مقاله اصول بهره گیری از نور مصنوعی در کیفیت بخشی فضاهای آموزشی

بخشی از مقاله

اصول بهره گیري از نور مصنوعی در کیفیت بخشی فضاهاي آموزشی

چکیده:

ارتباط تنگاتنگی بین نور، انسان و معماري برقرار است و این نشان میدهد که نور میتواند نقش مستقیمی در تکامل یک اثر معماري داشته باشد. در اینمقاله سعی بر این است تا به صورت گرافیکی به نوع و شیوه نورپردازي در یکی از مهمتري اماکن زندگی بشر بپردازیم و تمام عوامل و مسائل آنرا مورد بررسی قرار دهیم، زیرا بخشی از این اهداف این است که مورد استفاده قرار گیرند تا ویژگیهاي چشم نواز و تسلط بر فضا را به وجود آورند. در این مقاله به مبانی روشنایی مصنوعی در هر کدام از فضاها، بخشها و کاربريهاي آموزشی بهطور گرافیکی پرداخته شده است، همچنین میزان، نوع و سیستم نورپردازي موردنیاز براي فضاها معرفی شده است. در کل خواهیم دید که نور چگونه میتواند فضاها را کارآمدتر، امنتر، منعطفتر و پایدارتر سازد. همچنین به اصطلاحات و تکنولوژيهاي روز میپردازیم که نورپردازي را میتواند از لحاظ انرژي و کارکرد پربازدهتر سازد.

واژههاي کلیدي :

فضاي آموزشی،نور، نور مصنوعی، یادگیري

مقدمه:

براي تأمین روشنایی مناسب، نور طبیعی و نور مصنوعی مکمل یکدیگر میباشند، زیرا علاوه بر اینکه باعث ارتقاي کیفیت نور محیط میشود، کارایی و صرفه جویی نیز بیشتر میشود.از نظر روانشناسی نورپردازي خوب نیازهاي انسان را برآورده ، خاطر او را آسوده ساخته و احساس آسایش و امنیت ایجاد کرده و با پس زمینه فضا تناسب یافته و به بافت، رنگ و شکل (فرم) اثاثیه جلوه اي زیبا می دهد. برخلاف این حالت، نورپردازي ناصحیح می تواند محل را آکنده از جوي ناراحت کننده یا ساکنان آن محل را عصبی، نگران و مضطرب سازد، نور کم و حساب نشده باعث سردرد، خستگی چشم و اضطراب میشود.مطالعات دانشمندان نشان میدهد که نرسیدن نور کافی میتواند در جذب کلسیم بدن مداخله و به شکننده شدن استخوانها کمک کند. تحقیقات نشان میدهد که 6 درصد از مردمی که در مناطق شمالی کره خاکی زندگی میکنند از نور خورشید به میزان کافی و طولانی مدت بهرهمند نیستنداز ناراحتیهاي روحی شبیه به افسردگی رنج میبرند.

دانشمندان ثابت کردهاند تغییرات تابش نور که در نتیجه تغییرات فصلی بهوجود میآیند نیز بر روحیه افراد تاثیر میگذارند، آنها بر این عقیدهاند که قرار گرفتن در معرض نور خورشید از تولد هورمون ملاتونین2در خون جلوگیري به عمل میآورد و به همین جهت است که افرادي به سندرم افسردگی فصلی1مبتلا هستند. براي استفاده از هر دو منبع نور نیازمند شناخت استانداردها و درك چگونگی روشنایی محیط

١

توسط دو منبع نور طبیعی و مصنوعی هستیم. البته باید بدانیم که سیستم روشنایی الکتریکی همیشه نباید تحت تاثیر روشنایی طبیعی قرار گیرد.( اکبري، (1385

فضاي آموزشی، نورو یادگیري

نور زندگیست. رابطه بین نور و زندگی را نمیتوان بهسادگی بیان نمود.
یکی از مهمترین نیازهاي یادگیري بشر در تمام طول عمر، محیط آموزشی میباشد. لازمه اصلاحکالبدآموزشوپرورش، ایجادفضاهاي مرتبط بافعالیت دانش آموزان است؛فضاهایی که داراي شرایط مناسب و مطلوب براي رشدفیزیکی ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان میباشد که تحقق این امر از طریق طراحی جزئیات فضاها باتوجه به الگوهاي رفتاري کودکان با بهرهگیري از عناصري که با عث ارتقاء کیفیت فضاها این فضاها میشود، امکان پذیرمیگردد.حال میدانیم که کیفیت فضاي آموزشی، خود از عوامل اصلی میباشد که باعث یادگیري بهتر دانشآموزان در این فضا میشود. بیشتر اطلاعاتی که ما از محیط اطرافمان دریافت میکنیم، توسط چشمها ارائه میشوند. براي تأمین روشنایی مناسب، نور طبیعی و نور مصنوعی مکمل یکدیگر میباشند، زیرا علاوه بر اینکه باعث ارتقاي کیفیت نور محیط میشود، باعث کارایی و صرفه جویی بیشتر نیز میگردد. با روشنایی خوب ادراك بصري بهبود مییابد، میتوان از مزاحمتهاي نوري جلوگیري کرد و درنتیجه ارتباط بین معلم و شاگرد قويتر میگردد. جداي از این روشنایی خوب باعث افزایش تمرکز دانشآموزان و درنتیجه پیشرفت علمی میگردد. روشنایی کلاس از طریق نور طبیعی(پنجره ها،دریچه ها و...) یانور مصنوعی (لامپ ها و انواع چراغها) تأمین میگردد که در هر صورت باید به میزان نور، جهت وکیفیت آن توجه گردد. در تحقیقی، اثر نور کلاس را بر هورمونهاي استرس، عملکرد کلاس، رشد بدن و سلامتی 88 دانش آموز هشت تا نه ساله، به مدت یکسال مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که هورمونهاي استرس در تابستان افزایش می یابد وکمبود نور طبیعی و مصنوعی، سبب تأخیر قابل توجهی در افزایش هورمونهاي استرسمیشود. (معینپور، ١٣٨٣)

روشنایی مصنوعی

همانطور که گفته شد ارتباط تنگاتنگی بین نور، انسان و معماري برقرار است و این نشان میدهد که نور میتواند نقش مستقیمی در سلامتی انسان و تکامل یک اثر معماري داشته باشد و طراحی نور مصنوعی قسمتی از روند کلی طراحی معماري است.

یکی از مزایاي نور مصنوعی نسبت به نور طبیعی این است که در مواقع خاص میتوان نور مصنوع را کنترل کرد تا میزان نور متفاوتی را برروي سطوح دیوارها در نزدیکی پنجرهها و سطوح دور از آنها تامین کند و این عاملی است که مکمل نور طبیعی محسوب میگردد.

عوامل مهم و تاثیر گذار در نورپردازي فضا

در زیر عواملی اصلی که بر نوع و سیستم نورپردازي فضا تاثیر میگذارند بیان میشوند:

-1عملکرد:

عملکرد نورپردازي بدین معنی است که کمک کند تا فعاللیت بهراحتی و بدون مشکلات بصري انجام شوند. براي یک فضاي آموزشی، مقدار نوري لازم است که در آن بتوان فعالیتهاي نسبتا کوچک و مشکل بهراحتی انجام شوند. جنبه دیگر عملکرد نورپردازي که لازم
است در نظر گرفته شود این است که نورپردازي در شناسایی خصوصیات سهبعدي اشیاء مثل شکل یا بافت سطوح به ما کمک میکند که این موضوع یک کیفیت جهت دار را میطلبد.(معیرينیا، ١٣٨٨)

-2کیفیت فضا:

روشنایی یک عامل مهم در تعیین راهی که افراد، محیط داخلی را تجربه کنند و اینکه چگونه قادرند بهکارها و وظایف معین پاسخ دهند میباشد. روشنایی خوب کیفیت فضا را ارتقاء میبخشد و به ایجاد فضاي مناسب کمک میکند. در صورتی که روشنایی بهدرستی طراحی و ترکیب شود تا حد زیادي میتواند به معماري متمایز و جذاب و به حس رفاه باشندگان کمک کند. در واقع تحقیقات نشان میدهد که روشنایی مناسب و متناسب میتواند تاثیر مثبتی بر سلامتی و پیشرفت فیزیکی افراد داشته باشد.بهترین محیطهاي آموزشی با فضاهاي جذاب و دلپذیر، حالت سرزندگی و تلاش را بهوجود میآورد که خلق این فضا چندان آسان نیست. شکی نیست که در این موارد محیطی که

٢

براي آسایش و راحتی معلمان و دانشآموزان به وجود میآید و نورپردازي که براي آن انجام میگیرد، یک اصل مهم میباشد و در صورتی که در جهت تحقق امور آموزشی و پیشرفت صورت پذیرد به یک اصل بنیادین تبدیل خواهد گردید.(معیرينیا، (1388

-3سیستمها و تاسیسات نورپردازي:

انتخاب نورافکنهاي مناسب و طراحی الکتریکی، نقش کلیدي در حصول اطمینان از تحقق موفقیت آمیز نصب نورپردازي ایفا میکنند.
جزئیات اجرایی چراغها، فرم آنها و اندازه آنها باید جهت و شدت نور مطلوب را فراهم آورد، بهعلاوه نوع جزئیات اجرایی و متریالهایی که بهطور کلی با یکدیگر کار میکنند، باید به اندازه کافی موجود باشند. سازگاري زیبا شناسانه اغلب یک نقش مهم را در انتخاب چراغها، شکل آنها، سبک، متریال و رنگ آنها به علاوه کیفیت معمارانه آنها بازي میکنند، علاوهبر این جزئیات نازك کاري داخلی و نوع مبلمان نیز تاثیر گذار هستند.(محمودي و دیگران، 1389، صفحه (83

-4انرژي و صرفهجویی انرژي:

کاربرد موثر و مناسب انرژي یکی از جنبههاي بسیار مهم هر سیستم نوري است و مدارس هم از این قاعده مستثنی نیستند. این امر باعث میشود تا مصرف انرژي کم شود و لذا میزان دياکسید کربن کاهش مییابد و البته بهدنبال آن هزینههاي دائمی سیستم نوري را کاهش میدهد. با انتخاب دقیق تجهیزات نوري پر بازده که بهروش مناسب نصب و نگهداري میشوند تا کیفیت نور مصنوعی را در فضاهاي مورد نیاز بهینه سازند، یک سیستم پربازده خواهیم داشت.

پارامترهاي طراحی نورپردازي

مانند نقشی که نور در طبیعت دارد، روشنایی مصنوعی3 میتواند اثر مثبتی بر انسانها داشته باشد. مهمترین
پارامترها عبارتند از:
 شدت روشنایی بالا، این اثر بیولوژیکی را تشدید میکند.
 مسطح، نور باید در یک ناحیه بزرگ و درخشان(مانند آسمان) منتشر شود.
 جهت نور، نور مؤثر شبانه روزي باید از جلو و بالا وارد چشم شود.
 دماي رنگ، این باید مشابه روشنایی روز باشد و بالاتر از همه، حاوي همان طیف نور آبی مؤثر از نظر بیولوژیکی باشد.
 پویایی، دماي رنگ و شدت روشنایی باید بهصورت پویا براي تقلید از روشنایی روز در طول روز تنظیم شود.

مبانی نورپردازي مصنوعی براي فضاهاي محیطهاي آموزشی

• روشنایی اتاق بازي

کودکان میخواهند بازي کنند، جیغ داد کنند و آزادانه به اطراف حرکت کنند. پس اسباب و لوازم نورافکن باید دربرابر کودکان ایمن باشند.
در اتاقهاي چند منظوره لازم است که نورافکنها در برابر ضربه مقاوم باشند. بهعلت ریسک بالاي آسیب، استفاده از نورافکنهاي متحرك

توصیه نمیشود.

• روشنایی و سطح روشنایی کلاس درس

شدت روشنایی مورد نیاز براي کلاس درس ٣٠٠ لوکس می باشد. بههرحال سطح مورد نیاز براي استاندارد باید با یک حداقل درنظر گرفته شود. تختهها به شدت روشنایی یکنواختی نیاز دارند، بنابراین آنها علاوه بر نورپردازي عمومی، به نورپردازي مجزا هم نیازمندند. روش دیگر براي تنظیم نورپردازي که نورپردازي میتواند باتوجه به تغییر شرایط یادگیري، آموزش و افزایش عملکرد یادگیري تنظیم شود، استفاده از سیستم مدیریت روشنایی میباشد، که انعطافپذیري نورپردازي را براي پاسخگویی به نیازهاي کار بصري مربوطه هماهنگ میکند.

٣

• روشنایی کارگاه

در کارگاهها و مکانهاي دیگر که فضاها غبارآلود هستند، نورافکنها همیشه باید ایمن و نیز ضد انفجار باشند. در کارگاهها و اتاقهاي علوم، کار با اشیاي بزرگ و کوچک با نور پسزمینه تسهیل میشود. نیازهاي بالاي خروجی رنگ نیز باید برطرف شوند. شناخت درست رنگ لازم است تا بتوان نتایج را ارزیابی کنیم و تغییرات کوچک و جزئی شناسایی شوند. بنابراین به لامپهاي داراي شاخص خروجی رنگ بالا باید اولویت داده شود.

• روشنایی منطقه سخنرانی

در فضاي سخنرانی میانگن شدت روشنایی باید حداقل یک نیم برابر بالاتر از بقیه اتاق باشد. در جایی که سطح شدت روشنایی در سرتاسراتاق 500 لوکس است،مثالاً؛ براي سطوح افقی در منطقه سخنرانی 750 لوکس باید فراهم شود. در تمام شرایط نورپردازي، بسیار مهم است اطمینان حاصل شود که شدت روشنایی عمودي خوبی براي مناطق سخنرانی فراهم شده است.

• روشنایی نمایشگاهها

کارهاي جدید از اتاق عمل، عکسهاي سفرهاي مدرسه یا پروژهها،معمولاً در سالن انتظار، سالن اجتماعات یا راهروها ارائه میشوند. براي تهیه این نمایشها، طراحی نورپردازي باید شدت روشنایی عمودي روشن، یکنواخت و مکفی را براي نواحی دیوار مربوطه فراهم کنند.

همچنین نورافکنهاي استفاده شده باید به حد کافی انعطاف پذیر باشند، براي تصاویر با قالب بزرگ، جریانهاي نور زاویه باز گزینه بهتري میباشند. نقاط نور بر مسیر انرژي و یا نورافکنهاي موقتی براي این نوع وظایف نورپردازي مناسب میباشند. در هنگام انتخاب لامپها، باید مراقب باشیم که شاخص خروجی رنگ خوب تا خیلی خوب را تضمین کنیم (حداقل 80 رادیوم).

• روشنایی آشپزخانه

آشپزخانههاي غذا خوري باید مقدار زیادي غذا را در مدتی کوتاه تولید کنند، که این مستلزم نورپردازي کامل میباشد. فعالیتهاي گیج کننده در آماده سازي مواد و اجزا و وعدههاي غذایی به یک کانسپت نورپردازي پیچیده نیاز دارند. نورپردازي خوب کمک میکند تا کیفیت و وضعیت مواد غذایی که پخت شدهاند بهشکل بهتري ارزیابی شوند. آن همچنین ایمنی، نظافت و بهداشت را ارتقاء میبخشد. در آشپزخانهها توصیه میشود که از نورافکنهایی که در برابر بخار، درجه حرارت بالا و حملههاي شیمیایی غیر قابل نفوذ هستند استفاده کنیم، و در مناطقی که غذا آماده یا توزیع میشود، مراقبت ویژه در برابر شکستگی منابع نوري توصیه میشود. حداقل 500 لوکس شدت روشنایی براي آشپزخانه مورد نیاز میباشد.

• روشنایی اتاقهاي کارمندان

اطلاعات و ارتباطات اتاق کارمندان بهعنوان اتاق کار مرکزي و نقطه ملاقات، مکان مهمی براي برگذاري جلسات، توریع بیشتر مسائل سازمانی میباشد. در اینجا کارمندان درگیر طیف گستردهاي از فعالیتها میباشند، مانند؛ تهیه و پیگیري دروس، اصلاح تکالیف، کار رایانه و تبادل اطلاعات با همکاران. نورپردازي در اینجا، حس دلپذیر فضا و کار متمرکز را ممکن میسازد. یک حالت نورپردازي متوازن، با اجزاي نورپردازي غیر مستقیم بر دیوارها و سقف و همچنین نور مستقیم قابل تنظیم براي سطوح مجزا، بهایجاد فضاي کار خوب کمک میکند.

نورافکنهاي معلقی که به خوبی محافظت شده و یا نورافکنهاي مستقل با هر دو اجزاي نورپردازي مستقیم و غیر مستقیم، گزینههاي مناسبی میباشند.

• روشنایی سیستمهاي امنیت

سیستمهاي امنیت نورپردازي، در ساختمانهاي عمومی، هنگامی که نورپردازي با نارسایی برق قطع میشود، بهشکلی خودکار روشن میشود. بنابراین آنها پیدا کردن مسیر را براي افراد بهشکلی ایمن حتی در صورتیکه با محیط اطراف آشنا نباشند را ممکن میسازد.
چراغهاي امنیت و چراغهاي علامت فرار، از الزامات اصلی میباشند. آنها مسیرهاي فرار و همچنین دسترسی سریع را بهتجهیزات ایمنی، مثل؛ خاموش کنندههاي آتش را ممکن میسازند. بهاین شکل، آنها باعث کاهش خطر افراد داخل ساختمان شده و حتی باعث نجات آنها میشود. حداقل 1 لوکس شدت روشنایی افقی بر محورهاي مرکزي مسیر فرار تا 2 متر عرض میباشد.

۴

• روشنایی اتاقهاي چند منظوره

ورزشهاي مختلف، نیاز بهسطوح روشنایی متناسب با نیازها دارند. برآورده کردن این نیازهاي مختلف، تقاضاهاي بالایی را بر نصب و راه اندازي نورپردازي قرار میدهد. همچنین مهم است که از یکنواخت بودن شدت روشنایی اطمینان حاصل شود. سیستم مدیریت هوشمند روشنایی، یک کلیدي براي استفاده از اتاقهاي چند منظوره میباشد، که سطح روشنایی را با ورزش تنظیم میکند و در عین حال در مصرف انرژي صرفهجویی میکند. صحنههاي برنامه ریزي شده نورپردازي با فشار یک دکمه در دسترس میباشند، براي مثال؛ براي درس ورزشهاي ساده و یا براي مسابقه ورزشی. در سالنهاي چند منظوره، سوئیچ و کم نور کردن روشنایی بهشکل مجزا، در بخشهاي مختلف سالن باید امکان پذیر باشد. در جاییکه روشنایی روز در دسترس میباشد، سنسورهاي نوري کمک میکنند تا نورپردازي مصنوعی بهطور لازم تنظیم شود. و براي تهیه کردن اشکال دیگر استفاده، از قبیل رویدادهاي مورد اتفاق در مدرسه، نورافکنها باید بهطوري سیمکشی شوند که بهتوانند از یک پنل کنترل، دیمر شوند.

• روشنایی پارکینگ

پاركهاي خودرو در مناطقی جریان دارند که عابران، دوچرخه سواران، رانندگان گرد هم میآیند. با حجم ترافیک بیشتر خطر برخورد نیز بیشتر میشود. روشنایی خوب خطر تصادف را کاهش میدهد. با روشنایی خوب جادهها مسیرها و مناطق باز براي جهت گیري، وسایل نقلیه، اشخاص، مرزها و موانع، باعث میشود که اینها راحتتر بهرسمیت شناخته شوند و در برابر جرم و جنایت محافظت شوند. نواحی خطرناك مانند: ورودي و خروجی خودرو به تأکید بهوسیلهي روشنایی نیاز دارند. با توجه به ترافیک موجود؛ براي ترافیک سنگین حداقل 20

لوکس، براي ترافیک نیمه سنگین حداقل 10 لوکس و 5 لوکس روشنایی براي عبور و مرور نیاز است. همچنین مهم است لامپی که استفاده میشود مورد محافظت قرار گیرد تا نواحی را بهخوبی پوشش دهد.

نورافکنها و کاربردهایشان

در هنگام انتخاب نورافکنهاي مناسب براي مدرسه یا دیگر مؤسسات آموزشی، مشتري، معمار و مهندس روشنایی باید نزدیک باهم کار کنند. معیارهایی مثل؛ نسبت خروجی نور، طراحی، مواد، ویژگیهاي نورپردازي و ترکیب احتمالی در سیستم مدیریت نورپردازي، کمک میکنند تا اطمینان حاصل شود که تصمیمات گرفته شده صحیح میباشند. لامپهاي مورد استفاده در مدارس و دیگر مؤسسات آموزشی، باید کارآمد، مؤثر و نصبی آسان داشته باشند. همچنین آنها باید نیازهاي اصلی، کیفیت و طراحی عالی و تعمیر و نگهداري کمی داشتهباشند.

مشخصات نورپردازي و ویژگیهاي کیفی

منحنی توزیع شدت((IDC یک نورافکن، اطلاعاتی در مورد مشخصات و ویژگیهاي نورپردازياش فراهم میکند. آن الگوي نور ساطع شده و توزیع محلی شدت روشنایی را نشان میدهد.

نسبت خروجی نور، یک کمیت مهم براي ارزیابی بازدهی انرژي نورافکن و عملکرد نورپردازي میباشد. آن یک شاخص کل شارهاي روشنایی تابیده شده در اتاق میباشد. محدودیت تابش خیره کننده یک ویژگی کیفی نورپردازي است که میتواند تصمیم مبنی بر بهکار گیري یا عدم بهکارگیري یک نورافکن خاص را دچار نوسان کند. نورافکنها با ید بهگونهاي طراحی شوند که لامپهاي قرار گرفته در داخل آنها به شکل مؤثر توسط حائلها، پخش کنندهها و یا دیگر وسایل ضد تابش خیره کننده محافظت شوند. در واقع تمام نورافکنها و اجزاي سازندهشان باید با استانداردها مطابقت داشته باشد. همچنین سیستم کنترل نورپردازي نورافکنها باید قابلیت دیمري را داشته باشد.

معرفی و کاربرد سیستمهاي روشنایی مورد نیاز در مدارس

در جدول زیر سیستمهاي روشنایی مورد نیاز در مدارس معرفی شده و کاربردهايشان بهطور گرافیکی شرح داده میشود:

۵

نوع سیستم

-1سیســــــتمهاي روشنایی سقفی

-2 سیســــــتمهاي روشنایی مسیر انرژي الکتریکی.

-3 والواشرها.

جدول شماره :1 شناسایی و معرفی سیستمهاي روشنایی مناسب در مدارس

انواع سیستم توضیحات تصویر
بیشتر مورد استفاده در طراحی داخلـی
الف) سیستمهاي روشنایی سقفی نصب و بهعنوان مدلهایی جهت توزیع نـور
شده بر سطح. مســتقیم یــا پراکنــده در دســترس
میباشند.

ب) سیستمهاي روشـنایی سـقفی فـرو با توجه به تأثیر بصري که نور بهوجود
رفته درسقف. مــیآورد، محفظــه نــورافکن بایــد تــا
حدزیادي خارج از دید باشد.

یشتر مورد استفاده در طراحی داخلی و
پ) سیستمهاي روشنایی آویزان (معلق) با ویژگیهاي توزیع نور مستقیم و غیر
از سقف. مستقیم در دسترس هستند.

ت) سیســتمهاي -1 سیســـتمهاي
روشــنایی ســقفی روشــنایی ردیــف
ردیــــــــــــف پیوسته نصب شده ردیفهایی از نورافکنهاي فلورسـنت
پیوســـــته(مورد بر سطح.
اســـــــتفاده در -2 سیســـتمهاي با محفظههاي مختلف براي انتشار نور
لامپهـــــــاي روشــنایی ردیــف میباشند.
فلورسنت): پیوسته معلق.


انعطافپذیري را مطابق با شرایط اتاق فراهم میکند.

بــهعنوان نورافکنهــاي ســطحی و موقتی، شدت روشنایی همگن دیوارها

 و تختهها را تضمین میکنند. بنـابراین آنهـا انتخـاب ایـدهآلی بـراي شـدت روشنایی عمودي میباشند.

۶

-4 سیســــــتمهاي روشنایی دیواري.

-5 سیســــــتمهاي روشــنایی مســتقل و میزي.

-6 سیســــــتمهاي روشــنایی ســتونی و ستونهاي نوري.

-7 سیســــــتمهاي روشنایی پروژکتوري بازتابنده.

-8 سیســــــتمهاي روشنایی اضطراري و جهتیابی.

-9 سیســــــتمهاي روشنایی زمینی.

4 و 9 و -1 (سیســــــــتمهاي روشــنایی دیــواري، زمینی و سقفی)

 بـهعنوان عنصـر نـورپردازي عمـومی مورد استفاده قـرار میگیرنـد و بـراي نورپردازي تزئینـی و برجسـته کننـده کاربرد زیادي دارند.

 براي روشنایی متحرك مـورد اسـتفاده هستند، آنها با توجه به توزیع مستقیم و غیر مستقیم باید قابلیـت دیمـر هـم داشته باشند.

بهعنوان نورافکنهاي خـارجی فنـی و تزئینی، براي روشنایی معابر سـوارهرو،
 مســیرها و فضــاهاي بــاز اســتفاده میشوند. هرچـه ارتفـاع نصـب کمتـر باشد، به نورافکنهـاي بیشـتري نیـاز میباشد.

 شرایط بصري مطلوبی را در فضـاهاي با ارتفاع زیاد ایجاد میکند.

 این سیستم ایمنی را در هنگـام قطـع برق تضمین مینماید و باید مستقل از جریان اصلی باشد.

نورافکنهاي زمینی و دیواري، بـهطور

 یکنواخــت و بــهراحتی بــا معمــاري متناسب میشوند. آنها اغلب بهعنوان نورپردازي پله و براي جلب توجـه بـه قســـمتهاي خطرنـــاك اســـتفاده میشوند.
این نورافکنها در محیطهاي خـارجی براي برجسته کردن نماهاي خـارجی،
 پوشش گیـاهی و مجسـمهها اسـتفاده میشــوند. همچنــین آنهــا میتواننــد بــراي راهنمــایی و نــورپردازي مســیر استفاده شوند.

٧

مأخذ:Schierz,2012

جدول استانداردهاي روشنایی در فضاهاي آموزشی

جدول شماره :2 استانداردهاي روشنایی فضاهاي آموزش

رادیــوم یکنواختی حدود تابش شدت
ملاحضات (Ra) (U0) خیره کننده روشنایی وظیفه و فعالیت (داخلی)
(٤(UGRL (Ēm lux)

مکانهاي آموزشی - ساختمان آموزشی

روشنایی باید قابل کنترل باشد. 80 0,6 19 300 کلاسهاي درس
روشنایی باید قابل کنترل باشد. 80 0,6 19 500 کلاسهاي درس براي بعد از ظهر و آموزش
بزرگسالان
روشنایی باید براي برآورده ساختن الزامات 80 0,6 19 500 سالنهاي سخنرانی
مختلف آمپر/ولت قابل کنترل باشد.
.1 بازتابهاي آینهاي باید اجتناب شوند. 80 0,7 19 500 تخته سیاه، تخته سبز، وایت بردهاي هوشمند
.2 روشنایی عمودي مناسب، براي سخنرانان و
معلمان نیاز است.
در سالن سخنرانی 750 لوکس. 80 0,7 19 500 جدول نمایش
80 0,6 19 500 اتاقهاي هنر
5000کلوین > دماي رنگ 6500 >کلوین 90 0,7 19 750 اتاقهاي هنر در مدارس هنر
80 0,7 16 750 اتاقهاي طراحی فنی
80 0,6 19 500 اتاقهاي عملی و آزمایشگاهها
80 0,6 19 500 اتاقهاي صنایع دستی
80 0,6 19 500 کارگاههاي آموزشی
80 0,6 19 300 اتاقهاي کار موسیقی
80 0,6 19 300 اتاقهاي کار کامپیوتر
80 0,6 19 300 آزمایشگاههاي زبان
80 0,6 22 500 اتاقهاي آمادهسازي و کارگاههاي آموزشی
80 0,4 22 200 سالنهاي ورودي
80 0,4 25 100 نواحی گردشی، راهروها
80 0,4 25 150 پلهها
80 0,4 22 200 اتاقهاي دانشآموزان و سالنهاي مجمع
80 0,6 19 300 اتاقهاي معلمان
80 0,6 19 200 کتابخانه: قفسهها
80 0,6 19 500 کتابخانه: نواحی مطالعه
80 0,4 25 100 اتاقهاي بورس، براي آموزش کالاها
80 0,6 22 300 سالنهاي ورزشی، ورزشگاهها، استخر شنا
80 0,4 22 200 محیطهاي اغذیه فروشی مدرسه
80 0,4 22 100 اتاقهاي استراحت و پذیرایی
80 0,6 22 500 آشپزخانهها
در هر توالت فردي، اگر بهطور کامل نصب 80 0,4 25 200 اتاقهاي نظافت، دستشویی، حمام، توالت
شده باشد.
4 .unified glare rating

٨