بخشی از مقاله
بررسی اثرات چند حشره کش بر کنترل مراحل مختلف رشد زنجره خرما
چکیده
زنجره خرما از آفات مهم خرما در ایران می باشد که در اکثر مناطق خرما خیز کشور خسارت می زند. این حشـره با مکیدن شیره خرما باعث ضعف دراین محصول می گردد و با ترشح مواد چسـبناکی بنـام عسـلک شـرایط مناسـبی را براي رشد قارچ هاي ساپروفیت فراهم می کند که در این درختان باعث نا مرغوبی و کاهش بازارپسندي خرما می شـود. با توجه به اهمیت این آفت، برنامه ریزي صحیح مبارزه آن در قالب مدیریت تلفیقی مبـارزه آفـات خرمـا ضـروري مـی باشد. در این تحقیق 5حشره کش کلوتیانیدین، استامی پراید، دیفلوبنزورون، رلدان، دیازینون در نخلستان هاي واقع در توابع بهبهان وآبادان مورد آزمایش قرار گرفت. دراین آزمایش 5غلظت متفاوت از این حشره کش ها همـراه بـا تیمـاري که به عنوان شاهد در نظر گرفته شده بود در قالب طرح بلوکهاي کاملا تصادفی ارزیابی شـد. ایـن آزمـایش در 3تکـرار انجام شده و نمونه برداري ها بصورت هفتگی انجام می گرفت.داده هاي حاصل از این آزمـایش بـا نـرم افـزارMstatc و تجزیه واریانس آنالیز شد. براي زیست سنجی از نرم افزارBiostat استفاده شد ومیانگین ها با روش آزمـون چنـد دامنـه اي دانکن مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد سم کلوتیانیدین زودتر ازسموم دیگربه حداکثردرجه تاثیر رسـیده و اثر کنترل کنندگی طولانی تري دارد ونیاز به سم پاشی مجدد، کمترمی باشد. از نظر مرگ میـر در بـین سـموم تفـاوت معنی داري وجود دارد که بیشترین مرگ ومیرمربوط به سم کلوتیانیدین با دز متوسط بوده است که مقـدار دز متوسـط کشنده براي سم کلوتیانیدین که بهترین سم از نظر قدرت کشندگی است به ترتیب بـراي تخـم و حشـره کامـل 0/46 و0/47 می باشد که تفاوت قابل ملاحظه اي با سم بعدي یعنی رلدان دارد.
واژههای کلیدي: کلوتیانیدین، استامی پراید، دیفلوبنزورون، رلدان، دیازینون، زنجره خرما
مقدمه
زنجره خرما یکی از آفات مهم خرما در ایران است که در اکثر مناطق خرماخیز کشور وجـود داشـته و بـه پایـههـاي نـر وماده ارقام مختلف خرما بطوریکنواخت خسارت وارد میکند. با توجه به اهمیت این آفت، برنامهریزي صـحیح مبـارزه آن در قالب مدیریت تلفیقی مبارزه آفات خرما ضروري میباشد(1 و.(7
طرز خسارت آفت به این صورت است که زنجرههاي بالدار و پورههاي آنها بوسیله خرطوم خود شیره برگها ومواد سبزینه را مکیده وفضولات شیرین چسبناکی ترشح میکنند. در نخیلات مورد حمله سـطح رویـی بـرگ وگـاهی میـوه خرما چسبناك میگردند به همین علت در جنوب کشور به این آفت شیره یا عسلک نیز می گویند.دراین درختان برگها به تدریج خشکیده، میوهها چروك خورده، لاغر وکم شهد میشوند که بازار پسندي خود را از دست میدهند(.(1
زنجره خرما داراي دونسل در سال میباشدکه از نظر شکل عمومی شبیه یکدیگر هستند .(3)
براي مبارزه با آن دو نوبت سمپاشی لازم میباشد. سمپاشی اول همزمان با سمپاشی علیه کرم میوه خوار خرمـا بـوده و نوبت دوم سمپاشی در صورت لزوم پس از برداشت محصول انجام مـیشـود، بنـابراین تـاثیر کمتـري بـر زیسـت - بـوم کشاورزي خرما دارد. از جمله سموم توصیه شده میتوان به مالاتیون 57 درصـد 2) در هزار)، نکسیون 25 درصد (یـک در هزار)، دیمتوات و رلدان اشاره کرد(1 و .(6 رازقی((1371 در هرمزگان چهار ترکیـب شـیمیایی را بـراي مبـارزه ایـن آفت مورد آزمایش قرارداد. این ترکیبات شامل دانیتـول، زولـون، دیـازینون واکتیلیـک بـودهانـد. در بـین ترکیـبهـاي شیمیایی مورد بررسی سموم دانیتول، زولون و دیازینون مناسبتر از سم اکتیلیک میباشـند. درایـن میـان سـم زولـون بدلیل کم خطر بودن براي محیط ودشمنان طبیعی از اهمیت نخست برخوردار بوده وپـس از آن سـم دیـازینون توصـیه میگیرد .(5)
. مواد و روشها
این تحقیق در دو نخلستان واقع در توابع شهرستان آبادان و بهبهان بر روي دو رقم استعمران و کبکاب انجـام شد. نمونه برداري ها به صورت هفتگی انجام می گرفت. براي ارزیابی اثرات سموم از تلههاي در شـکار جمعیـت آفـت در قالب بلوك کاملا تصادفی استفاده گردید. تیمارها شامل 5 سم دیمیلین، کلوتیانیدین، موسـپیلان، دیـازینون و رلـدان بوده اند.این آزمایش در 3 تکرار انجام شد. در هر تیمار بصورت تصادفی 3 درخت خرمـا انتخـاب مـیشـد و از 3 جهـت مختلف هر نخل اولین شاخه انتخاب و از هـر شـاخه 3 برگچـه بطـور تصـادفی انتخـاب و قبـل از چیـدن و انتقـال بـه آزمایشگاه تعداد پوره و حشره بالغ زنجره شمارش و یادداشت برداري میگردید. تعداد تخم ها در زیر بینوکولر مشـاهده و در هر برگچه ثبت میشد. کارتها و نوارهاي مورد آزمایش از جـنس پلـی اتـیلن در ابعـاد 30×40 سـانتیمتـر و قیـف جذبی 593 نانومتر بودند. سطح کارتها و نوارها با استفاده از چسب استاندارد مخصوص تله با چسبندگی و قدرت شـکار بالا با حدود یک ماه ماندگاري در محیط و در شرایط گرم آغشته شده بود. در پایان دادههاي بدست آمده با اسـتفاده از نرم افزار Mstatc و به روش آنالیز تجزیه واریانس تجزیه و تحلیل شدند و میانگینها به روش آزمون چند دامنه دانکـن مورد مقایسه قرار گرفتند. براي زیست سنجی از نرم افزار Biostat انجام شد. دزهاي مورد استفاده براي سموم به شـرح زیر می باشد
