بخشی از مقاله
چکیده
امروزه صنایعدستی بهعنوان یکی از محصولات صادرات غیرنفتی میتواند جایگاه مهمی در میان تولیدات صنعتی کشور داشتهباشد. علاوه بر این نقش صنایعدستی در ایجاد اشتغال، افزایش تولید ناخالصی ملی و حفظ هویت فرهنگی، اهمیت این دسته از فعالیتهای مکمل اقتصادی را روزبهروز افزایش دادهاست. باتوجه به اینکه هنر و فن بستهبندی در دنیای امروز از اهمیت ویژهای برخوردار است، چنانچه هنر و فن بستهبندی بتواند بهطور موفق در تولیدات یک کشور بهکار بردهشود، خود میتواند وسیلهای برای انتقال هویت و فرهنگ آن کشور باشد و به طور موازی موجب بالارفتن سطح درآمد ملی و جلب بازارهای جهانی شود. آنچه در گام نخست نگاه دقیق و حساس استفادهکننده را به سوی خود جلب مینماید، بستهبندی جذاب و باکیفیت یک محصول است و هرچه این کارکردها بیشتر باشد استفادهکنندگان بیشتری تمایل به خرید آن محصول را خواهند داشت.
باتوجه به اینکه مواد اولیه مناسب و باکیفیت بسیاری در کشور ما وجود دارد، میتوان بین محصولات و منابع اولیه و بستهبندی با هدف ارتقاء، پیوندی برقرار کرد. از آنجا که مواد اولیه بهکار رفته در یک بستهبندی، علاوهبر نقش قابل توجهی که در فرم و شکل آن دارند و حاوی پیامی خاص از هویت، کیفیت و قیمت کالا نیز میباشند، مقاله حاضر ضمن بررسی تعاریف و مفاهیم مربوط به بستهبندی و صنایعدستی، درصدد تلاش برای تلفیق این دو مقوله باهدف نگهداری محصول - یا آن چیزی که در بسته قرار میگیرد - و برقراری ارتباط با استفادهکننده میباشد تا بتوان بستهبندی مناسبی برای نگهداری زعفران -یکی از مواد اولیه موجود در کشور- ارائه داد.
واژگان کلیدی: صنایعدستی، بستهبندی، زعفران، بستهبندی و فروش زعفران.
-1 مقدمه
در دوران حاضر، شاهد همآمیزی هنر و صنعت در بسیاری از عرصهها هستیم و حضور نگرش زیباشناسانه در جنبههای متعدد صنعتی، محصولات مادی را با ظاهری معنادارتر به دست ما میرساند. از جمله در هنر بستهبندی که جزء هنرهای کاربردی است، این تلفیق فنوهنر به خوبی نمایان است. امروزه تمام بستهبندیها حاوی پیامهای منحصربهفردی است که هویت خاصی به محصول میبخشد. بستهبندی، فعالیتهایی را در بر میگیرد که هدف از آن طراحی و تولید ظرف یا لفاف برای یک کالاست و به عنوان یکی از ابزارهای مهم بازاریابی شناخته میشود و شرکتها و دولتها برای افزایش توان رقابتی خود در بازارهای داخلی و خارجی از آن سود میبرند. امروزه از بستهبندی فقط برای محافظت از کالا استفاده نمیشود، بلکه برای آن نقشها و مسئولیتهای زیادی قایلند. مهمترین وظیفه آن ایجاد ارزش افزوده در کشور است. از بعد ملی ایجاد ارزش افزوده در کشور، سطح درآمد ملی را افزایش میدهد. بعد بین المللی را نیز باید در افزایش ارزش صادرات دانست که این امر بر تراز بازرگانی کشور تأثیر مثبتی دارد. همچنین آنچه که در گام نخست نگاه دقیق و حساس مصرفکننده را به سوی خود جلب مینماید، بستهبندی با کیفیت و جذاب یک محصول است و هرچه این جذابیت بیشتر باشد مصرفکنندگان بیشتری تمایل به خرید آن محصول خواهند داشت بنابراین فروش کالا افزایش مییابد.
صنایعدستی گنجینه فرهنگی یک ملت است که امروزه بهدلیل توسعه صنایع مدرن، مورد بیمهری قرار گرفته است. باوجود اینکه توسعه صنایعدستی میتواند بیشترین اشتغال را با کمترین سرمایهگذاری ایجاد کند ولی متأسفانه شناخت دقیقی از وضعیت آن درکشور وجود ندارد و بهدرستی نمیتوان سهم آن را در اقتصاد کشور تعیین کرد. در صورت استفاده صحیح از این پتانسیل و بکارگیری سرمایه کمتر به میزان اشتغال بیشتری منجر خواهد شد. ضمن اینکه استفاده از مهارتهای بومی، ارزش افزوده بالایی را ایجاد میکند. صنایعدستی دارای ویژگیهای هنری و مصرفی بهطور توأمان بوده و علاوهبر داشتن جنبههای مصرفی قوی، برخوردار از بینش، ذوق، اندیشه و فرهنگ تولیدکننده نیز میباشد و در مجموع میتوان آن را یک هنر-صنعت نامید. چرا که هم ویژگیهای یک صنعت را داراست و هم ضمن برخورداری از خصوصیات هنری، هنر محض محسوب نمیشود و بهپشتوانهی کارآییهای مصرفی خود و از آنجا که قابلیت تولید و تکرار دارد، بیشتر جزو گروه هنرهای کاربردی قرار میگیرد. در واقع صنایعدستی میتواند هم حالت کارگاهی و هم خانگی داشته باشد، قابلیت استقرار در شهر و روستا را داراست و بدون نیاز به فنّاوری پیشرفته، بیشتر متکی به تخصصهای بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیهی مورد مصرف آن از داخل کشور، قابل تهیه میباشد.[1] صنایعدستی در کلیهی کشورهایی که از این هنر- صنعت برخوردارند و از نظر مواد اولیه و نیروی انسانی که امکان تولید آن را دارند، یکی از برجستهترین و مهمترین فعالیتهای اقتصادی محسوب میشود.
فرهنگ غنی و اقلیم خاص کشور ایران سبب ایجاد محصولات هنری و کشاورزی بینظیر مانند پسته، زعفران، فرش و... شده است. این بستر حاصلخیز میتواند فرصتی برای کسب بازارهای بزرگ جهانی برای ما باشد.
زعفران گیاهی استراتژیک بسیار باارزش و قیمتی است که هرگونه سهلانگاری در کشت، تولید، بستهبندی و عرضه آن باعث خسارات زیادی خواهد شد. زعفران گرانبهاترین گیاه زراعی موجود بر روی کره زمین است و تنها گیاهی است که واحد خرید و فروش آن به جای تن و کیلوگرم، مثقال است. یکی از مهمترین عواملی که سبب شده است ایران نتواند بهنحو بهینه، محصول زعفران خود را به بازارهای جهانی معرفی و جایگاهی متناسب با تولید خود بهدستآورد، بیتوجهی به طراحی و بستهبندی مناسب است. بهدلیل ضعف صنعت بستهبندی کشور، کشورهای دیگر از این فرصت استفاده کرده و محصول مذکور را به صورت فلهای و نازل از ایران خریداری کرده و سپس با انجام عملیات بستهبندی درکشور خود، با نامهای تجاری گوناگون و بهعنوان محصولی از کشور خود، با قیمتی مضاعف،مجدداً به دیگر کشورها صادر میکنند.
نظر به اینکه هنر و فن بستهبندی در دنیای امروز از اهمیت بسیاری برخوردار است، چنانچه این هنر بتواند بهطور موفق در محصولات استراتژیک یک کشور بهکاربردهشود، خود میتواند وسیلهای برای انتقال هویت و فرهنگ آن کشور باشد و بهطور
