بخشی از مقاله
چکیده
سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum - Westwood - , - Hem.: Aleyrodidae - یکی از مهمترین آفات گلخانه-هاي رز در دنیاست. زیست سنجی روغنهاي چریش، سیتووت و ولک روي مراحل ثابت شامل مراحل پورگی دوم تا چهارم و مرحله حشره بالغ این آفت در شرایط گلخانه اي انجام گرفت. به علاوه زیست سنجی دلتامترین روي حشره بالغ و بپروفزین روي پورهها و نرخ سینرژیستی هر سه روغن روي دلتامترین و بپروفزین برآورد شد. در زیست سنجی از قفس شفاف پلاستیکی حاوي سه برگچه متصل به بوته و محتوي 30 پوره و یا 30 حشره بالغ استفاده شد.
نتایج نشان داد که Lc50 مخلوط دلتامترین با روغنهاي چریش، سیتووت و ولک براي حشره بالغ به ترتیب 417/55، 290/51 و 639/07 پیپیام میباشد. نرخ سینرژیستی روغنهاي چریش، سیتووت و ولک روي دلتامترین در مرگ و میر حشرات بالغ به ترتیب3/62، 5/45 و 2/56 برآورد گردید. بیشترین اثر سینرژیستی محلول بپروفزین در کنترل پورهها در مخلوط با سیتووت و بعد از آن روغنهاي چریش و ولک به ترتیب با نرخ سینرژیستی7/24، 4/86 و 3/55 مشاهده شد. همچنین Lc50 بپروفزین مخلوط با روغنهاي چریش، سیتووت و ولک براي پورهها به ترتیب 217/26، 177/32 و 559/56 پی پی ام ثبت شد. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه مخلوط روغنهاي سیتووت، چریش و ولک با دلتامترین براي کنترل شیمیایی حشرات بالغ و مخلوط روغنهاي مشابه با بپروفزین براي کنترل پورهها در قالب کنترل تلفیقی آفت قابل توصیه است.
مقدمه و مرور منابع
تاکنون روشهاي مختلفی شامل کنترل بیولوژیک - ورك من1 و پدلی2007؛ پدلی2، - 2010؛ کنترل شیمیایی - مارتین3 ، - 1996، کنترل رفتاري با استفاده از تلههاي رنگی - خانجانی، 1384 ؛ شیشه بر، - 1381 به منظور کنترل سفید بالک گلخانهاي T. vaporariorum طیف وسیعی از حشرهکشها شامل بوپروفزین، پریدابن، دلتامترین و اسپیرومسیفن اشاره شده است - طالبی جهرمی،1390توسکانو4 و پراب هاکر، . - 2011 بسیاري از روغنها کنترل مناسب روي اکثر حشرات داشته اما هیچگونه مقاومتی نداشته اند.
طی مطالعات گروسکی در سال 2004 استفاده از روغن چوب صندل، روغن نعنا، روغن کریپ فروت روي تلههاي زرد رنگ چسبنده سفید بالک گلخانه به ترتیب به میزان 487/64، 483/20 و 333/09 عدد حشره بالغ به دام افتاده نسبت به شاهد افزایش پیدا کرده است - گروسکی، . - 2004تماس سفید بالک ماده با بقایاي عصاره چریش بعد از 24 تا 48 ساعت سبب مرگ و میر بسیار بالا نشده اما تعداد تخمها کمتر شده است - وان الینی و همکاران، . - 2002 روغن چریش هفت روز بعد از محلول پاشی بیشتر از یک روز بعد از محلول پاشی اثر دارد؛ زیرا داراي ضد تغذیه است - ختک،. - 2006
مواد و روشها
تعیین محدودهي غلظتهاي لازم براي زیست سنجی بر اساس روش رابرتسون و پرسلر - 1992 - انجام گرفت. آزمایشهاي مقدماتی با 5 غلظت از محلول سمی با یک تیمار شاهد - آب مقطر - انجام گرفت و از غلظتهاي مقدماتی و با فاصله لگاریتمی محاسبه شده از فرمول Logmax-Logmin/N-1 - ، لگاریتم غلظت حداکثر مرگ و میر منهاي لگاریتم غلظت حداقل مرگ و میر تقسیم بر تعداد غلظت مورد نظر منهاي یک - پنج غلظت بین غلظت 25 تا 75 درصد تعیین گردید. چون اعداد حاصله داراي اعشار بودند براي سهولت در تهیه غلظتها به پی پی ام اعداد نزدیک به اعداد اصلی در نظر گرفته شدند - جدول. - 1
از رابطه {SR= - Lc50A +Lc50B - /Lc50 - A+B - } براي محاسبه نسبت سینرژیستی - Synergistic Ratio - دو ترکیب مخلوط استفاده شد. در صورتی که - SR<0.7 - باشد، حالت آنتاگونیستی - - Antagonistic اگر - SR= 0.7-1.8 - باشد حالت افزاینده - - Additive و چنانچه - SR>1.8 - باشد، تشدید اثر - - Synergistic اتفاق افتاده است - طالبی جهرمی، . - 1390 براي تعیین اثرات سینرژیستی ابتدا Lc25A و Lc25B مخلوطهاي مورد نظر را محاسبه شد و با هم جمع نموده و Lc50 - AB - اولیه برآرود شد و نسبت هر کدام از مواد ترکیب و روغن را محاسبه و براي دو غلظت بالا و دو غلظت پایین این مقدار محاسبه شد و Lc50 - A+B - را بعد از تیمار سفید بالک بالغ و پورهها محاسبه و برآورد نهایی انجام گرفت.
ابتدا پورههاي موجود روي برگهاي پنج برگچهاي وسط گیاه که هر برگ آن حاوي بیش از 30 عدد مراحل ثابت سفید بالک - پوره سن دوم تا پوره سن چهارم یا شفیره - N2-N4 بود، انتخاب شد. برگچههاي انتخاب شده درون غلظتهاي آماده شده به مدت پنج ثانیه فرو برده شدند و پس از یک ساعت و خشک شدن محلول سمی، درون قفسها - لیوان یکبار مصرف شفاف - قرار داده شد. براي حشرات بالغ برگچههاي به ابعاد 4×2 سانتیمتري از بالاي بوته و عاري از لارو و پوره انتخاب شد و به مدت پنج ثانیه درون محلولها غوطهور گردید یک ساعت بعد محلولها خشک شدند و برگها درون قفسها تعبیه شدند. از قبل صد برگ حاوي شفیرههاي سفید بالک درون ظرف پلاستیکی به ابعاد 20×20×20 سانتیمتري به مدت 24 ساعت در دماي اتاق نگهداري شد و سفید بالکهاي بالغ یک روزه با اسپیراتور برقی جداسازي شدند. 30 سفید بالک بالغ یک روزه با اسپیراتور دستی درون هرقفس حاوي سه برگچه متصل به بوته رها شد.
تجزیه تحلیل
آزمایش مقدماتی پنج تیمار سمی و یک تیمار شاهد آب پاشی و آزمایش نهایی شامل پنج تیمار از غلظتهاي مختلف با پنج تکرار - گلدان - و هر گلدان یک برگ سه تا پنج برگچهاي در قالب کرت کاملاً تصادفی اجرا شد. دادهها با نرم افزار spss واکاوي و نمودار ها با نرم افزار Excel ترسیم شد.
نتایج و بحث
در بین روغنها روغن چریش با Lc50 برابر952/43پی پی ام و بیشترین شیب خط دز-پاسخ0/600 علاوه بر اینکه مؤثرترین روغن روي سفید بالک بالغ بوده است با شیب تندتري این حشره را کنترل میکند و همچنین با توجه به مطالعات پیشین مقاومت کمتري در حشره نسبت به این ترکیب ایجاد مینماید - رخشانی، . - 1381 روغن سیتووت و روغن ولک به ترتیب با Lc50 ،1025/15 و1074/83 پی پی ام اثر مشابهی روي سفید بالک نشان دادند اما با توجه به شیب0/511 روغن ولک نشان میدهد که با افزایش غلظت روغن ولک، اثر آن بیش از روغن سیتووت افزایش یابد. بالا بودن شیب خط دز-پاسخ ولک به دلیل وجود صابون درون روغن میباشد. روغن چریش با کمترین مقدار Lc50 برابر 444/667 پی پی ام با شیب0/382 بیشترین اثر را بر روي پورهها داشت.
