بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
توضیحی در مورد کروماتوگرافی
کروماتوگرافی لغتی یونانی به معنی رنگ نگاری است که ترکیبی از دو واژه "کروما" به معنی رنگ و "گروفین" به معنی نوشتن است. در سال 1903 برای اولین بار از این روش جداسازی مواد رنگی استفاده شد که این کار توسط میخائیل‌سوئت انجام گرفت. اما امروزه از این روش برای جداسازی مواد بی رنگ چون گازها استفاده می‌شود یکی از پرکاربردترین روش‌های جداسازی مواد در آزمایشگاه کروماتوگرافی است و در مواقعی که جداسازی به روش‌های دیگر ناممکن است به راحتی می‌توان از این روش استفاده کرد، زیرا اختلافات‌های جزئی موجود در رفتار اجسام باعث تسهیل جداسازی در جریان عبور آنها از یک سیستم کروماتوگرافی می‌شود. این روش بسیار ساده و سریع است به طور مثال آزمایشی که ممکن است با استفاده از روش ستون تقطیر چندین روز به طول بینجامد، می‌تواند به کمک کروماتوگرافی در عرض زمانی بسیار کوتاه انجام گیرد، وسایل مورد لزوم آن نیز ارزان قیمت است.
اسلاید 2 :
میدان HPLC
فاز ساکن : فاز ساکن در HPLC در ستون هایی از جنس فولاد ضد زنگ به طول 10
-15-25-30-50- و یا 100 سانتی متر و با قطر 2-6 میلی متر پر می شود. عوامل
موثردر انتخاب فاز ساکن HPLC عبارتند از : طبیعت مواد مورد تجزیه – راندمان
جداسازی مورد نیاز – ظرفیت بارگذاری ستون .
از جاذب های جامد به عنوان فاز ساکن جهت جداسازی مولکولهای با جرم مولکولی
نسبتا کم و با قطبیت کم استفاده می شود.سیلیکاژل متداولترین فاز ساکن جامد مورد
استفاده در HPLC است
آلومین , جامد جذاب دیگری است که در HPLC به کار می رود و چون یک
ترکیب قلیایی است مواد اسیدی را بر روی خود نگه می دارد.
اسلاید 3 :
فاز متحرک
عموما فاز متحرک حاوی مخلوطی از حلالهای قطبی نظیر الکل و غیر قطبی
نظیر هیدروکربنها است. با کنترل ترکیب و قطبیت فاز متحرک در روش
گرادیان حلال می توان زمان و حجم باز داری مواد را در ستون HPLC کنترل
نمود.فاز متحرک در HPLC باید چنان انتخاب شود که در آشکار ساز مزاحمت
ایجاد نکند . معمولا مخلوطهای متانول , اتانول یا پروپانول با هپتان و کلروفرم با
هپتان را به عنوان فاز متحرک در HPLC مورد استفاده قرار می دهند. در HPLC
فاز معکوس عموما از مخلوط متانول یا استونیتریل با آب به عنوان فاز متحرک
استفاده می شود.
اسلاید 4 :
مزایای این روش
کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا سریعترین رشد را در بین تمام فنون جداسازی تجزیه ای با فروش سالیانه در گستره میلیارد دلار داشته است .
و دلیل این محبوبیت:
1- حساسیت روش
2- سازگاری آن برای انجام اندازه گیریهای کمی صحیح
3- مناسب بودن آن برای جداسازی گونه های نافرار یا ناپایدار گرمایی
4- کاربرد گسترده آن برای مواد پراهمیت در صنعت
5- زمینه های مختلف علوم و جامعه
اسلاید 5 :
کاربرد های کروماتوگرافی مایع
برای مواد حل شده ای که وزن مولکولی بزرگتر از 10000 دارند کروماتوگرافی طردی
برای گونه های یونی با وزن مولکولی پایین کروماتوگرافی تبادل یونی
گونه های کوچک قطبی اما نایونی از کروماتوگرافی تقسیمی
و برای جداسازی گونه های ناقطبی , ایزومرهای ساختاری و دسته ترکیباتی از قبیل هیدروکربنهای آلیفاتیک از الکلهای آلیفاتیک از کروماتوگرافی جذب سطحی استفاده می کنند.
اسلاید 6 :
انواع کروماتوگرافی
کروماتوگرافی تقسیمی
کروماتوگرافی تبادل یونی
کروماتوگرافی جذب سطحی
کروماتوگرافی طردی
اسلاید 7 :
کروماتوگرافی تقسیمی
کروماتوگرافی تقسیمی در بین چهار نوع روش کروماتوگرافی مایع بیشتر
از همه به کار برده شده است. در گذشته اکثر کاربردها به ترکیبات
نایونی, قطبی با وزن مولکولی کم و یا متوسط معمولا کمتر از 3000
مربوط بوده است. ولی اخیرا روشهایی ابداع شده اند ( مشتق سازی و زوج
یونی ) که جداسازیهای تقسیمی را به ترکیبات یونی نیز بسط داده اند.
به علت اینکه جداسازی در LLC به میزان تقسیم اجزای مخلوط بین دو
فاز مایع بستگی دارد این نوع کروماتوگرافی را کروماتوگرافی تقسیمی
می نامند.
اسلاید 8 :
کروماتوگرافی تبادل یونی
در کروماتوگرافی تبادل یون از رزین های تبادل کننده ی یون به عنوان فاز ساکن
استفاده می شود. رزین ها, پلیمرهای سنتزی با اتصالات جانبی هستند که پیوندهای
کوالانسی و گروههای عاملی یونی شونده می باشند. در رزین های تبادل کننده کاتیون
گروههای آنیونی و در رزین های تبادل کننده آنیون گروههای کاتیونی وجود دارند.
یون مخالف یعنی یون متصل به رزین تقریبا آزاد است و می تواند در فاز متحرک آبی
حل شود و درون ستون جریان یابد
اسلاید 9 :
کروماتوگرافی جذب سطحی
در روش hplc از سیلیکای اصلاح نشده استفاده می شود. مکانهای جذب روی سطح
سلیکا , سیلانول می باشند. در کروماتوگرافی با سیلیکا تعداد نسبی هر نوع از
گروههای سیلانول بستگی به نوع سلیکا و چگونگی تهیه و مراقبت از آنها
دارد.معمولا برای کروماتوگرافی , سیلیکا توسط حرارت دادن در 150 تا 200
سانتیگراد فعال می شود و سپس توسط فاز متحرک و میزان کمی از آب یا حلال آلی
قطبی دیگر به مقدار جزئی غیر فعال شده تا میزان و جذب آن در حد استاندارد گردد.
با وجود سیلیکا و فاز متحرک غیر قطبی که با میزان کم حلال قطبی تعدیل شده , لایه
ای از مواد قطبی روی سطح سیلیکا جذب می شود.
اسلاید 10 :
کروماتوگرافی طردی
روشی است که مولکولها برمبنای اندازه موثر و شکل آن در محلول از یکدیگر جدا
می شوند. و اگر از حلالهای آلی استفاده کنیم این روش اغلب کروماتوگرافی ژل
تراوا و اگر از حلالهای آبی استفاده نمائیم آن را کروماتوگرافی ژل صافی می نامند.
فاز های ساکن مورد استفاده در کروماتوگرافی طرد ذرات متخلخل با اندازه منافذ
کنترل شده می باشند. و نباید بین جزء نمونه و سطح فاز ساکن برهم کنش موجود
باشد. حجم کل فاز متحرک درون ستون عبارت است از مجموع حجمی که خارج از
ذرات فاز ساکن می باشد.
