بخشی از مقاله
چکیده
زعـفران یکی از گران بهاترین گیاهان موجود در زمین ، که با نـام علـمی (crocus sativus) شنـاخـته می شود. این گیاه از خانواده زنبقی ها و دارای خواص متعدد غذایی ، دارویی و صنعتی می باشد. با وجود این که ایران به عنوان زادگاه این گیاه شناخته می شود ولی از نظر دستیابی به مقام های برتر در بازارهای جهانی با نوساناتی روبرو بوده است. ورود فناوری نانو به صنایع بسته بندی غذایی متضمن افزایش میزان تولیدات و کیفیت آن ها در کنار حفظ محیط زیست می باشد. حساسیت زعفران در مقابل عوامل محیطی مانند رطوبت و گرما ، ضرورت تحقیقات علمی در مورد بسته بندی های نوین و راه های نگهداری از آن را مطرح می سازد. همچنین با توجه به ابعاد بازارشناسی ( ( 5C که شامل مشتری ، رقیب ، شرکت ، شرایط محیطی و همکاران است، می توان بسته بندی نانو را در بازارهای هدف به گونه ای پیاده سازی کرد که باعث کسب مزیت رقابتی و سهم بازار بیشتری گردد. با توجه به ماندگاری و کیفیت مناسب در این نوع بسته بندی می توان رضایت مشتری را به دست آورد. شرکت ها می توانند برای دستیابی به اهداف خود همانند حفظ محصول در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی ، هویت بخشی ، ترغیب مشتری و سهولت در حمل و نقل از بسته های نانو استفاده کنند. عوامل تاثیرگذار محیطی مانند تهاجم باکتری ها ، جذب ترکیبات آلوده و اشعه ( ( UV را بوسیله این تکنولوژی می توان تحت کنترل در آورد. بررسی همکاران در زیر مجموعه ی بازارشناسی نشان می دهد این پارامتر ، از ابتدای تولید زعفران تا زمان رسیدن به دست مصرف کننده ی نهایی ، با رعایت کلیه ی استانداردها و ملاحظات زیست محیطی به تمام سوالاتی که در ذهن آن ها وجود دارد به وسیله ی نانوسنسورهایی که در آن تعبیه شده ، پاسخ داده می شود.
کلید واژه : ابعاد بازارشناسی ، بسته بندی نانو ، زعفران ، ماندگاری و کیفیت
مقدمه
زعـفران یکی از گران بهاترین گیاهان موجود در زمین ، که با نـام علـمی (crocus sativus) شنـاخـته می شود. این گیاه از خانواده زنبقی ها و دارای خواص متعدد غذایی ، دارویی و صنعتی می باشد. به دلیل رنگ زیبا و عطر استثنایی به جای انواع شیمیایی و سنتزی در مواد غذایی استفاده از زعفران رو به فزونی می باشد. کارخانجات مختلف صنایع غذایی از زعفران در تهیه ی انواع سوسیس ، مارگارین ، کره ، پودر های کیک و انواع دسر به کار می رود. ( ( 1 کمک به هضم طبیعی غذا ، ضد تومور بودن ، درمان فشار خون ، افزایش دهنده تمرکز ، کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی از جمله مصارف پزشکی و دارویی این گیاه می باشد. ( 1)
به علت ساختار خاص گیاه زعفران باید از نظر بسته بندی بررسی های لازم صورت بگیرد. بسته بندی زعفران بسته به تقاضای بازار متغیر است. ازانواع جنس به کار رفته می توان به بسته های پلاستیکی ، بسته های کاغذی و Poly Pack اشاره کرد در بررسی چالش ها و مشکلات فراروی صادرات زعفران می توان به عدم توجه کافی به بسته بندی صحیح اشاره کرد. مشکلاتی که در زمینه توسعه صنایع بسته بندی وجود دارد عبارتند از:
← عدم اطلاع تولیدکنندگان داخلی از اهمیت بسته بندی ← پایین بودن سطح کیفیت بسته های تولیدی ← پایین بودن سطح کیفیت ماشین آلات بسته بندی ← گرانی تجهیزات
حال که به بعضی از مشکلات بسته بندی زعفران اشاره شد ، می توان وظایف بسته بندی را به شرح ذیل بیان کرد:
-1 محافظت و نگهداری محصول
-2 افزایش طول عمر محصول
-3 حفظ کیفیت زعفران از لحاظ طعم ، رنگ و بو
-4 حفظ بهداشت زعفران و از بین بردن امکان آلودگی و فاسد شدن
-5 حفظ زعفران در برابر آسیب های محیطی و فیزیکی
-6 معرفی محصول و ارائه اطلاعات لازم
-7 ایجاد هویت فوق العاده ، با توجه به ارزش بالای زعفران ( ( 1
با توجه به مشکلات و وظایف بسته بندی باید از جنسی استفاده کرد که تا حدود زیادی مشکلات حل شود و تمامی وظایف بسته بندی را به درستی انجام دهد. یکی از موادی که می تواند در بسته بندی ایفاء نقش مهمی را انجام دهد فناوری نانو است. ورود تکنولوژی نانو به صنایع بسته بندی غذایی متضمن افزایش میزان تولیدات و کیفیت آن ها در کنار حفظ محیط زیست می باشد. ( ( 2 نانو تکنولوژی شامل مطالعه و استفاده از مواد در مقیاس نانو می باشد ( اندازه مواد نانو کوچکتر از 100 نانومتر است) .
موارد استفاده از نانو تکنولوژی
-1 به عنوان غذاهای عملکردی که یا حاوی نانومتریال غنی از مواد مغذی هستند و یـا جـذب کلسـترول را کاهش می دهند.
-2 مواد بسته بندی هوشمند که اگر غذا بخواهد دچار فساد شود نگهدارنده آزاد می کنند.
-3 بسته بندی غذا حاوی ذرات نانو که در تخریب میکروارگانیسم ها موثر است.
-4 تولید بسته بندی هایی که از ذرات تجزیه پذیر و سازگار با محیط زیست درست شده اند.
-5 فیلم های پلاستیکی که یک مانع محافظتی برای جلوگیری از ورود و خروج گازها مثل اکسیژن و اتیلن از ظرف ماده غذایی است.
-6 سرد کننده ها با پوششش نقره که باکتری ها و قارچ ها را دور نگه می دارند.
-7 ذرات در مقیاس نانو که می توانند به مواد مضر متصل شوند و قابلیت های ترکیبات مضر در غذا را حذف کند.
-8 جاسازی نانو سرامیک های فعال کننده در دستگاه ها که از تجمع روغن درحین پخت جلوگیری می کند.
-9 نانو امولسیون های ضدمیکروبی برای آلودگی زدایی از تجهیزات غذایی
-10 ان کپسوله کردن مواد مغذی در اندازه های نانو که باعث افزایش فعالیت بیولوژیکی رژیم ها می شود.
-11 ذرات نانو که به فیلم های pvc افزوده می شوند باعث جلوگیری از آسیب توسط اشعه uv به مواد غذایی می شود.
-12 ظرف های جدید که با ذرات ضدمیکروبی نقره آمیخته شده اند و باعث تازه باقی ماندن مواد غذایی و افزایش مدت زمان ماندگاری آنها می شود.
