بخشی از مقاله
خلاصه
مقدمه: در رابطه با تاثیر تمرین هوازی همراه با مکمل دهی بر اجزای ترکیب بدن مطالعات زیادی صورت گرفته است. یکی از ابهامات باقیمانده این است که آیا 8 هفته تمرین هوازی همراه با مکملدهی سیر-لیموترش بر مقادیر وزن، درصد چربی و تودهی عضلانی مردان دارای موثر است؟
روششناسی: بدین منظور، 37 مرد سالم غیر ورزشکار دارای اضافه وزن در چهار گروه همگن کنترل - - n=8، مکمل ترکیبی سیر-لیموترش - - n=10 ، تمرین هوازی - - n=9 و گروه مکمل همراه با تمرین هوازی - - n=10 قرار گرفتند. پروتکل تمرین هوازی شامل 10 دقیقه گرم کردن در ابتدا و 5 دقیقه انجام حرکات کششی به منظور سرد کردن در انتهای تمرین و 20 تا 40 دقیقه دویدن با 60 تا 75 درصد ضربان قلب بیشینه انجام گرفت. مکمل مورد نظربه صورت صورت قرص در 2 وعده 400 - میلی گرمی - همراه با 1 میلی لیتر قطرهی خوراکی لیموترش به صورت روزانه مصرف گردید.
نتایج: نتایج نشان داد مکملدهی سیر- لیموترش همراه با تمرین هوازی توانست وزن - - P=0.000 و درصدچربی - P=0.000 - آزمودنیها را کاهش دهد. اما این مداخله نتوانست تغییری در تودهی عضلانی افراد ایجاد کند . - P=0.095 -
بحث و نتیجهگیری: عدم کاهش تودهی عضلانی همراه با کاهش وزن و کاهش درصد چربی میتواند یک مزیت محسوب شود. بنابریان استفاده از تمرین هوازی همراه با مکملدهی سیر لیموترش میتواند برای کاهش وزن بهینه در افراد دارای اضافه وزن استفاده گردد.
واژههای کلیدی: مکملدهی سیر-لیمو ترش، فعالیت هوازی، کاهش وزن، مردان دارای اضافه وزن
مقدمه
رژیم غذایی نامناسب و بیتحرکی از مهمترین عوامل اضافه وزن و چاقی هستند که خود از مهمترین عوامل زمینهساز بیماریهای غیر واگیردار محسوب میشوند. پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که هم چربی مطلق کل بدن و هم توزیع مرکزی چربی که شامل چربی احشایی شکمی میباشد، ارتباط تنگاتنگی با بیماریهای دیابت، پرفشار خونی، افزایش چربیهای خون و بیماریهای قلبی عروقی دارند. امروزه بیماریهای قلبی عروقی را یکی از اصلیترین علل مرگ و میر در دنیا میشناسند.تقریباً نیمی از همه مرگ و میرها در کشورهای صنعتی و 25 درصد در کشورهای در حال توسعه مربوط به بیماریهای کرونری هست. تأثیرات مطلوب تمرینات استقامتی در زمینهی کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی در تحقیقات زیادی نشان داده شده است. یافتههای تحقیقی نشان داد، انجام فعالیتهای ورزشی میتواند به افزایش چربی مفید خون یعنی HDL-c منجر میشود. این افزایش باعث میشود تا از رسوب کلسترول در داخل عروق جلوگیری شود، از طرف دیگر انجام فعالیتهای ورزشی بهویژه فعالیتهای هوازی موجب متابولیسم بیشتر چربی شده، در نتیجه از چربیهای بیشتری برای تأمین انرژی استفاده میگردد.[1] مصرف مکملهای کاهندهی وزن همراه با تغییر شیوهی زندگی برای بعضی از بیماران ممکن است سودمند باشد. این مکملها بهعلاوهی تغییر شیوهی زندگی برای بیماران با BMI بالای 30 و افرادی که BMI بالای 27 دارند توصیه میشود.[2]
دسترسی آسان و کم هزینه به مکملها یا داروهای کاهش وزن از جمله علل اشتیاق مردم به مصرف این گونه مکملهاست. سیر و لیموترش نیز ازجمله ترکیباتیاند که دسترسی به آنها راحت و کمهزینه است و چون این مواد بهصورت طبیعی یافت میشوند مضرات آنها نسبت به داروهای صنعتی بسیار کمتر است. از طرف دیگر مطالعات نشان دادهاند که 46 درصد مرگ و میرها در ایران ناشی از بیماریهای قلبی عروقی است. همچنین نشان داده شده است که جمعیت ایران با توجه به خصوصیت رفتاری، تغذیهای و میزان فعالیت بدنی، در معرض ریسک بالاتری جهت بیماریهای قلبی عروقی و بهخصوص ریسک فاکتور چربی خون میباشد. [3] از آنجا که اضافهوزن یکی از عوامل اصلی خطرزای قلبی و عروقی است، کاهش وزن در اینگونه افراد به حفظ سلامت آنها کمک شایانی خواهد کرد. از طرف دیگر تأثیر لیموترش روی کاهش وزن و همچنین اثر آن همراه با مکملدهی سیر در ایران انجام نشده است، لذا در این تحقیق اثر 8 هفته تمرین هوازی همراه با مکمل دهی سیر- لیمو ترش روی کاهش وزن، درصد چربی و تودهی عضلانی افراد دارای اضافه وزن بررسی شود.
روش شناسی
روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیشآزمون و پسآزمون بود. آزمودنیهای این تحقیق را 37 دانشجوی مرد دانشگاه تبریز با محدوده سنی 24 تا 28 سال تشکیل میدهند که به طور داوطلبانه انتخاب شدند. آزمودنیهایی مجاز به شرکت در این تحقیق بودند که دارای اضافه وزناند - - BMI>25 و همچنین سیگاری نبوده و سابقه-ی بیماریهای قلبی عروقی نداشته باشند و نیز در 3 ماه گذشته از مکملهای کاهش وزن استفاده نکرده بودند. قبل از شروع پروتکل تمرینی فرم رضایت نامه توسط آزمودنیها تکمیل و مجوز اخلاق پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز کسب شد. یک هفته قبل از شروع پروتکل تمرینی، آزمودنیها بدون مصرف مواد غذایی در آزمایشگاه فیزیولوژی حضور پیدا کردند و پس از 10 دقیقه استراحت قد آنها با استفاده از قدسنج دیواری اندازهگیری شد. درصد چربی بدن، وزن بدن، مقدار آب کل بدن، توده عضلانی و همچنین شاخص توده بدنی نیز با استفاده از دستگاه "این بادی" اندازه گیری شد. لازم به ذکر است تمام آزمودنیها برای استفاده از دستگاه "این بادی" باید 12ساعت ناشتا بوده و طی 24 ساعت گذشته هیچ نوع فعالیت ورزشی شدید نداشتند. همچنین آزمودنیها فرمهای سه روزهی دریافت غذایی و هفت روزهی فعالیت بدنی را به ترتیب برای ارزیابی میزان دریافت و میزان مصرف انرژی پر کردند. پس از دریافت اطلاعات مربوط به فعالیت جسمانی و انرژی دریافتی و همچنین شاخصهای اولیه مثل قد و وزن، آزمودنیها به صورت تصادفی در چهار گروه همگن قرار
گرفتند. گروه اول - - n=8یا گروه کنترل طی هشت هفته نه مکملی دریافت کرد و نه فعالیت بدنی انجام داد. گروه دوم - - n=10یا گروه مکمل طی هشت هفته مکمل سیر-لیموترش را دریافت کرد. گروه سوم - - n=9 یا گروه تمرین در هشت هفته تمرین هوازی انجام داد و گروه چهارم - - n=10 یا گروه تمرینمکمل طی هشت هفته علاوه بر اجرای تمرینات هوازی، مکمل ترکیبی سیر-لیموترش را نیز دریافت کردند. پروتکل تمرین هوازی شامل 10 دقیقه گرم کردن در ابتدا و 5 دقیقه انجام حرکات کششی به منظور سرد کردن در انتهای تمرین و 20 دقیقه دویدن با 60 درصد ضربان قلب بیشینه در هفتهی اول ، 25 دقیقه دویدن با 65 درصد ضربان قلب بیشینه در هفتهی دوم، 30 دقیقه دویدن با 70 درصد ضربان قلب بیشینه در هفتهی سوم و چهارم، 35 دقیقه دویدن با 70 درصد ضربان قلب بیشینه در هفتهی پنجم و ششم و 40 دقیقه دویدن با 75 درصد ضربان قلب بیشینه در هفتههای هفتم و هشتم بود. لازم به ذکر است که پروتکل تمرینی با توجه به پیشنهادات ACSM تعیین شده است. این تمرینات 8 هفته و به صورت یک روز درمیان انجام گرفت.
طی این مدت هر چهار گروه رژیم معمولی خود را دریافت کردند. گروه هایی که مکمل دریافت خواهند کرد طی این 8 هفته، هر روز 2 قرص 400 میلیگرمی سیر همراه با 1 میلی لیتر قطرهی خوراکی لیموترش را در 2 وعده صبحانه و شام بعد از دریافت غذا مصرف کردند و گروههای کنترل، برنامهی سبک زندگی روز مرهی خود را دنبال کردند. 48 ساعت پس از آخرین جلسهی تمرین تمامی ارزیابیهای اولیه شامل درصد چربی بدن، وزن بدن، مقدار آب کل بدن، توده عضلانی و همچنین شاخص توده بدنی نیز تحت همان شرایط با استفاده از دستگاه " این بادی" اندازهگیری شد. مکمل سیر به صورت قرص در 2 وعده همراه با 1 میلی لیتر قطرهی خوراکی لیموترش مصرف شد. این مکمل بعد از وعدههای صبحانه و شام مصرف گردید. هر قرص سیر حاوی 400 میلی گرم پودر خشک سیر استاندارد شده بر اساس آلیسین و معادل 2 گرم سیر تازه است. هر قرص حاوی 1200 تا 1800 میکروگرم آلیسین است.
هر میلی لیتر قطره خوراکی لیمو ترش حاوی 14 الی 19 میلی گرم لیمونن میباشد. با توجه به ماهیت تحقیق حاضر، از آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی استفاده شد . در بخش آمار توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد و همچنین رسم جداول و نمودارها استفاده گردید و در بخش آمار استنباطی ابتدا با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرنف، طبیعی بودن دادهها در شاخصهای اشاره شده بررسی شد و سپس برای بررسی فرضیههای تحقیق از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه استفاده گردید پس از معنیداری این آزمون، از آزمون پس تعقیبی بونفرونی برای مقایسه دو به دو مراحل اندازه گیری استفاده شد. کلیه عملیات و تحلیل های آماری با استفاده از نرم-افزارهای اکسل و SPSS نسخه 17در سطح معنیداری پنج صدم انجام گرفت.
یافته ها
نتایج آزمون شاپیرو ویلک نشان داد که دادههای حاصل از ویژگیهای فردی و شاخصهای مورد اندازهگیری در شروع مطالعه دارای وضعیت طبیعی است و در تمامی دادهها توزیع نمونهها طبیعی بوده است. زیرا مقدار معنیداری 2 دامنهای آزمون از سطح خطای %0,05 بیشتر است.
همچنین در بررسی مقادیر وزن، شاخص تودهی بدنی - - BMI، درصد چربی بدن - - BFP، مقدار تودهی عضلانی - MM - با آزمون تجزیه و تحلیل واریانس - * - ANOVA نتایج نشان میدهد که بین چهار گروه کنترل، مکمل، فعالیت ورزشی و گروه فعالیت همراه با مکمل در هیچکدام از عوامل فوق تفاوت معنیداری مشاهده نگردید. بنابراین می-توان وضعیت توزیع همهی شاخصهای مورد اندازهگیری مربوط به چهار گروه را قبل از جرای قرارداد ورزشی و مکملدهی طبیعی و همگن فرض کرد.
