بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه جریانهای نقد و سود با ارزش شرکتها می پردازد. طبق نظریه چرخه حیات، شرکتها در مراحل مختلف، از نظر اقتصادی دارای رفتار ها و شرایط خاصی هستند. بدین معنی که ویژگیهای اقتصادی یک شرکت تحت تاثیر مراحل از چرخه حیاتی است که شرکت در آن قرار دارد. به منظور بررسی رابطه جریانهای نقدی و سود با ارزش شرکتها، از رگرسیون چند گانه به روش حداقل مربعات معمولی استفاده شد. برای جمع آوری داده های مورد نیاز این پژوهش نمونه ای متشکل از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که اطلاعات مالی آنها طی دوره 1384-1388 در دسترس بود استفاده شد.
بنابراین 58 شرکت دارای چنین شرایط بودند که اطلاعات آنها در دسترس بود. پس از جمع آوری داده ها و تحلیل آنها نتایج محاسبه شده بیانگر این است که همه متغیرهای مستقل رابطه معنی داری با ارزش بازار شرکتها دارند. همچنین نتایج نشان دهنده این است که همه متغیرهای مستقل ارتباط معنی داری با ارزش بازار شرکتها در دوره رشد دارند. اما تاثیر ضرایب متغیرهای مستقل بر ارزش بازاری شرکتها یکسان نیست. در شرکتهایی که در مرحله رشد قرار دارند، متغیر جریانهای نقدی تامین مالی - CFF - بیشترین تاثیر را دارد . همچنین در شرکتهایی که در مرحله بلوغ قرار دارند، متغیر سود خالص - NI - بیشترین تاثیر را دارد.
کلمات کلیدی: چرخه حیات، ارزش شرکتها، جریانهای نقدی ، سود خالص
. 1 مقدمه
پیشرفتهای اقتصادی، جهانی شدن، انقلاب صنعتی و ... باعث بوجود آمدن شرکتهای بزرگ شد. این شرکتها اغلب از نوع شرکتهای سهامی بوده و برای ادامه حیات و افزایش توان رقابتی خود مجبور به تامین سرمایه از طریق فروش سهام می باشند. آنچه که سرمایه گذاران هنگام تصمیم گیری جهت خرید سهام، بیشتر مورد توجه قرار می دهند، ارزش بازار شرکتها و عوامل تاثیر گذار بر آن می باشد . در واقع سرمایه گذاران با شناخت عوامل موثر بر ارزش شرکت ها، روند تغییرات قیمت و تغییرات ارزش را پیش بینی می کنند و بر این اساس تصمیمات لازم را برای خرید یا عدم خرید سهام اتخاذ می نمایند - پی نوو، . - 86
جریان های نقدی نقش مهمی را در تصمیم گیری های گروههایی مانند تحلیل گران اوراق بهادار، اعتبار دهندگان و مدیران بازی می کند. آنها علاقه دارند که جریان های نقدی شرکت را ارزیابی کنند و به واسطه آن به یک شاخص واضح و روشن جهت ارزیابی شرکت دست یابند. توانایی شرکت در پرداخت سود سهام، ناشی از توانایی آن در ایجاد جریان نقدی است. گردش نقدینگی در شرکت در طول یک سال به وسیله ی صورت جریان های نقدی اندازگیری می شود. از ویژگی های مهم این صورت این است که منابع و مصارف جریان های نقد را در طول یکسال با طبقه بندی فعالیت های شرکت به فعالیت های عملیاتی، مالی و سرمایه گذاری دقیقاً تعیین می کند - قالیباف، . - 1384 سود نیز از جمله اطلاعات با اهمیت در تصمیمات اقتصادی به شمار می رود.
مطالعات و پژوهشهای انجام شده درباره سود، یکی از پر حجم ترین و بیشترین تلاش های پژوهشی را در تاریخ حسابداری تشکیل می دهد. سود به عنوان راهنمای سود تقسیمی، ابزار سنجش اثر بخشی مدیریت و وسیله ی پیش بینی و ارزیابی تصمیم گیری ها، همواره مورد استفاده سرمایه گذاران، مدیران و تحلیلگران مالی بوده است - ثقفی،. - 1373تعیین ارزش شرکت از جمله عوامل مهم در فرایند سرمایه گذاری است. ارزش شرکت به وسیله ی تعیین ارزش داراییهای مالی شرکت مانند اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام عادی، قابل بررسی است. این داراییها براساس مفاهیم ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش با فرض تداوم فعالیت، ارزش با فرض انحلال و ارزش ذاتی سهام یک شرکت تعیین ارزش می شوند. بنابراین ارزش هر شرکت باتوجه به ارزش سهام آن قابل تعیین است.
از این رو، یک سرمایه گذار با توجه به ارزش شرکت، اولویت خود را در سرمایه گذاری مشخص می کند - صامتی، . - 1386 استفاده کنندگان از صورت های مالی می توانند، از اطلاعات تاریخی مربوط به وجوه نقد در قضاوت درباره مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های نقد آتی کمک بگیرند. این اطلاعات بیانگر چگونگی ارتباط بین سود واحد تجاری و توان آن برای ایجاد وجه نقد است. اخبار مربوط به سود و تغییرات سود تقسیمی نسبت به سنوات گذشته، برای سهامداران اهمیت بسزای دارد؛ به طوری که تاکنون در این ارتباط تئوری ها و دیدگاههای زیادی مطرح شده اند.
یکی از این دیدگاهها بیان می دارد که تغییرات سود به سهامداران و سرمایه گذاران پیام می دهد که وضعیت مالی شرکت چگونه است - اسدی، . - 1387 از طرفی با توجه به عدم افشای بسیاری از اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، خریداران سهام به اطلاعات مربوط به سود و صورت جریان نقد توجه و اتکا بیشتری دارند. همچنین با توجه به اینکه شرکتها در طول عمر خود مراحلی را سپری می کنند که در هر مرحله سود و جریان های نقدی متفاوتی را تجربه می کنند، لذا تاثیرپذیری قیمت سهام در هر مرحله می تواند متفاوت باشد.آهارونی وهمکاران - 2006 - 1 دریافتند که بطور کلی حسابداری مبتنی بر جریان نقدی و هم حسابداری تعهدی، محتوای اطلاعاتی اندکی دارند. اما بسته به چرخه حیات شرکت، قدرت تبیین¬کنندگی حسابداری تعهدی بیشتر از معیار جریان های نقدی است. بارث و همکاران - 2005 - 2 طی انجام تحقیقی دریافتند که تجزیه سود به دو جزء اقلام تعهدی و جریان های نقدی و یا به پنج جزء شامل جریان های نقدی و چهار جزء تعهدی، میانگین خطای پیش بینی را کاهش می دهد و در نتیجه، به پیش بینی ارزش شرکت کمک می نماید.
بسام - 2002 - 1 در پژوهشی بر اساس شواهد بدست آمده از بورس اوراق بهادار عمان و آمریکا، از یک سو به بررسی توانمندی اجزای نقدی و تعهدی سود در تعیین ارزش شرکت و از سوی دیگر، قدرت این اجزاء در پیش بینی سود غیرعادی، سود، جریان های نقدی، سود تقسیمی و بازده را مورد بررسی قرار داد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اقلام تعهدی و جریان های نقدی در پیش بینی سود غیر عادی، بازده آتی و تعیین ارزش شرکت داری قدرت تبیین است. علاوه بر این، استفاده توام از اقلام تعهدی و جریان های نقدی نسبت به هریک از این اجزاء بصورت مجزا، در پیش بینی سودهای غیرعادی آتی توانایی بیشتری دارد.
کردستانی و رودنشین - 1385 - طی انجام تحقیقی به این نتیجه رسیدند که جزء نقدی سود، ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و نرخ بازده سهامداران عادی برای تعیین ارزش شرکت از اطلاعات مفید محسوب می شوند. همچنین جزء نقدی سود، محتوای اطلاعاتی بیشتری نسبت به تغییرات حساب های دریافتنی، تغییرات موجودی کالا و تغییرات حسابهای پرداختنی به عنوان سه جزء تعهدی سود دارد.دهدار - - 1386 به بررسی تأثیر چرخه عمر بر توان توضیحی افزاینده اجزای سود و جریان های نقدی پرداخت.یافته های وی نشان می دهد که در مراحل رشد و بلوغ الگوهای ارزش گذاری مبتنی بر سود و اقلام تعهدی در قیاس با الگوهای مبتنی بر جریان های نقدی عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین ما لی، حاوی توان توضیحی افزاینده بیشتری هستند و در مرحله افول، عکس این موضوع صادق است.
اسدی و عزیزی بصیر - 1387 - در تحقیقی به بررسی ارتباط بین سودآوری و نقدینگی در شرکت ها و تاثیر آن بر سود تقسیمی پرداختند که نتایج تحقیق آنها نشان دهنده وجود ارتباط قوی بین سودآوری و سود تقسیمی، ارتباط ضعیف بین نقدینگی و سود تقسیمی و همچنین عدم تاثیر نوع صنعت بر سود تقسیمی است.کرمی و عمرانی - 1388 - در تحقیقی تاثیر چرخه حیات شرکت و محافظه کاری بر ارزش شرکت را مورد بررسی قرار دادند که نتایج تحقیق آنها نشان می دهد که در مراحل رشد و بلوغ، سرمایه گذاران اهمیت بیشتری به دارایی عملیاتی و سود عملیاتی غیر عادی شرکتهای محافظه کار می دهند و در مراحل افول عکس این موضوع صادق است.در این تحقیق ما به دنبال بررسی رابطه بین جریان های نقدی و سود بر ارزش شرکت ها طی مراحل چرخه حیات شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشیم.
.2 روششناسی
روش تحقیق بکار گرفته شده از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است که سعی در توصیف روابط بین متغیرها با استفاده از آزمون های آماری دارد. نوع تحقیق کاربردی است. و با استفاده از رویکرد پس رویدادی می باشد.در این تحقیق برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، ابتدا از روش کتابخانه ای استفاده به عمل آمده است. در بخش کتابخانه ای، مبانی نظری تحقیق از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گردآوری شده و سپس داده های پژوهش از طریق جمع آوری داده های شرکت های منتخب با مراجعه به صورت های مالی و با استفاده از نرم افزار ره آورد نوین انجام می گردد.کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. قلمرو زمانی تحقیق از اول فروردین 1384 تا آخر اسفند 1388 می باشد. برای نمونه گیری با در نظر گرفتن شرایط و محدودیت های زیر از روش نمونه گیری حذفی سیستماتیک - قضاوتی - استفاده خواهد شد:
