بخشی از مقاله
بررسی ریز ازدیادی توت فرنگی (Fragaria x ananassa Duch.) در محیط in vitro
چکیده
در این مطالعه ریز ازدیادی رقم دیامونت با استفادهز اآزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در محیط کشت پایه MS اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از 5/2) BA،0/0، 1و2 میلی گرم در لیتر )، IBA وNAA (صفر، 0/1 و0/5 میلی گرم در لیتر) جهت ریزازدیادی و برای ریشه زایی از NAA و 0/2) IBA ،0/5و1 میلی گرم در لیتر) استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بالاترین میزان باززایی در محیط MS شامل 1 میلی گرم در لیتر BA بدست آمد. بیشترین طول شاخساره در تیمار ترکیبی 0/5میلی گرم در لیتر BA و 0/5 میلی گرم در لیتر IBA مشاهده شد. بیشترین میزان ریشه زایی در غلظت 0/2 میلی گرم در لیتر NAA و طویل ترین ریشه در تیمار شاهد بدست آمد.
واژه های کلیدی : توت فرنگی، ریزازدیادی، کشت بافت
1
مقدمه
توتفرنگی با نام علمی (Fragaria sp)، یک گیاه علفی چند ساله، متعلق به تیره گلسرخیان (Rosaceae) ، جنس فراگاریا میباشد. توتفرنگیها به جهت عطر و طعم دلپذیر خود، مصرف تازه خوری، انجماد و فرآوری، میوهای عامه-پسند در سراسر جهان هستند. این گیاه بهطور معمول به صورت رویشی توسط ساقههای رونده تکثیر میشود. این روش بدلیل بروز بسیاری از بیماریهای ویروسی و قارچی، ضعیف بودن نشا در تکثیر به روش سنتی و از بین رفتن تدریجی خلوص ژنتیکی ارقام توتفرنگی، مناسب نمیباشد، علاوه براین، روشهای متداول تولید پاسخگوی ، تقاضای تجاری نمیباشند Karhu & Hakala .(Biswas et al,2008) در سال 2007 اعلام کردند که گیاه توت فرنگی را میتوان در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از روش کشت بافت تکثیر کرد در حقیقت ریزازدیادی یک تکنیک بسیار مفید برای بهبود گیاه است. گزارشهای متعددی تأیید میکنند که ریزازدیادی توتفرنگی در صفات مختلف ( تعداد ساقههای رونده، زمان گلدهی، عملکرد میوه و برگهای هر گیاه ) در مقایسه با روش متداول تکثیر از طریق ساقههای رونده نسبتاً بهتر است (-.( Zabrowska et al., 2003 ; Singh et al., 2004; Karhu & Hakala, 2002 بر اساس نتایج تحقیقات (2004) Singh & Pandey اندامزایی شاخساره در ارقام توتفرنگی متفاوت است و عموماً محیط کشت MS همراه با تنظیمکنندهای رشد BA و IBA بیشترین تأثیر را بر باززایی شاخهها دارند. مطالعهای در سال 1989 نشان داد که سطح مطلوب تنظیمکنندههای رشد حتی میان ارقام مختلف میتواند متفاوت باشد ( (Cerovic & Ruzic, .1989 از این رو، هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی قابلیت ریزازدیادی ریزنمونه نوک شاخساره رقم دیامانت جهت انتخاب مناسبترین نوع و غلظت تنظیمکنندههای رشد جهت تعیین پروتکل ریزازدیادی رقم مربوطه میباشد.
مواد و روشها
این تحقیق در پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه کشاورزی ساری در سال 1391-1392 انجام شد. بوتههای توتفرنگی رقم Diamante از شهر بهنمیر جمعآوری شدند. نمونههای نوک شاخساره ابتدا به مدت 30 دقیقه در زیر جریان آب شهری قرار گرفتند و سپس به مدت 30 دقیقه توسط قارچکش بنومیل%تیمار1 شده و مجدداًًً توسط جریان آب شستشو شدند. نمونهها پس از انتقال به هود لامینار به مدت 30 ثانیه در الکل اتیلیک %70 و سپس هیپوکلریت سدیم %0/5 به مدت 5 دقیقه و به دنبال آن کلرید جیوه %0/1 به مدت 15 دقیقه ضدعفونی شدند. جهت حذف بقایای مواد ضدعفونی کننده، ریزنمونهها پس از هر بار ضدعفونی 4-3 بار با آب 2 بار تقطیر استریل، شستشو شدند. ریزنمونهها پس از استریل سطحی، به محیط کشت MS حاوی ذغال فعال 0/5 درصد جهت جذب ترکیبات فنلی و جلوگیری از قهوهای شدن محیط کشت بهمراه 0/5 میلیگرم بنزیل آدنین BA)انتقال) یافتند. نهایتاً کشتها در اتاقک رشد تحت شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در دمای 25±2 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. جهت پرآوری بیشتر شاخسارههای حاصل، ریزنمونهها به محیط کشت MS همراه با تنظیم کنندههای رشد BA در 4 سطح 0/2)، 0/5، 1 و2 میلیگرم در لیتر) و IBA در 3 سطح ( صفر ، 0/2و 0/5 میلیگرم در لیتر) و همچنین 3 سطح از ) NAA صفر ، 0/1 و 0/2 میلیگرم در لیتر) منتقل شدند. گیاهچههای بدست آمده بمنظور ریشهزایی، به محیط 1/2 Ms با 3 ترکیب متفاوت از
2
1 ) IBA، 0/2 و 0/5 میلیگرم در لیتر) و 1 ) NAA ، 0/2 و 0/5میلیگرم در لیتر) منتقل شدند.نمونههای شاهد در محیط 1/2 MS فاقد تنظیمکنندههای رشد قرار گرفتند. پس از گذشت 5 - 4 هفته، تعداد شاخسارههای ایجاد شده، ارتفاع گیاه، تعداد و طول ریشه ثبت شداین. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تجزیه آماری دادهها توسط نرم افزار Gen stat 12 و مقایسه میانگین دادهها با آزمون LSD در سطح 5 درصد انجام گرفت.
