بخشی از مقاله
چکیده
به منظور ارزیابی تاثیر هیومیک اسید، بیوسوپرفسفات و پوترسین بر ویژ گی های کمی و عملکرد میوه دو رقم توت فرنگی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به صورت گلدانی در یاسوج اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح هیومیک اسید - صفر و پنج در هزار به صورت محلول همراه با آب آبیاری - ، دو سطح بیوسوپرفسفات - صفر و پنج در هزار به صورت محلول همراه با آب آبیاری - ، پوترسین در دوسطح - صفر و دو میلی مولار به صورت محلول پاشی - ، شوری - دو سطح صفر و بیست میلی مولار - و دو رقم توت فرنگی - کویین و ماراک - بودند. پارامترهایی از قبیل تعداد گل، قطر میوه و عملکرد بوته اندازه گیری شد.
نتایج نشان داد که اثر برهمکنش سطوح مختلف تیمارهای تنش شوری، ارقام مختلف و سطوح مختلف کودی مورد آزمایش بر روی صفت عملکرد بوته، در سطح احتمال %1 معنی دار بود. همچنیناثر برهمکنش سطوح مختلف تیمارهای تنش شوری و سطوح مختلف کودی مورد آزمایش بر روی صفت قطر میوه در سطح احتمال %1 و بر عملکرد بوته در سطح احتمال %5 معنی دار بود. اثر برهمکنش سطوح مختلف تیمارهای ارقام مختلف و سطوح مختلف کودی مورد آزمایش بر روی صفت قطر میوه در سطح احتمال %5 معنی دار بود. اثر تیمار هیومیک اسید 5 گرم در لیتر در شرایط تنش شوری باعث افزایش عملکرد کل بوته شده است.
واژه های کلیدی
توت فرنگی، هیومیک اسید، بیوسوپرفسفات، پوترسین، عملکرد
مقدمه
توت فرنگی گیاهی از خانواده روزاسه، بدون ساقه، کم و بیش کرک دار، علفی دائمی با برگ های تحتانی و ساقه های رونده باریک که از محور برگ ها رشد کرده و ریشه داده و گیاهان جدیدی بوجود می آورند. توت فرنگی رسیده منبع غنی از ویتامین ها و املاح است.
روش ازدیاد توت فرنگی معمولا از طریق تقسیم بوته های جوان، سالم و یا استفاده از گیاهچه های تولید شده از ساقه های رونده میباشد. زمان کشت بوته های توت فرنگی به شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد. [1]
بیان کردند که عملکرد محصولات در شرایط شور کاهش می یابد و سه دلیل برای آن بیان کردند: -1 شوری بر فراهمی عناصر غذایی اثر می گذارد، - 2 شوری سبب ایجاد جذب رقابتی می شود و -3 شوری بر انتقال یا بخش بندی عنصر غذایی در گیاه تأثیرگذار است. کاربرد عناصر غذایی می تواند به عنوان یک راهکار برای کاهش اثرات سمیت یونی و ناهنجاریهای تغذیهای گیاهان در خاکهای شور مورد توجه قرار گیرد.[2]
با بررسی اثر تنش شوری بر روی توت فرنگی رقم " سلوا" در شرایط گلخانه ای دریافتند که با افزایش غلظت کلریدسدیم، تعداد میوه و در نتیجه عملکرد کاهش یافت .[3]
هیومیک اسیدها اغلب ترکیبات فعال مواد آلی خاک هستند که یک فعالیت شبه هورمونی داشته و رشد رویشی گیاهان را تحریک میکنند .[4] از آنجایی که این ماده pH اسیدی ضعیفی داشته و مشتق از هوموس میباشد، به نام هیومیک اسید شناخته میشود. هیومیک اسید از منابع مختلف نظیر خاک، هوموس، پی ت، لیگنیت اکسید شده، زغال سنگ و غیره استخراج میشود.
در آزمایشی تحت عنوان " بررسی اثر هیومیک اسید بر روی خصوصیات فیزیکی میوه کیوی رقم هایوارد "گزارش دادند که تیمار هیومیک اسید اثر مثبتی بر روی وزن میوه داشته است .[5]
کودهای زیستی - کود بیولوژیک - به مواد حاصلخیز کننده ای گفته میشود که دارای تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسمهای سودمند خاکزی هستند. کودهای زیستی، ریزاندامگان هایی - میکروارگانیسمهایی - هستند که قادرند عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی تبدیل به مواد مغذی همچون ویتامینها و دیگر مواد معدنی کرده و به ریشه خاک برساند.
اثرکود بیولوژی ک هیومیک اسید را بر خصوصیات رویشی توت فرنگی کوئین الیزا تحت کاربرد مالچ بررسی و نشان دادندکه . نتایج نشان داد که اثر متقابل مالچ کود روی میانگین وزن تک میوه و وزن خشک کل در سال اول معنیدار شد.[6]
پلی آمین های موجود در گیاهان شامل دی آمین پوتریسین، تری آمین اسپرمیدین و تتراآمین اسپرمین می باشند. نقش تنظیم کنندگی پلی آمین ها در ارتباط با واکنش در برابر تنشها و پیری می باشد که از طریق استحکام غشاهای سلولی و بازدارندگی ازفعالیت آنزیم های هیدرولتیکی از پیری جلوگیری می کنند. مشخص شده است.[7]
مواد و روش ها
منطقه مورد مطالعه این آزمایش در سال 1395 در شهر یاسوج استان کهگیلویه و بویراحمد که دارای مختصات جغرافیایی 30 درجه و 42 دقیقه عرض شمالی و 51 درجه و 31 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و در ارتفاع 1822متر ازسطح دریا واقع است، انجام شد.
روش تحقیق این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت گلدانی در فضای آزاد با چهار تکرار در شهر یاسوج اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو رقم توت فرنگی - ماراک و کویین - ، کود بیولوژیک در دوسطح - صفر و 5 در هزار - به صورت محلول هنگام آبیاری - یک در میان - ، هیومیک اسید در دو سطح - صفر و 5 در هزار - به صورت محلول هنگام آبیاری - ی ک در میان - ، پوترسین در دو سطح - صفر و 2 میلی مولار - به صورت محلول پاشی روی بوته و شوری در دو سطح - صفر و 20 میلی مولار - با استفاده از محلول نمک طعام همراه با آبیاری می باشند.
دورقم نشاء توت فرنگی - ماراک و کویین - به تعداد لازم از یک خزانه واقع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی در یاسوج تهیه و به محل اجرای طرح منتقل و در هر گلدان یک بوته کشت شد. سپس روی هرگلدان برچسب لازم چسبانده و در ردیف های معین گذاشته شدند تیمارها تیمارهای آزمایش شامل دو رقم توت فرنگی - ماراک و کویین - کود بیولوژیک در دوسطح - صفر و 5 در هزار - ، هیومیک اسید در دو سطح - صفر و 5 در هزار - ، پوترسین در دو سطح - صفر و 2 میلی مولار - و شوری در دو سطح - صفر و 20 میلی مولار - بوده که به طریق زیر تهیه گردید.
شوری: برای تهیه دوسطح شوری، یکی صفر یعنی آب معمولی بدون نمک استفاده شد. و برای محلول 20 میلی مولار، 1/68 گرم نمک طعام - - Nacl در 20 لیتر آب حل و در هر نوبت آبیاری cc500 به هرگلدان داده می شد.
کود بیولوژیک کود مورد استفاده در این آزمایش - بیوسوپرفسفات - به شکل مایع بوده و در دو سطح صفر - عدم استفاده - و 5 در هزار که برای تهیه آن 20 میلی لیتر از آن را در چهار لیتر آب حل نموده و در هر نوبت آبیاری cc500 به هرگلدان داده می شد.
پوترسین تیمار پوترسین شامل دو سطح صفر یعنی عدم استفاده و 2 میلی مولار بود که برای تهیه آن مقدار 0/32 گرم پوترسین را در یک لیتر آب حل نموده و به روش محلول پاشی روی برگ بوته ها پاشیده شد. پوترسین استفاده شده با علامت تجاری SIGMA و با فرمول شیمیایی - - NH2 - CH2 - 4NH2. 2HCL بوده است.
هیومیک اسید یک بسته هیومیک اسید به شکل پودر سیاه رنگ تهیه وپس از وزن کردن در اندازه های لازم بسته بندی و به صورت محلول به نسبت 5 در هزار یعنی 5 گرم در یک لیتر آب تهیه و هنگام آبیاری به مقدار 500 میلی لیتر ازآن به هر گلدان داده می شد.
بعد از هر سه نوبت آبیاری با تیمار های مذکور، یک آبیاری با آب معمولی به منظور شوری زدایی از گلدان ها انجام می گرفت.
یادداشت برداری پس از کاشت بوته ها و استقرار آنها بطور روزانه از گلدان ها سرکشی و یاداشت برداری های لازم انجام می شد. یاداشت برداری ها شامل موارد ذیل بود.
تعداد گل گل های ظاهر شده روی هربوته در مراحل مختلف گلدهی شمارش و ثبت گردید.
قطر میوه پس از برداشت میوه های هربوته آن ها را در ظروف مخصوص گذاشته، اتیکت گذاری و برای اندازه گیری های لازم به آزمایشگاه برده شدند. برای اندازه گیری طول و قطر میوه با استفاده از کولیس دیجیتال مدل - Mitutoyo - تعداد 10 عدد میوه اندازه گیری و میانگین آن یاداشت شد.
شکل-1 اندازه گیری قطر میوه توت فرنگی در آزمایشگاه عملکرد بوته با وزن کردن کل میوه های هر بوته بصورت جداگانه با ترازوی دیجیتال، عملکرد بوته مشخص و یاداشت شد.
تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده در جدول مخصوص یاداشت برداری ثبت گردید و سپس داده ها به وسیله نرم افزار MSTATC تجزیه واریانس گردید. مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن انجام شد.
نتایج
تعداد گل بر اساس نتایج جدول تجزیه واریانس اختلاف معنی داری در سطح احتمال %1 از نظر اثر ارقام مختلف توتفرنگی و تیمار کودی بر تعداد گل توتفرنگی وجود نداشت، همچنین اثر تیمار شوری و اثر متقابل تمامی تیمارها اختلاف معنی داری در سطح احتمال %1 بر تعداد گل توتفرنگی از خود نشان ندادند نتایج مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن نشان داد، از نظر تعداد گل بین سطوح مختلف تنش شوری اختلاف معنیداری وجود نداشت، اما بیشترین تعداد گل 5/33 - عدد در بوته - مربوط به تیمار شوری 20 میلیمولار و کمترین تعداد گل 6/50 - عدد در بوته - مربوط به تیمار شاهد بود - نمودار. - 1
نمودار-1 تاثیر سطوح مختلف تنش شوری بر تعداد گل توتفرنگی نتایج مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن نشان داد که از نظر تعداد گل بین ارقام مختلف توتفرنگی اختلاف معنی داری وجود نداشت، اما بیشترین تعداد گل 5/54 - عدد در بوته - مربوط به رقم کویین و کمترین تعداد گل 4/89 - عدد در بوته - مربوط به رقم ماراک بود - نمودار. - 2
پوترسین 2 میلیمولار و کمترین تعداد گل 4/50 - عدد در بوته - مربوط به تیمار بدون بیوسوپر فسفات بود - نمودار. - 3
نمودار - 2 تاثیر تیمار های اعمال شده بر تعداد گل توتفرنگی
بر اساس نتایج مقایسه میانگین برهمکنش تیمارهای شوری و ارقام مختلف توتفرنگی بر روی تعداد گل نشان داد که بین سطوح مختلف تیمارها اختلاف معنیداری وجود نداشت، اما بیشترین تعداد گل مربوط به اثر متقابل تیمار شوری 20 میلیمولار و رقم کویین بود و کمترین تعداد گل مربوط به اثر متقابل تیمار بدون شوری و رقم ماراک بود - نمودار . - 4
نمودار - 3 برهمکنش تنش شوری و ارقام مختلف توتفرنگی بر تعداد گل توتفرنگی
بر اساس نتایج مقایسه میانگین برهم کنش تنش شوری و تیمار کودی بر روی تعداد گل نشان داد که بین سطوح مختلف تیمارها اختلاف معنیداری وجود نداشت، اما بیشترین تعداد گل مربوط به اثر متقابل تیمار بدون شوری و تیمار پوترسین 2 میلیمولار بود و کمترین تعداد گل مربوط به اثر متقابل تیمار بدون شوری و تیمار بدون بیوسوپر فسفات بود - نمودار . - 5
نمودار - 1 تاثیر رقم بر تعداد گل توتفرنگی
نتایج مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن نشان داد که از نظر تعداد گل بین سطوح مختلف کودی اختلاف معنیداری وجود داشت، به طوریکه بیشترین تعداد گل 5/94 - عدد در بوته - مربوط به تیمار
