بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر استفاده از منابع مختلف کربوهیدراتهای غیر الیافی و اسانس نعناع فلفلی بر فراسنجه های تولید گاز پوسته تخم پنبه - شولوخه - میباشد. تیمارهای آزمایشی شامل شولوخه، شولوخه همراه با منابع مختلف کربوهیدراتهای غیر الیافی - ساکاروز و نشاسته - در مقادیر 0/0، 60 و90 میلی گرم به ازای گرم ماده خشک و اسانس نعناع فلفلی 0/0 - ، 40 و 80 میکرولیتر در گرم ماده خشک - بود. روش تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی برای تعیین فراسنجه های تولید گازمورد استفاده قرار گرفت. فراسنجههای تولید گاز نمونههای مکمل شده در مقایسه با شولوخه به عنوان تیمار شاهد با استفاده از تست دانت - P<0/05 - مورد بررسی قرار گرفتند. مکمل سازی شولوخه با کربوهیدراتهای غیر الیافی منجر به افزایش معنیدار فراسنجه تولید گاز از بخش قابل تخمیر - b - شد، اما اسانس نعناع آن را کاهش داد . - P<0/05 - همچنین اسانس نعناع در نمونههای شولوخه مکمل شده با نشاسته و ساکاروز، باعث کاهش معنیدار b گشت . - P<0/05 - در رابطه با ثابت نرخ تولید گاز - c - ، کربوهیدراتهای غیر الیافی مورد استفادهاثر معنیداری برcنداشتند. بالعکس، افزودن اسانس نعناع به شولوخه و نیز شولوخه مکمل شده با نشاسته و
ساکاروز باعث افزایش معنیدار c گشت . - P<0/05 -
واژههای کلیدی: اسانس، کربوهیدراتهای غیر الیافی، تولید گاز. مقدمه
کربوهیدراتهای غیر الیافی یکی از منابع مهم انرژی برای میکروارگانیسمهای شکمبه و نشخوارکنندگان هستند، با این حال اثرات متفاوتی نیز بر عملکرد حیوان دارند - . - 3 یونوفرها به منظور بهبود تخمیر شکمبه به جیرههای نشخوارکنندگان افزوده میشوند. اما، با درنظر گرفتن سلامت بشر، عصاره های گیاهی و اسانسها به عنوان افزودنیهای خوراکی طبیعی جایگزین یونوفرها شدند - . - 7
اولین تحقیقات در رابطه با اثر اسانسها به عنوان تعدیلکنندگان تخمیر شکمبه به دهههای قبل بر میگردد - . - 13 با این وجود، تنها تعدادمحدودی پژوهش به بررسی اثراسانسها بر تخمیر شکمبه پرداخته اند - 10،. - 5
مقدار گاز تولید شده از یک خوراک شاخصی از قابلیت تخمیر آن خوراک و در نتیجه ارزش انرژیزایی آن میباشد - . - 12روش برون تنی تولید گاز در طی دهه های اخیر به طور وسیعی توسط متخصصین تغذیه نشخوارکنندگان جهتبررسی ارزش تغذیهای مواد خوراکی مورد استفاده قرار گرفته است . - 14 - مزیت این روش به لحاظ هزینه و سهولت اندازه گیری نیز مورد توجه است - . - 8
هدف ازانجام این پژوهش، بررسی تأثیراستفاده از منابع مختلف کربوهیدراتهای غیر الیافی - ساکاروز و نشاسته - و اسانس نعناع فلفلی بر فرآیند تخمیر و تولید گاز پوسته الیاف دار تخم پنبه - شولوخه - در شرایط برون حیوانی است. مواد و روش ها
نمونه های شولوخه به مدت 48 ساعت در آون با دمای 65 درجه سانتی گراد خشک وسپس با آسیاب با قطر منافذ 2 میلی متر آسیاب شدند. اسانس نعناع فلفلی از طریق جوشاندن ساقه و برگهای گیاه مذکور در 100 درجه سانتی گراد و جمع آوری بخار حاصله تهیه شد. تیمارهای آزمایشی شامل شولوخه - بدون افزودنی - ، شولوخه همراه با منابع مختلف کربوهیدراتهای غیر الیافی - ساکاروز و نشاسته - در مقادیر0/0، 60 و90میلی گرم در گرم ماده خشک و اسانس نعناع فلفلی 0/0 - ، 40 و 80 میکرولیتر در گرم ماده خشک - بود. تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی مطابق با روش ارائه شده توسط منک و استینگاس - 12 - انجام گرفت. جهت اندازهگیری تخمیر از سرنگهای شیشهای مدرج مخصوص با حجم 100 میلی لیتر استفاده گردید. روز قبل از آزمایش 300 میلی گرم از مادهی خشک نمونه مورد آزمایش داخل هر سرنگ ریخته شد. سپس کربوهیدراتهای غیر الیافی بر اساس نوع و مقدار مورد نظر به داخل سرنگ حاوی خوراک پایه اضافه شدند. در تیمارهای آزمایشی حاوی اسانس، در روز انجام آزمایش، اسانس مربوطه در مقدار مورد نظر بوسیله سمپلر به نمونه خوراک داخل سرنگ اضافه شد. برای هر تیمار 5 تکرار - سرنگ - در نظر گرفته شد. مایع شکمبه از دو رأس گوسفند نر بلوچی 49/5 2/5 - کیلوگرم وزن زنده - که دارای فیستولای شکمبهای بودند قبل از وعدهی خوراک دهی صبح گرفته شد. حیوانات روزانه با 1/2 کیلوگرم علف خشک یونجه و 0/4 کیلوگرم مواد متراکم بر اساس
مادهی خشک تغذیهشدند. مایع شکمبه جمع آوری شده فوراً بوسیله پارچه متقال چهار لایه صاف گردید و به نسبت 1:2 با بافر مخلوط شد. سپس به هر سرنگ 40 میلی لیتر از این مخلوط افزوده شد. سرنگ ها در حمام آب گرم 38 /5 - درجه سانتی گراد -
کشت داده شدند. میزان گاز تولید شده در زمان های 2، 4، 12،8، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت پس از کشت ثبت شد. در هر سری انجام آزمایش 5 سرنگ به عنوان بلانک وجود داشت که حجم گاز تولیدی در آنها برای تصحیح دادهها استفاده شد. به منظور تعیین پارامترهای تولید گاز، داده های تولید گاز در معادله P= b - 1 - e-ct - قرار داده شدند. در این معادله bگاز تولید شده از بخش قابل تخمیر ، c ثابت نرخ تولید گاز در زمان - ساعت - ، t مدت زمان انکوباسیون و P میزان گاز تولیدی در زمان مورد نظر است. در این مطالعه تمامی داده ها با استفاده از نرمافزارآماری - 15 - SAS آنالیز شدند و پارامترهای تولید گاز نمونه های مکمل شده با کربوهیدراتهای غیر الیافی و اسانس نعناع فلفلی در مقایسه با شولوخه به عنوان تیمار شاهد با استفاده از تست دانت - p<0/05 - مورد مقایسه قرار گرفتند.
نتایج وبحث
اثر منابع مختلف کربوهیدراتهای غیر الیافی و اسانس نعناع فلفلی بر فراسنجه های تولید گاز شولوخه در جدول 1 نشان داده شده است. نشاسته در کلیهمقادیر مورد استفاده و ساکاروز به مقدار 90 میلی گرم در گرم ماده خشک منجر به افزایش معنی دار تولید گازازبخش قابل تخمیر در مقایسه با نمونه شاهد شولوخه گشتند. اما، اثر معنی داری بر نرخ تولید گاز نداشتند - . - p<0/05
مقدار گاز تولید شده تابع مقدار سوبسترای تخمیرشده و نسبت مولی اسیدهای چرب فرار تولید شده میباشد . - 6 - نتایج این آزمایش مشاهدات لی و همکاران - 11 - را تأیید می کند که گزارش نمودند، غلظت کل اسیدهای چرب فرار از 133/3 به 143/1 میلیمول بر لیتر بطور خطی افزایش یافت، هنگامیکه غلظت ساکاروز تزریق شده به شکمبه بطور خطی افزایش پیدا کرد. هال و ویمر - 9 - نیز گزارش کردند که غلظت کل اسیدهای چرب فرار و والرات با افزایش مقدار ساکاروز در 48 ساعت افزایش یافت.
آنها همچنین گزارش کردند که افزایش غلظت ساکاروز تأثیری بر نرخ تخمیر نداشت، اما فاز تأخیر را بصورت خطی افزایش داد - . - 9 چارملی و همکاران - - 4 نیز گزارش نمودند که غلظت کل اسیدهای چرب فرار از 84/9 به 90/6 میلیمول افزایش یافت، هنگامیکه ساکاروز بمقدار 10 درصد به سیلاژ یونجه افزوده شد.
افزودن اسانس نعناع در هر دو سطح مورد استفادهبه شولوخه و نیز شولوخه مکمل شده با نشاسته و ساکاروزمنجر به کاهش معنی دارمقدار تولید گاز از بخش قابل تخمیر و افزایش نرخ تولید گاز در مقایسه با نمونه شاهد شولوخه گشت - . - p<0/05 نتایج این آزمایشمشاهدات آگاروال و همکاران - 1 - را تأیید می کند که گزارش نمودند، غلظت کل اسیدهای چرب فرار - p<0/01 - کاهش یافت، هنگامیکه اسانس نعنا به مقدار 1 و 2 میکرولیتر در هر میلیلیتر از محلول کشت شده به کاهگندم افزوده شد. اما گنزالز و همکاران - 7 - گزارش کردند که بکارگیری نعناع تغییر معنیداری در الگوی تخمیر شکمبه ایجاد نکرد. هریستو و همکاران - 10 -
نیز گزارش کردند که اسانس نعناع اثر معنیداری بر غلظت کل اسیدهای چرب فرار، استات، بوتیرات و پروپیونات در کشت کوتاهمدت نداشت و تنها منجر به کاهش جزئی دیآمیناسیون گردید - 5-12 درصد - . آندو و همکاران - 2 - نیز در آزمایشی درونتنی گزارش کردند که افزودن اسانس نعناع بمقدار 200 گرم در روز به جیره باعث کاهش تولید آمونیاک و پروپیونات گشت اما بر غلظت کل اسیدهای چرب فرار و تجزیهی مادهی خشک اثری نداشت.
