بخشی از مقاله
چکیده
علف های هرز یکی از عوامل محدود کننده کشت سویا می باشند. نیلوفر پیچ - Ipomea Spp L. - از علف های هرز مهم مزارع سویا است. به منظور بررسی تاثیر علف کشهای مختلف و کولتیواتور بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا آزمایشی در سال 1392 در اراضی شهرستان رامیان استان گلستان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در 15 تیمار با 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که ارتفاع ساقه اصلی ؛ ارتفاع اولین ساقه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه درغلاف، وزن صد دانه وعملکرد سویا تحت تاثیر علف کش ها و کولتیواتر قرار گرفتند. کاربرد کولتیواتور ، سنکر 700 گرم به همراه ایمازاتاپیر 1یک لیتر در هکتار، ایمازاتاپیر دو لیتر در هکتار به صورت پیش فروشی به همراه پنتازون 2/5 در هکتار ، تریفیلورالین به همراه کولتیواتوربهترین نتیجه را در افزایش عملکرد سویا نشان داده است.
کلمات کلیدی: علف کش، کولتیواتور، سویا و نیلوفر پیچ
مقدمه
سویا - - Glycine max L. گیاهی است یکساله و خود گشن از خانواده Fabacea که مقام نخست را در تامین روغن گیاهی در جهان داراست. یکی از موانع عمده در افزایش عملکرد و تولید بهینه محصولات کشاورزی وجود علف های هرز است که با رقابت بر سر منابع رشد اعم از آب،مواد غذایی و نور باعث کاهش عملکرد می شوند.وجود علف های هرز در سیستم های زراعی همه ساله خسارتهای قابل توجهی بر کشاورزان تحمیل می کند. علف های هرز با گیاه زراعی بر سر منابع مختلفی از قبیل نور، آب و عناصر غذایی به رقابت میپردازند. امروزه به رغم کنترل شدیدی که در بیشتر سیستم های کشاورزی صورت میگیرد، رقابت علفهای هرز باعث کاهش 10درصد تولیدات کشاورزی میشوند.
بررسی های مختلف نشان داده که به کارگیری تنها یک شیوه کنترل علفهای هرز باعث موفقیت پایدار نمی شود. نیلوفر پیچ - - Ipomeas pp گیاهی از خانواده Convovulaceae بوده و در سطح جهان 700-600 گونه متفاوت ازاین جنس وجود دارد0باتوجه به گسترش روزافزون تراکم علف هرز نیلوفر پیچ در مزارع سویای استان گلستان و عدم کنترل مناسب با روشهای مبارزه مرسوم در منطقه، این تحقیق برای دستیابی به بهترین روش مبارزه با نیلوفر پیچ و تاثیر کارایی کولتیواسیون و علف کش در عملکرد و اجزای عملکرد سویا در منطقه رامیان استان گلستان بود.
مواد و روش ها
این تحقیق در سال زراعی 93-1392 در مزرعه ای واقع در شهرستان رامیان استان گلستان اجرا شد. طرح بصورت بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل. تریفلورالین پیش از کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر در هکتار، تریفلورالین پیش کاشت و بنتازون پس رویشی 2/5 +2 لیتر در هکتار، تریفلورالین پیش از کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر در هکتار+کولتیواتور، تریفلورالین پیش از کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر در هکتار+ ایمازتاپیر پس رویشی - علف هرز و سویا - 1لیتر در هکتار، ایمازتاپیربصورت پیش کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر درهکتار، ایمازتاپیربصورت پس رویشی 1 لیتر در هکتار، ایمازتاپیر پیش کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر درهکتار+ بنتازون پس رویشی 2/5لیتر در هکتار، ایمازتاپیر پیش کاشت مخلوط با خاک 2 لیتر درهکتار+کولتیواتور، کولتیواتور، متریبوزین پیش رویشی بمقدار 700 گرم در هکتار +کولتیواتور، متریبوزین پیش رویشی بمقدار 700 گرم در هکتار + ایمازتاپیر بصورت پس رویشی 1 لیتر در هکتار، متریبوزین پیش رویشی بمقدار 700 گرم در هکتار+ بنتازون پس رویشی به میزان 2/5 لیتر در هکتار، متریبوزین پیش رویشی بمقدار 700 گرم در هکتار و شاهد بودند. سویا مورد استفاده جهت کاشت رقم DPX بود. کاشت بذور سویا در اواخرخرداد 92 به صورت هیرم کاری - نم کاری - انجام شد. برای اندازه گیری ارتفاع ساقه اصلی ؛ ارتفاع اولین ساقه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه درغلاف، وزن صد دانه وعملکرد سویا از هر کرت 10 بوته سویا به صورت تصادفی انتخاب گردید.
نتایج و بحث
تجزیه واریانس داده های مربوط به ارتفاع نهایی سویا نشان می دهد که تیمارها در سطح 5 درصد تاثیر معنی دار داشته اند. ارتفاع اولین ساقه فرعی سویا نیز در سطح 1 درصد تحت تاثیر تیمارها واقع شده است - جدول . - 1 تجزیه واریانس داده های مربوط به اجزاء عملکرد سویا نشان می دهد که تعداد غلاف در بوته، وزن صددانه و عملکرد سویا در سطح یک درصد تحت تاثیر تیمارها بوده است. تعداد دانه در غلاف، در 5 درصد معنی دار شده اند - جدول. - 2
ns ، * و ** به ترتیب بیانگر عدم تفاوت معنیدار و معنیدار در سطح 5 و 1 درصد میباشد.
کمترین ارتفاع سویا مربوط به تیمار سنکور 700 گرم در هکتار بهمراه کولتیواتور است که با تیمار شاهد بدون هرز در یک گروه قرار گرفته است. در این گروه تیمارهای ایمازاتاپیر بمقدار 2 لیتر در هکتار نیز قرار می گیرند - شکل. - 1 ارتفاع اولین ساقه فرعی در تیمارهای توام ایمازاتاپیر 2 لیتر در هکتار با بنتازون 2/5 لیتری و کولتیواتور با شاهد بدون علف هرز همسطح می باشند. تریفلورالین 2 لیتر در هکتار باعث افزایش معنی دار در ارتفاع اولین ساقه فرعی شده است - شکل . - 2 این مورد با توجه به مسائل رقابت توجیه پذیر نیست و ممکن است مربوط موارد فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی باشد.
در مقایسات میانگین اجزاء عملکرد سویا - شکل - 3 ملاحظه می شود که تریفلورالین 2 لیتر در هکتار، ایمازاتاپیر 2 لیتر در هکتار بصورت پیش رویشی و سنکور 700 گرم در هکتار همراه با ایمازاتاپیر بصورت پس رویشی بیشترین تاثیر را در کاهش تعداد غلات در بوته سویا داشته اند. افزایش تعداد دانه در غلاف در تیمار تریفلورالین 2 لیتر در هکتار به همراه ایمازاتاپیر 1 لیتر در هکتار بصورت پس رویشی کمترین تاثیر را داشته اند و هم ردیف شاهد آلوده به علف هرز بودند - شکل - 4 وزن صد دانه نیز تحت تاثیر تیمارها قرار گرفته است. تریفلورالین 2 لیتر در هکتار و تیمارهای کولتیوار بیشترین تاثیر مثبت را داشته اند و حتی نسبت به شاهد بدون علف هرز نیز بیشتر است.
این مسئله می تواند بدلیل تاثیر منفی این تیمارها در کاهش نسبی تراکم سویا باشد. تیمارهای ایمازاتاپیر 1 لیتر بصورت پس رویشی و ایمازاتاپیر 2 لیتر به صورت پیش رویش به همراه کولتیواتور کمترین مقدار وزن صد دانه را باعث شده اند - شکل. - 5
به طور کلی روند تغییرات وزن صد دانه منطقی به نظر نمی رسد و می تواند مربوط به خطاهای آزمایش و توزین باشد. . مشاهده کرده اند که کاربردعلف کش آلاکلر در مقایسه با شاهد آلوده به علف هرز عملکرد سویا را از 2069 کیلوگرم در هکتار به 2691 کیلوگرم در هکتار رساند.مشاهده کرده اند که کاربردعلف کش آلاکلر در مقایسه با شاهد آلوده به علف هرز عملکرد سویا را از 2069 کیلوگرم در هکتار به 2691 کیلوگرم در هکتار رساند.
دریافت که علف کش بنتازون نه تنها توانست علف هرز گاو پنبه را کنترل کند بلکه عملکرد سویا را نیز بالا برد با توجه به اینکه پاسخ گیاه زراعی یا علف هرز به متریبوزین یا آلاکلر تحت تاثیر شرایط خاک است لذا انواع شخم اولیه و کولتیواسیون می تواند در کارایی و تاثیر آن موثر باشد.کولتیواتور، سنکور به همراه ایمازاتاپیر 1 لیتر در هکتار، ایمازاتاپیر 2 لیتر در هکتار پیش رویش به همراه بنتازون 2/5 لیتر در هکتار و تریفلورالین به همراه کولتیوار در سطح دوم آماری قرار می گیرند و هیچکدام از تیمارها هم ردیف با شاهد بدون علف هرز نبودند. تیمار ایمازاتاپیر 2 لیتر در هکتار به صورت پیش رویش و ایمازاتاپیر 1 لیتر در هکتار به صورت پس رویش کمترین عملکرد را نشان می دهند. که می تواند ناشی از اثرات سوء ناشی از مصرف آنها بر سویا باشد این در حالی است که این علف کش تاثیر مثبتی در کنترل نیلوفر پیچ داشت.
