بخشی از مقاله
چکیده:
جهت ارزیابی سویه های مختلف مایکوریزاو تاثیر آن بر ارقام سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1394 در در مزرعه شخصی - گالیکش،استان گلستان - اجرا گردید. فاکتورهای این آزمایش شامل تلقیح بامایکوریزادرسه سطح شامل - درسه سطح شامل - بدون استفاده از مایکوریزا، تلقیح با Glomus mosseae و تلقیح باGlomus intraradices - و فاکتوردوم شامل رقم در سه سطح - کتول، سامان و سحر - بود.
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مایکوریزا بر عملکرد دانه در سطح احتمال %1 معنیدار بود، تیمار Glomus intraradices با - 2990/920 کیلوگرم در هکتار - بالاترین عملکرد دانه را داشته و تیمار عدم استاده از مایکوریزا معادل 2869/730 - کیلو گرم در هکتار - کمترین عملکرد دانه را دارا بود. بین ارقام مورداستفاده از نظر این صفت در سطح احتمال یک در صد اختلاف معنیداری مشاهده شد، رقم کتول با 3017 - کیلو گرم در هکتار - بالاترین و رقم سحر نیز کمترین عملکرد دانه - 2817 کیلوگرم بر هکتار - را داشتند.
وزن هزار دانه، عملکرد دانه، تعداد گره در بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف و وزن خشک گره های ریشه نیز تحت تاثیر ریزوبیوم و رقم قرار گرفتند. وزن خشک گره های ریشه تحت تاثیر اثر متقابل رقم و مایکوریزامعنی دار شد. ترکیب رقم کتول و Glomus intraradices می تواند در منطقه کار آیی خوبی داشت.
مقدمه:
امروزه مشکلات و مسائل مردود ناشی از کاربرد سیستم های کشاورزی مرسوم، توجه به جایگزینی کشاورزی ارگانیک را فزونی بخشیده است. در کشاورزی ارگانیک فعالیت میکروارگانیسم های خاک که عامل اصلی چرخش عناصر غذائی است افزایش می یابد
قارچ های همزیست به ویژه میکوریزا به برخی از عملیات کشاورزی حساس می باشند و به همین علت شاخص مهمی در تعیین عدم مدیریت و تعادل در اکوسیستم های خاکی محسوب می شوند. سیستم های مدیریتی با مصرف پایین بعضی از نهاده ها منتهی به افزایش تراکم قارچ های AM می شود و فعالیت های مدیریتی همانند شخم، مقدار و نحوه استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها بر گسترش قارچ های میکوریزا تأثیر دارند
نتایج حاصل از یک بررسی - سایلم، - 2003 نشان داد که گیاهان در مزارع ارگانیک نسبت به مزارع رایج دارای میزان کلونیزاسیون بالاتری از قارچ ها بودند همچنین در آزمایشی دیگر - پانوار، - 2003 ملاحظه شد که پتانسیل استفاده از قارچ های همزیست همانند استفاده از کودهای آلی است و در خاک های فقیر میزان آغشته بیشتر از خاک های غنی از مواد غذایی بوده و نمو ورشد بوته های آغشته بهتر از بوته های غیرآغشته بود. به این جهت می توان گفت که سیستم های کشاورزی فشرده اکثراً از مزایای همزیستی محرو بوده اند.
عملکرد گیاهان زراعی در سیستم های تک کشتی عموماً پس از مدتی کاهش می یابد. تناوب زراعی یکی از عملیات مهم جهت حصول عملکرد مطلوب است. پژوهشگران پیشنهاد می کنند که اثر متقابل بین عملکرد گیاه زراعی و تناوب می تواند به مسائل میکروبیولوژیکی ارتباط داشته باشد - نادیان و همکاران، -1383 هادی راد و همکاران، - 1380 آلن - 1995 - اظهار داشتند که تراکم اسپور در کرت هایی که در آنها تناوب رعایت شده بود حداقل سه برابر بیشتر از کرت هایی که در آنها سویا به صورت پیوسته کاشت شده بود
-1-2 کود های بیولوژیک
کود بیولوژیک - کود زیستی - به مواد حاصلخیزکنندهای گفته میشود که دارای تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسمهای سودمند خاکزی میباشد - جهان و همکاران، . - 1382 میکروارگانیسمهایی هستند که قادرند عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی تبدیل به مواد مغذی همچون ویتامینها و مواد معدنی کرده و به ریشه گیاه برسانند. مصرف کودهای زیستی که نگهدارنده میکروارگانیزمهای سودمند خاک هستند کمهزینه و در اکوسیستم آلودگی بهوجود نمیآورند. کودهای بیولوژیک منحصرا به مواد آلی حاصل از کودهای دامی، اضافات گیاهی و غیره اطلاق نمیشود بلکه تولیدات حاصل از فعالیت میکروارگانیسمهایی است که در ارتباط با تثبیت نیتروژن و یا فراهمی فسفر و سایر عناصر غذایی در خاک فعالیت میکنند
صالح راستین - 1384 - گزارش کرد که مواد بیولوژیک - اکسین، جبیریک اسید و ویتامینها - با انحلال فسفات همبستگی مثبت دارند. کودهای زیستی متشکل از باکتریها و همچنین قارچهای مفیدی هستند که هر یک به منظور خاصی مانند تثبیت نیتروژن و رهاسازی یونهای فسفر، پتاسیم و آهن از ترکیبات نامحلول آنها تولید میشوند. این باکتریها معمولا در اطراف ریشه مستقر شده و گیاه را در جذب عناصر یاری میکنند
-2-2مراحل تشکیل سیستم میکوریزایی پس از آنکه کلامیدوسپور در محیط مناسبی قرار گرفت، جوانه زده و تشکیل میسیلیوم اولیه را میدهد. اسپور قارچهای همزیست با ریشه گیاهان هنگامی جوانه میزنند که ریشههای گیاهان میزبان تشکیل شده باشند. ترشح مواد از سطح ریشه گیاه میزبان میتواند جوانه زنی اسپور را تحریک کرده و سبب رشد جهتدار میسلیوم به سمت ریشه گیاهان میزبان شود. میسلیوم به سطح ریشه گیاه میزبان میچسبد. در مرحله پایانی، هیف در سطح ریشه گیاه میزبان نفوذ میکند و وارد سلولهای ریشه میشود. این مواد همچنین در سرعت رشد هیف، منشعب شدن آن و تشکیل کلاف میسیلیومی تأثیر دارند. ترشحات ریشه بسته به نوع گیاهان ممکن است مواد فرار، مواد قابل حل در آب و یا مواد متصل به سطح ریشه باشند
-3-2 راهکارهای استفاده ازمیکوریزا از جمله محدودیتهای موجود در توسعه استفاده از میکوریزا برای افزایش رشد گیاهان، رشدنسبتاً آهسته قارچهای اکتومیکوریزا و خصوصیت منحصر به فرد این قارچها است که تولید انبوه مواد تلقیحی حاصل از آن را محدود میکند. در صورتی که بتوان هاگ قارچهای VAM1 را وادار به رشد در مواد غذایی و تولید میسیلیومهای فراوان کرد، این امکان وجود دارد که بتوان در عمل تلقیح از باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن و قارچهای VAM به طور مشترک در مقیاس گستردهای استفاده کرد. اگر بتوان با کمک مهندسی ژنتیک ژنهای ناقل تثبیت نیتروژن را به قارچهای VAM منتقل کرد
