بخشی از مقاله
چکیده
هدف این آزمایش بررسی تأثیر برخی از اسانسهای گیاهی بر باراسیدی مایع شکمبه گوسفند در شرایط برون تنی در قالب طرح کاملاً تصادفی بود. تیمارهای آزمایشی شامل جیره پایه 40 - درصد علوفه و 60 درصد مواد متراکم، شاهد - ، جیره پایه + اسانس برگ آویشن، جیره پایه + اسانس دانه زیره سبز، جیره پایه + اسانس دانه رازیانه و جیره پایه + اسانس نعناع فلفلی بود. هر یک از اسانس ها به میزان 1 میلی لیتر به ازای هر 100 میلی لیتر محیط کشت استفاده شدند. تیمارهای آزمایشی 4 - تکرار برای هر تیمار - به مدت 24 ساعت با 30 میلی لیتر مایع شکمبه بافری شده در دمای 38/6 درجه سانتی گراد در شرایط بی هوازی کشت داده شدند. مایع شکمبه قبل از خوراک صبحگاهی از سه راس گوسفند نر - به وزن 45 2 کیلوگرم - دارای فیستوله شکمبهای گرفته شد. پس از اتمام دوره کشت pHمحیط کشت اندازه گیری شد و سپس ماده خشک باقی مانده روی فیلتر با منافذ 45 میکرومتر تعیین شد. بار اسیدی از طریق اندازهگیری حلالیت کلسیم در محیط کشت پس از آغشته کردن آن با کربنات کلسیم اندازهگیری شد. اسانس آویشن باعث افزایش معنیدار pH محیط کشت در مقایسه با سایر اسانسها شد. استفاده از اسانس باعث کاهش معنیدار بار اسیدی مایع شکمبه شد . - P<0/05 - استفاده از اسانس برگ آویشن در محیط کشت باعث کاهش معنیدار نسبت ناپدید شدن ماده خشک جیره پایه شد . - P<0/05 -
واژه های کلیدی: باراسیدی، اسانس، برگ آویشن، دانه زیره سبز، دانه رازیانه و نعناع فلفلی.
مقدمه
در حال حاضر در جیره های غذایی نشخوار کنندگان به لحاظ دست یابی به بیشینه تولید از جیره هایی با غلظت بالای مواد مغذی استفاده می شود. استفاده از مقادیر بالای مواد متراکم احتمال بروز بیماری های متابولیکی مانند اسیدوز را افزایش می دهد. با افزایش مواد متراکم در جیره، pH شکمبه کاهش می یابد و اگر pH شکمبه به کمتر از 6 برسد حالت اسیدوز شکمبه ای رخ می دهد که علاوه بر تاثیر منفی بر تولید، احتمال حذف دام را افزایش می دهد - . - 11 برای جلوگیری از بروز اسیدوز شکمبه ای راه های گوناگونی مانند استفاده از مخمرها، میکروارگانیسم ها، تولیدات میکروبی و بافرهای شیمیایی - بیکربنات سدیم و اکسید منیزیم - پیشنهاد شده است - . - 5 مطالعات اخیر نشان داد که استفاده از عصاره ها و اسانس های گیاهی و یا چاشنی ها فرایند تخمیر شکمبه را بهینه می نماید - . - 4 هدف این پژوهش بررسی بار اسیدی جیره دارای %60 مواد متراکم و %40 علوفه در محیط کشت حاوی مایع شکمبه گوسفند، غنی شده با اسانس های برگ آویشن، دانه رازیانه، دانه زیره سبز و نعناع فلفلی بود.مواد وروشها در این مطالعه از اسانس های نعناع فلفلی، دانه رازیانه، دانه زیره سبز و برگ آویشن استفاده شده است. جیره پایه دارای %40 علوفه - علف خشک یونجه با پروتئین خام 17/71 و الیاف نامحلول در شوینده خنثی - 45/76 و %60 مواد متراکم - ذرت %30 ، جو%34 ، کنجاله سویا %48 ، تفاله جغندرقند %5 ، سبوس گندم %10 ، کنجاله تخم پنبه %12 ، کربنات کلسیم %0/3 ، نمک %0/2 و ویتامین پرمیکس %0/5 با پروتئین خام %18/07 و الیاف نامحلول در شوینده خنثی - 29/61 بود. جیره پایه با استفاده از آسیاب دارای الک 1/5میلی متری نرم شد و در آون با دمای 60 درجه سانتی گراد خشک شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره پایه، جیره پایه + اسانس برگ آویشن، جیره پایه + اسانس دانه زیره سبز، جیره پایه + اسانس دانه رازیانه و جیره پایه + اسانس نعناع فلفلی بود 4 - تکرار برای هر تیمار - . هر یک از اسانس ها به میزان یک میلی لیتر به ازای هر دسی لیتر محیط کشت استفاده شد. بار اسیدی محیط کشت بر اساس روش ودهوا - 2001 - تعیین شد. در این روش یک گرم از جیره پایه - به تنهایی و یا همراه با اسانس - داخل شیشه های 125 میلی لیتری ریخته شد و به آن 30 میلی لیتر مایع شکمبه بافری شده %60] بافر رقیق شده پیشنهادی تل و تری - 1963 - و %40 مایع شکمبه[ اضافه شد و به مدت 24 ساعت در حمام آب گرم با دمای 38/6 درجه سانتی گراد کشت داده شد - . - 11 مایع شکمبه قبل از خوراک صبحگاهی از سه رأس گوسفند نر - وزن بدن 45/2 کیلو گرم - دارای فیستولای شکمبه ای گرفته شد و بلافاصله با استفاده از پارچه متقال چهار لایه صاف شد. گوسفندان روزانه با 1/4 کیلوگرم یونجه و 400 گرم مواد
متراکم 165 - گرم پروتئین خام در هر کیلو گرم ماده خشک - در دو وعده صبح و عصر تغذیه شدند. پس از اتمام دوره کشت، pH محیط کشت با استفاده از دستگاه pH متر اندازه گیری شد و سپس با فیلتر دارای قطر منافذ 45 میکرومتر صاف شد. سپس 2 میلی لیتر از مایع حاصل داخل میکروتیوب حاوی 50 میلی گرم کربنات کلسیم - CaCo3 - ریخته شد و پس از 5 ثانیه به مدت 10 دقیقه در 4000 دور سانتریفیوژ و مایع رویی برداشته شد و با استفاده از دستگاه جذب اتمی غلظت کلسیم آن تعیین شد. بار اسیدی با استفاده از فرمول ذیل محاسبه شد : - 11 -
نتایج و بحث
نتایج حاصل از تأثیر تیمارهای آزمایشی بر pH محیط کشت، ناپدید شدن ماده خشک و باراسیدی محیط کشت حاوی مایع شکمبه گوسفند در جدول 1 نشان داده شده است. اسانس برگ آویشن باعث افزایش معنی داری در ناپدید شدن ماده خشک وpH محیط کشت نسبت به شاهد شد - . - P<0/05 تمام اسانس ها به طور معنی داری بار اسیدی محیط کشت را نسبت به گروه شاهد کاهش دادند . - P<0/05 - مصرف زیاد کربوهیدرات های سریع التخمیر به افزایش اسیدهای آلی در شکمبه و کاهشpH شکمبه ای بین5/2-5/6می شود - اونز و همکاراندر سال. - 1998 روستومو و همکاران در سال 2006 در یک روش آزمایشگاهی بار اسیدی مواد مختلف حاوی نسبت های مختلف پروتئین، نشاسته، فیبر و کربوهیدرات های غیر الیافی را ارزیابی کردند. غذاهایی که حاوی کربوهیدرات های غیر الیافی بودند بار اسیدی بالا، در مواد غذایی حاوی علوفه، بار اسیدی متوسط و در مواد غذایی حاوی پروتئین بالا، بار اسیدی پایین گزارش کردند. دی اسمیت و همکاران در سال1995، گزارش کردند تفاوت در بار اسیدی غذاها باعث تغییر درpH شد، کهاحتمالاً به دلیل ارتباط بار اسیدی با قابلیت تخمیر در غذاهااست. گزارشات مبنی بر تاثیراسانس ها بر تخمیر شکمبه ای ، pH و قابلیت هضم جیره وجود دارد . - 7 - استفاده از روغن سیر باعث افزایش pH، کاهش غلظت اسیدهای چرب فرار و کاهش نسبت پروپیونات به استات شد، همچنین سبب بهبود مصرف انرژی در شکمبه شد - . - 2 بورچرز در سال1995 بیان کرد که آویشن بر تخمیر میکروبی شکمبه تاثیر گذار است و باعث کاهش نیتروژن آمونیاکی می شود و دی آمیناسیون را محدود می کند، همچنین تولید متان و لاکتات را کاهش می دهد. آویشن باعث افزایش pH و کاهش هضم مواد غذایی و تولید اسید چرب فرار می شود - 3، 8 و. - 10 آویشن اثر ضد میکروبی متوسطی دارد - . - 9 پارتا و همکارانش - 2006 - بیان کردند روغن سیر، زیره سبز و میخک متان تولیدی از تخمیر شکمبه ای را کاهش می دهند . - 1 - رازیانه به طور معنی داری باعث کاهش تولید متان می شود - . - 6 تاتسوکا و همکاران - 2008 - نیز گزارش کردند که ترکیبات آلفا و بتا سیکلو دکسترین موجود در اسانس نعناع فلفلی اثر معنیداری بر pH شکمبه، غلظت کل اسیدهای چرب فرار و نسبت مولی این اسیدها ندارد. گنزالز و همکاران - 2008 - گزارش کردند که بکارگیری اسانس های نعناع فلفلی، اسطوخودوس، نعناع، ریحان، پونه و آویشن - خانواده نعنائیان - ، رازیانه، شوید و زیره - خانواده چتریان - در شرایط برون تنی تغییر معنیداری در الگوی تخمیر شکمبه خصوصا کاهش تولید متان ایجاد نکرده، تنها تغییرات ناچیزی را منجرمیگردند. هریستو و همکاران - 2008 - نیز گزارش نمودند که اسانس های نعناع فلفلی، آویشن ، پونه کوهی، اسطوخودوس و ریحان تاثیری برغلظت کل اسیدهای چرب فرار، نسبت مولی استات ، پروپیونات، بوتیرات وغلظت آمونیاک درکشت کوتاه مدت نداشتند. آنها همچنین مشاهده کردند که اسانس های نعناع فلفلی، اسطوخودوس و پونه کوهی باعث کاهش معنی داری در PH شکمبه شدند. در حالیکه اسانس های ریحان، نعناع و آویشن اثرمعنی داری برPH شکمبه نداشتند. این محققان همچنین گزارش کردند که اسانس نعناع باعث افزایش نسبت مولی استات گشت درحالیکه بر دیگر پارامترهای تخمیر شکمبه تاثیری نداشت. جازانی و همکاران - 2009 - گزارش کردند که اجزای فعال اصلی موجود در اسانس رازیانه عبارتند از: آنیتول به مقدار 50 تا 60 درصد، فنچون به مقدار 10 تا 20 درصد و لیمونن به مقدار 5 درصد . کاستیلجوس و همکاران - 2006 - گزارش نمودند که مقادیر بالای لیمونن 50 - ، 500 و 5000 میلی گرم در لیتر - باعث کاهش غلظت کل اسیدهای چرب فرار می گردد اما بر غلظت پروپیونات و آمونیاک تاثیری ندارد. آنها همچنین گزارش کردند که مقدار 5 میلی گرم برلیتر از لیمونن تاثیری بر غلظت کل اسیدهای چرب فرار، پروپیونات و آمونیاک ندارد.
مارتینز و همکاران - 2006 - گزارش کردند که افزودن اسانس آویشن به مقدار 1/35 میلی گرم بر لیتر به جیره باعث کاهش غلظت کل اسیدهای چرب فرار، نسبت مولی پروپیونات و تجزیه ماده خشک گشت. ایوانز و مارتین - 2000 - گزارش کردند که به کارگیری اسانس های آویشن و پونه باعث کاهش غلظت های استات ، پروپیونات و تولید متان می گردند.
نتایج این آزمایش نشان داد که اسانس های مورد استفاده در این آزمایش، به جز آویشن، تأثیر معنی داری بر ناپدید شدن ماده خشک نداشتند. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از اسانس گیاهان دارویی مورد مطالعه در این آزمایش می تواند بار اسیدی مایع شکمبه را بدون تأثیر معنی دار بر ناپدید شدن ماده خشک کاهش دهد.
