بخشی از مقاله
بهبود و تعميم چرخه حيات عمومي متدولوژي هاي چابک
خلاصه : متدولوژي هاي چابک دراواخـر دهـه نـود معرفـي شـده انـد بـا نگـاه جـامع و مبتنـي بـر فراينـد بـه انـواع متـدولوژي هـاي چابـک در مي يابيم عمـدتا همـه آنهـا از يـک چرخـه حيـات عمـومي در توليـد سيـستم تبعيـت مـي کننـد . بـه بيـان ديگـر مـي تـوان چرخـه حيـات عمومي ارائه داد که بسياري از متـدولوژي هـا را پوشـش دهـد . در ايـن راسـتا يعنـي تعريـف يـک نمـاي کلـي از چرخـه حيـات توليـد سيـستم در متـدولوژي هـاي چابـک ، Ambler يـک چرخـه حيـات عمـومي ارائـه کـرده اسـت . از آنجـا کـه توليـد و انتقـال يـک فراينـد جديـد بـراي اسـتفاده عمـومي کـار بـسيار بـزرگ و چـالش انگيـزي اسـت و انجـام موفقيـت آميـز آن نيازمنـد منـابع مهـم ، برنامـه ريـزي و تخمـين هـاي دقيق است ؛ که ايـن مـوارد نيـز در روشـهاي سـريع الانتقـال کمتـر مـورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت لـذا بـه بررسـي متـدولوژي هـاي چابـک و تقابل ميـان مراحـل و فعاليـت هـاي آنهـا در دوره عمـر هريـک از متـدولوژي هـا پرداختـه و نيـز بررسـي فعاليـت هـا و مراحـل چرخـه حيـات عمومي SDLC ارائه شده توسـط Ambler را مـد نظـر خـود قـرار داده ايـم تـا از ايـن طريـق راهـي بـراي ورود بـه قابليتهـاي توليـد و انتقـال يک فراينـد جديـد بدسـت آورده بـا ايـن مزيـت کـه بـدون ايجـاد يـک فراينـد جديـد تنهـا ازطريـق بهبـود يـک فراينـد چابـک عمـومي تمـام کمبودهـا و محـدوديت هـاي چرخـه حيـات Ambler را پوشـش داده و يـک نمـاي کلـي از چرخـه حيـات توليـد سيـستم در متـدولوژي هـاي چابک را ارائه دهيم .
کلمات کليدي : متدولوژي هاي چابک ، چرخه حيات عمومي توليد نرم افزار ، SDLC
١ - مقدمه
متـدولوژي هـاي چابـک دسـته اي از متـدولوژي هـا هـستند کـه خصوصيات مشترکي دارند اين متدولوژي هـا درسـه فعاليـت طراحـي برنامه ، برنامه نويسي و آزمون قـدرت بيـشتري را دارا هـستند . فراينـد آنها فرايندي سبک و تکراري افزايشي است . اين متـدولوژي هـا بـسيار انعطاف پـذير هـستند و تغييـرات را مـي پذيرنـد بـر خـلاف برخـي از متدولوژي ها که با تغييرات مقابله کرده و بيـشتر پـيش بينـي کننـده هستند[١].در اين نوع متدولوژي ها مدل اهميت کمي پيدا کرده و بـه جاي آن سعي مي شود از سيستم قابل اجرا و قابل استفاده بـه عنـوان يک مدل ملموس تر اسـتفاده کننـد. بـا اسـتفاده از تکامـل تـدريجي ، سيستم به تدريج تکامل پيدا کرده تا تمام نيازمندي ها را بپوشـاند. در اين نوع متدولوژي ها به افراد اهميت بيشتري داده مـي شـود و فـرض مي شود که ارتباطات انساني براي انتقال اطلاعات سيستم به کـل تـيم کافي هستند[٢]. در متدولوژي هاي چابک سعي مي شود هميشه روند يکنواخت پيشرفت حفظ شود و سـرعت يکنـواختي در توليـد سيـستم وجود داشته باشد . طراحي برنامه در اين دسته از متدولوژي هـا بايـد در نهايــت تکنيــک باشــد ودر عــين حــال ســادگي در آن لحــاظ شــود[١].برخــي از معروفتــرين متــدولوژي هــاي چابــک عبارتنــد از :
نخستين بار Ambler براي متدولوژي هاي چابک چرخـه حيـات عمومي ارائه کرده است که اين چرخه حيات بسياري از متدولوژي ها را پوشش مي دهد[٣]. وي تکنيک هاي ضروري متـدولوژي هـاي چابـک را نيز در تعريف چرخه جاي داده که منجر به بروز برخي ناهماهنگي ها شده است . با توجه به وجود چرخه حيات Ambler ، اين چرخه مبناي کار در اين مقاله قرار گرفته و سعي شده اسـت بـا در نظـر گـرفتن آن ، چرخه حيات عمومي بهبود يافته ارائه شود. Bhaleraoدر مقالـه [١٢]
خود پيـشنهاد و تعمـيم چرخـه حيـات (٤)ASDLC را بـراي توليـد و توسعه سيستم هاي نرم افزاري داده است وي مبناي کار خـود را ابتـدا بر (٥)ASDP قرار داده وجوانب مثبت و منفي آن را مورد بررسي قـرار داده است . سپس ASDLC تعميم شـده را پيـشنهاد و فعاليـت هـا و مراحل مختلف آن را توضيح داده است .
در اين مقاله ابتدا چرخـه حيـات Ambler شـرح داده مـي شـود.
سپس چرخه حيات و فعاليتهاي مراحل مختلف متدولوژي هاي چابـک مورد بررسي قرار گرفته سپس چرخه حيات Ambler با چرخه حيـات درون متدولوژي ها مورد مقايسه قرار مي گيرد در اصل ميزان پوشـش چرخه حيات عمومي را با هر يک از متدولوژي هـا ارزيـابي مـي کنـيم .
نتيجه اين ارزيابي در سه جدول جداگانه دسته بنـدي شـده اسـت کـه شامل جداول فاز پيش از پروژه ،فاز پروژه و فاز پس از پروژه است ؛ که بيانگرحضور يا عدم حضور فعاليت هاي ذکر شده در فاز مربوطـه مـي باشد . بعد از ارائه جداول بر اساس نتايج حاصل از اين مطالعلت چرخه حيات عمومي بهبود يافته ارائه و فعاليتهاي موجود در اين چرخه ذکـر مي شود.
٢- چرخه حيات عمومي توليد سيـستم متـدولوژي هـاي چابک
هدف از چرخه حيات توليد سيستم متـدولوژي هـاي چابـک دادن ديد کلي نسبت به فرايند موجود در اين نوع متدولوژي هاست . فراينـد ارائه شده شامل شش فاز است کـه فازهـاي ابتـدايي و انتهـايي آن بـه صورت سريالي مي باشند . اين فعاليت هاي سريالي يـادآور روش هـاي سنتي مي باشد البته متدولوژي هاي چابک با تاکيد بر توليد تکـراري افزايشي، همکاري همه جانبه و توانايي افـرادي کـه در تـيم هـاي ايـن متدولوزي ها کار مي کنند از مشکلات روشهاي سنتي دوري مي کنند . در ادامه اين قسمت شرح دقيق مراحل اين چرخه حيـات ، فعاليتهـا و وظايف درون آنها به گونه اي که امکان مقايـسه ايـن چرخـه حيـات و چرخه حيات درون متدولوژي هاي چابک ميسر شود، آورده شده است .
از آنجا که متدولوژي هاي چابک بايد پاسخگوي تغيير نيازها باشند، در تمام مراحل اين چرخه ، تعامل و مشارکت بالا با ذينفعـان مـورد توجـه است .
٢-١ تکرار منفي يک
در اين فاز تمرکز بر روي تعيـين فرصـت هـاي تجـاري و بررسـي موقعيت پروژه در بازار مي باشد که اين شامل تعيين راهکارهاي ممکن و اولويت بندي آنها مي باشد که چگونه سودآوري کند و چگونه بر روي افراد داخل سازمان تاثيرگذار باشد. شناسايي محدوده پروژه ، شناسايي ذينفعان بالقوه و اهداف آنها جزء فعاليتهاي اين فاز مـي باشـد. در فـاز منفي يک مطالعه امکان سنجي که شامل امکان سنجي اقتصادي، فني و عملياتي مي باشد بسته به نياز پروژه انجام مـي گيـرد هـدف از ايـن ارزيابي در طول چرخه حيات کاهش ريسک پروژه در هنگام انجـام آن مي باشد.
٢-٢ تکرار صفر
اين مرحله که در طول انجام پروژه ، تمام انتشارها ، تنهـا يـک بـار صورت مي گيرد، همان مرحله آغاز و شروع پروژه اسـت . فـراهم آوردن مقدمات پروژه ، توافقها با کارفرما، و تعاريف اوليه پروژه در ايـن مرحلـه صورت مي گيرد.
٢-٣ تکرارهاي ايجاد
تکرارهاي پياده سازي در راستاي توليد يک انتشار انجام مي شوند.
در هر تکرار يک قطعه عملياتي از سيستم توليد و در محيط داخلـي بـا ديگر قطعات پيشين ترکيب شده و براي تست آماده مي گـردد. در هـر تکرار گامهاي مدلسازي، برنامه ريزي، پياده سازي، راه اندازي داخلي، و تست انجام مي شود.
٢-٤ تحويل
در اين مرحله ، که براي هر انتشار تنهـا يـک بـار صـورت ميگيـرد، انتشار توليدشده براي عملياتي شدن آماده ميشود .
٢-٥ فراوري
اين مرحله نيز مشابه مرحله قبل به ازاي هر انتشار يک بـار انجـام مي شود و هدف از آن بالا نگداشـتن سيـستم و راهنمـايي کـاربران در استفاده از سيستم است . اين مرحله با کنار گذاشتن سيستم ، يـا پايـان مدت پشتيباني و يا راه اندازي يک انتشار جديد تمام مي شود.
٢-٦ بازنشستگي
هدف از اين فاز حذف انتشار سيستم از توليد و گاهي حـذف خـود سيستم بصورت کامل يا حذف آخرين ويرايش سيستم تبديل شده مي باشد . از جمله فعاليت هاي ديگر اين فاز انتقـال کـاربران بـه سيـستم جديد و ويرايش مستندات سازماني مي باشد .
جدول (١) : فازها و فعاليت هاي چرخه حيات عمومي توليد سيستم متدولوژي هاي چابک
٣-مقايسه چرخه حيات عمومي Ambler و متدولوژي هاي چابک
براي مقايسه چرخه حيات عمومي Ambler و چرخه حيات درون متدولوژي هاي چابک ، نخست مراحـل ايـن چرخـه حيـات و مراحـل تعريف شده در متدولوژي ها بـا يکـديگر تطبيـق داده شـده و سـپس گامها و فعاليتهاي مراحل با يکديگر مقايسه ميـشوند. در ايـن مرحلـه ميزان پوشش چرخه حيات عمومي با هريک از متدولوژي هـا ارزيـابي مي شود و هر يک از متدولوژي هاي چابک در قالب چرخه حيات ارائه شده انطباق داده مي شود که نتيجه بررسي ها بـه صـورت جـداول در سه فاز پيش از پروژه ، پروژه ، پس از پروژه ارائـه مـي شـود. واضـ است که فاز پروژه ، چرخه اصلي توليد ايـن فراينـد نمـادين محسوب ميشود دراين قسمت شش متدولوژي چابـک مـورد بررسـي قرار مي گيرند : FDD-CrystalClear-ASD-XP-Scrum-DSDM
جدول (٢) : مقايسه فعاليتهاي فاز پيش از پروژه متدولوژي هاي چابک و چرخه حيات عمومي
