بخشی از مقاله
چکیده
لیسیانتوس عمدتا به عنوان شاخه بریده کشت میگردد. در پرورش لیسیانتوس مشکلاتی نظیر کاهش محصول و کیفیت گل وجود دارد که برای رفع آن از محلولهای حاوی عناصر غذایی استفاده میشود. یکی از عناصر مهم در این امرکلسیم میباشد اما در اغلب اوقات جذب آن به خوبی انجام نمیشود. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار، جهت ارزیابی تأثیر آمینوکلاتهای کلسیم در مقایسه با کلریدکلسیم بر روی صفات رشدی شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، و بررسی میزان کاهش وزن ساقه گلدهندهی گل لیسیانتوس رقم پُرپر "سیندرلا لایم" در پس از برداشت انجام شد. تیمارها شامل کلریدکلسیم با غلظت 290mg/l، محلول دهی آمینوکلاتها و آمینواسیدهای لیزین، ترئونین و متیونین با غلظت یک درصد و شاهد بود. نتایج نشان داد که تیمارهای آمینوکلات کلسیم در مقایسه با کلرید کلسیم از نظر وزن تر و خشک اندام هوایی دارای تفاوت معنیدار نسبت به شاهد بودند، و بین تیمارها تفاوت معنیداری از نظر وزن تر و خشک ریشه وجود نداشت. همچنین مشخص شد که تیمارهای کلسیمی بخصوص آمینوکلات لیزین با داشتن کمترین میزان کاهش وزن در پس از برداشت، تأثیر معنی داری در حفظ کیفیت ساقه گل دهنده نسبت به سایر تیمارها داشت. با توجه به اثر مثبت آمینوکلاتهای کلسیم لیزین و متیونین بر روی صفات رشدی گل لیسیانتوس ، میتوان از این آمینوکلاتها به عنوان منبع کلسیم به جای کلریدکلسیم در پرورش این گیاه استفاده کرد.
مقدمه
در دهه اخیر، پیشرفت در فنون جدید باغبانی باعث شده است که تولید گیاهان زینتی و به خصوص گلهای بریدنی از رشد چشمگیر و اهمیت بالایی در جهان برخوردار شود . - Hughes, 2000 - لیسیانتوس با نام علمی Eustoma grandiflorum از خانواده Gentianacea یک گیاه زینتی است که منشاء آن قسمتهای جنوبی آمریکا - Halevy & Kofranek, 1984 - بوده و بومی جنوب کلرادو و نبراسکا در شمال مکزیک میباشد . - Dole & Wilkins, 2004 - لیسیانتوس در طبیعت یک گیاه دو ساله بوده اما در تجارت به عنوان یک گیاه یکساله و عمدتاً به صورت گل بریده کشت میگردد، از نظر تولید گل شاخه بریده لیسیانتوس، ژاپن، هلند، آمریکا و ایتالیا به ترتیب رتبههای اول تا چهارم را به خود اختصاص میدهند. به همین دلیل تولید این گیاه تاثیر بسیار قابل توجهی در بازارهای گل اروپا گذاشته است . - Anderson, 2007 - در این راستا، امروزه در سطح جهان از تکنولوژی کشت بدون خاک در تولید گلها و گیاهان زینتی بخصوص گلهای شاخه بریده بطور گستردهای استفاده میشود - روستای، . - 1382 بطوری که تاکنون تولید گل به صورت شاخه بریده تحت عنوان تکنولوژی کشت بدون خاک بیشتر به سه گونه رُز، میخک و ژربرا اختصاص داده شده است. از طرفی با توجه به اینکه گل شاخه بریده لیسیانتوس نیز به عنوان یکی از ده گل شاخه بریده محبوب جهان به حساب میآید - ادریسی، . - 1388 تولید و پرورش آن در شرایط گلخانه و تحت سیستمهای کشت بدون خاک اهمیت چشمگیری پیدا میکند، بنابراین تغذیه مناسب برای بهبود عملکرد و کیفیت این گل بریده بسیار مهم است . - Frett et al., 1988 - یکی از عناصری غذایی که نقش قابل توجهی در بهبود رشد، عملکرد و حفظ کیفیت گلهای بریده دارد عنصر کلسیم است اما در اغلب اوقات جذب آن از محلول غذایی به خوبی انجام نمیشود وگاهی حرکت آن در گیاه با توجه به شرایط خاص گلخانه و کمبود تعرق گیاه با مشکل مواجه میشود . - Demarty, 1984 - اخیرا از آمینواسیدها و ترکیبات پروتئیندار به عنوان عامل کلاته کننده جهت بهبود جذب عناصر استفاده می-شود . - Madrid, 2003 - به عنوان مثال، آمینواسید به عنوان یک عامل کمپلکس کننده توانایی این را دارد که یک مجموعه تقریبا پایدار با عنصر روی - Zn - تشکیل داده و باعث افزایش در دسترس بودن روی برای گیاه شود. . - Ghasemi et al., 2013 - با توجه به این موارد احتمال دارد آمینواسیدها در تشکیل کمپلکس با عنصر کلسیم، باعث بهبود جذب کلسیم و در نهایت بهبود کیفیت و عملکرد محصول شوند. در نتیجه هدف از این آزمایش بررسی تأثیر آمینوکلاتهای کلسیم در جذب کلسیم و تأثیر آنها بر رشد گیاه و میزان کاهش وزن گل شاخه بریده لیسیانتوس در پس از برداشت میباشد.
مواد و روش
این پژوهش بر روی گل شاخه بریده لیسیانتوس Eustoma grandiflorumرقم پُرپر Cinderella lime انجام شد. نشاءهای بذری آن خریداری و در اسفند ماه 1391 به گلخانههای گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان منتقل شدند . بعد از 4 - 5 جفت برگی شدن نشاءها به درون گلدانهای چهار لیتری حاوی نسبت حجمی 1:1 پیت: پرلایت انتقال یافتند. پس از استقرار گیاهان، این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت سطح تیمار و سه تکرار - بلوک - و هر تیمار شامل پنج گلدان - بوته - در هر تکرار، به اجرا در آمد. وزن تر اندام هوایی با استفاده از ترازوی با دقت 0/001 گرم اندازهگیری گردید و بعد از آون گذاری در دمای 60 درجه به مدت 48 ساعت وزن خشک اندام هوایی نیز اندازهگیری شد. میزان کاهش وزن شاخه گلدهنده تا روز 14 نسبت به روز اول اندازهگیری و بعد از محاسبه گزارش گردید. در پایان آزمایش پس از تخیله گلدانها ریشه از بستر جدا شده و بعد از شستشو وزن گردید - وزن تر - و بعد از آون گذاری، وزن خشک ریشه گزارش شد. پس از جمعآوری اطلاعات تجزیه و تحلیل دادهها به کمک نرم افزار SAS و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معنیدار - LSD - انجام شد.
نتیجه گیری
وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه: براساس یافتههای پژوهش حاضر مشخص شد که تیمارهای آمینوکلات کلسیم در مقایسه با نمک کلرید کلسیم از نظر وزن تر و خشک شاخه گلدهنده دارای تفاوت معنیدار نسبت به شاهد میباشند - جدول . - 1 آلبینو و همکاران - 2008 - گزارش کردند که مقادیر بالای کلسیم موجب افزایش وزن خشک ساقه گل در دو رقم آمارتو و دارلینگ ژربرا می-شود . - Albino et al., 2008 - همچنین افزایش دادن کلسیم محلول غذایی موجب افزایش محتوای کلسیم و وزن خشک شاخه در گلبریده لیسیانتوس میشود وکاربرد نیتروژن در محلول غذایی تأثیر معنیداری بر وزن خشک شاخهها ندارد . - Frett et al., 1988 - در واقع این موضوع بیان گر آن است که هر چقدر غلظت کلسیم در محلول غذایی بیشتر شود باعث افزایش جذب ومحتوای کلسیم بافت شده و در نهایت باعث افزایش وزن تر و خشک شاخه گلدهنده و در نتیجه اندام هوایی گیاه میگردد Albino et al., 2008 - ، Frett et al., 1988، . - Picchioni et al., 2001 بنابراین با استناد پژوهشهای انجام شده میتوان بیان کرد که استفاده از آمینوکلاتهای کلسیم در محلول غذایی به واسطه افزایش محتوای کلسیم بافت باعث بهبود وزن تر و خشک اندام هوایی میشود. در ادامه نتایج نشان داد که تیمارهای کلسیمی بر روی وزن تر و خشک ریشه تأثیر معنیدار نداشتند. براساس گزارشها، بین سطوح مختلف تیمارهای کلسیمی 1/1-4/4 - میلیمولار - اعمال شده بررُز گلدانی از نظر وزن خشک ریشه اختلاف معنیدار وجود نداشت . - Starkey, 1997 - همچنین در آزمایشی که بر روی گیاه Lupinus harvardii انجام شد وزن خشک ریشه متأثر از میزان کلسیم 5 - و 2/5، 0 میلیمولار - نبود . - Picchioni et al., 2001 - نتایج پژوهش حاضر با گزارش استارکی - 1997 - و پیک چیون - 2001 - مبنی بر این که کلسیم تأثیر معنیداری بر وزن تر و خشک ریشه ندارد مطابق میباشد. میزان کاهش وزن ساقه گلدهنده در پس از برداشت: با توجه به نتایج بیشترین کاهش وزن به تیمار AAThr - آمینواسید ترئونین یک درصد - با 9/36 گرم و کمترین مقدار به تیمار ACLys - آمینوکلات کلسیم لیزین یک درصد - با 4/08 گرم تعلق داشت - شکل . - 1 در واقع این موضوع بیانگر آن است که تیمار آمینوکلات لیزین در مقایسه با شاهد و تیمارهای آمینواسیدی، با کمترین مقدارکاهش وزن سبب حفظ کیفیت و بهبود عمر پس از برداشت شده است. این موضوع نشان میدهد که افزایش محتوای کلسیم شاخه گلدهنده باعث حفظ وزن تر اولیه و تأخیر در کاهش وزن شاخه گلدهنده در مراحل بعد از برداشت میشود Torre et al., 1999 - ، Nabigol, . - 2012در این راستا گزارش شده است که افزایش غلظت کلسیم محلول غذایی به دلیل افزایش محتوای کلسیم بافت ، سبب افزایش وزنتر اولیه و تأخیر در کاهش وزنتر مرتبط با گلهای سالم در دو رقم مرسدس و بارونز رُز شد - Torre et al., 1999 - ، و افزودن سولفات کلسیم در محلول غذایی باعث افزایش وزنتر اولیه و تأخیر در کاهش وزن تر گل بریدههای دو رقم کولواتر و پریتی بلیند رُز در مراحل بعدی گردید . - Nabigol, A. 2012 - بنابراین با توجه به مشاهدات در طی فرآیند پژوهش و گزارشات ذکر شده در تفسیر نتایج پژوهش حاضر در مورد این صفت، میتوان بیان کرد که در این پژوهش نیز تیمارهای کلسیمی سبب بهبود وزن تر اولیه و در ادامه باعث تأخیر قابل توجهی در کاهش وزن شاخه گلدهنده نسبت به تیمارهای آمینواسیدی و شاهد شده اند.
جدول -1 مقایسه میانگین تاثیر آمینوکلاتهای کلسیم بر برخی صفات رویشی
* در هر ستون میانگینهایی که دارای حروف مشابهی هستند، در سطح احتمال 5 درصد براساس آزمون LSD اختلاف معنی داری ندارند.
** :Co شاهد، ACLys، ACMet و :ACThr بترتیب آمینوکلاتهای کلسیم لیزین، متیونین و ترئونین، AALys، AAMet و :AAThr بترتیب آمینواسیدهای لیزین، متیونین و ترئونین، :CC کلسیم کلرید.
شکل -1 تأثیر آمینوکلاتهای کلسیم بر میزان کاهش وزن تر شاخه گل دهنده در پس از برداشت
