف ناصبه(اَنْ – لَنْ – كَيْ – اِذَن) منصوب است.
.1اََنْ:« اُريدُ اَنْ تكونَ عاقلاً »
اگر « اَنْ » بعد از فعل مفيد علم و يقين بيايد حرف مشبه به فعل مخفف است و فعل مضارع در اين صورت منصوب نيست.
مانند: « علمتُ اَنْ ترجِعُ عندي » .
اسلاید 9 :
- لَنْ: برسر فعل مضارع عامل نصب و نفي است. يعني هم مضارع را منصوب و هم منفي مي كند.
مانند:
لَنْ يَجُودَ البخيلُ. هرگز بخيل بخشيده نمي شود.
- كَيْ و گاهي لِكَيْ گفته مي شود عامل نصب مضارع و براي بيان تعليل است.
مانند:
اِجْتَهِدْ لِكَيْ تَنجَحْ یعنی بكوش تا رستگار شوي .
اسلاید 10 :
4.اِذَنْ وقتي فعل مضارع را نصب مي دهد كه در ابتداي
جمله ي جوابيه قرار گيرد.
مانند:
« اِنْ تََاتَني اِذَنْ اُكْرِمَكَ »
از جهت عمل براي اِذ َن چند شرط است:
.1به معني اسقبال باشد .
.2در صدر كلام واقع شود .
.3بين آن و فعل مضارع كلمه ي فاصله نشود.
