بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثرات تغذیه سیلاژ تفاله پونه با خرمای ضایعاتی بر فراسنجههای شکمبه از 4 راس گوسفند نر کرمانی با میانگین وزنی 36±3 کیلو گرم در قالب طرح چرخشی استفاده شد. جیرههای آزمایشی شامل: - 1 جیره شاهد - سیلاژ تفاله پونه بدون خرمای ضایعاتی - ، - 2 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 5 درصد خرمای ضایعاتی، - 3 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 10 درصد خرمای ضایعاتی و - 4 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 15 درصد خرمای ضایعاتی بود. آزمایش در 4 دوره 21 روزه انجام شد.
میانگین کلpH مایع شکمبه گوسفندان تغییر نکرد اما میانگین غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه گوسفندان 3 ساعت پس از تغذیه، تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار گرفت . - P<0.05 - با توجه به این نتایج، افزایش سطح سیلاژ تفاله پونه با خرمای ضایعاتی در جیره اثر منفی بر فراسنجههای شکمبه نداشت و میتوان تا سطح 15درصد سیلاژ تفاله پونه با خرمای ضایعاتی را در تغذیه دام استفاده کرد.
مقدمه
یکی از نگرانیهای موجود در جوامع بشری، کمبود مواد غذایی به ویژه مواد پروتئینی است که از دامهای اهلی تامین می شود.از آنجایی که هزینه تامین مواد خوراکی دامپروری نزدیک به 60 تا 70 درصد کل هزینهها را شامل می شود، استفاده از مواد خوراکی ارزان قیمت در جیره نشخوارکنندگان امری اجتنابناپذیر است.
پونه دارای نام علمی Menthapulegium، نام عمومیEuropean pennyroyal، نام انگلیسی Renny royal European وPudding Grass به فارسی پونه و پودنه نامیده می شود و از خانواده - Labiataeنعنا - است.در ایران در مناطق شمالی به طور خودرو دیده می شود . - Goldsmith, 2011 - در بخشهای این گیاه مقداری تانن، مواد رزینی، قند،ویتامینهای A، B،C و کلسیم وجود دارد . - Mahboubi&Haghi, 2008 - تفاله پونه 6/22 درصد پروتئین خام،63/75درصدNDF،55/73 درصدADF، 1/74 درصد EE،در نمونه تر تفاله پونه 25/32 درصد DM ودر نمونه خشک تفاله پونه 94 درصد DM،6/51 درصدASH، 42/37 درصد.CF خرما درختی است. از رده تکلپهایها - monocotyledon - و از خانواده palmacea می باشد که نام علمی آن datylifera phoenix می باشد. به دلیل داشتن شرایط آب و هوای متنوع از مهمترین استانهای تولید کننده خرما محسوب می شود. هدف این مطالعه بررسی تاثیر تغذیه سیلاژ تفاله پونه با خرمای ضایعاتی بر نیتروژن مایع شکمبه در گوسفندان نژاد کرمانی بود.
مواد و روش ها
حدود 400 کیلو گرم تفاله پونه از شهر راین جمعآوری شد و به دانشگاه شهید باهنر منتقل شد. تفالهها با دستگاه چاپر خرد و با سطوح0، 5، 10، 15 درصد خرمای ضایعاتی با هم مخلوط شدند و به مدت 45 روز در سطل سیلو شدند. پس از این مدت سیلاژ تهیه شده در جیرههای آزمایشی استفاده شد. جیرههای آزمایشی شامل: - 1 جیره شاهد - سیلاژ تفاله پونه بدون خرمای ضایعاتی - ، - 2 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 5 درصد خرمای ضایعاتی، - 3 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 10 درصد خرمای ضایعاتی و - 4 جیره دارای سیلاژ تفاله پونه با 15 درصد خرمای ضایعاتی بود. اجزا و ترکیب جیرهها در جدول 1 آورده شده است. از 4 راس گوسفند نر کرمانی با میانگین وزنی 36±3 کیلو گرم در قالب طرح چرخشی در 4 دوره 21 روزه استفاده شد.
نمونهگیری از مایع شکمبه در روز پنجم هر دوره و در زمانهای پیش از مصرف خوراک - صفر - و در 3، 6 و 9 ساعت پس از مصرف خوراک با استفاده از لوله معدی متصل به دستگاه ساکشن صورت گرفت. بلافاصله پس از نمونهگیریpH مایع شکمبه بهوسیله pH متر دیجیتالی Elmetron - مدل - CP 103 اندازهگیری شد. دادههای حاصل با رویه GLM نرم افزار آماری SAS - 2005 - تجزیه آماری شدند و برای مقایسه دادهها از آزمون توکی استفاده شد.
جدول -1 اجزا و ترکیب شیمیایی جیرههای آزمایشی - براساس ماده خشک - .
نتایج و بحث
نتایج حاصل از آنالیز pH مایع شکمبه گوسفندان تغذیه شده با جیرههای آزمایشی در جدول 2 آورده شده است.استفاده از سیلاژ تفاله پونه با سطوح متفاوت خرمای ضایعاتی در جیرههای آزمایشی بر pH مایع شکمبه حیوانات بیتاثیر بود. یکسان بودن نسبت کنسانتره به علوفه، یکسان بودن الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و شاید شباهت زیاد کنسانترهها در جیرههای آزمایشی سبب عدم اختلاف معنیدار در pH مایع شکمبه شده است. در تحقیقی خرمای ضایعاتی به میزان 25 و 50 درصد جایگزین علوفه خشک کردند اما اثری بر pH مایع شکمبه مشاهده نشد که با نتایج این تحقیق همخوانی داشت . - Rekik et al., 2008 - استفاده از سیلاژ تفاله شیرین بیان با سطوح متفاوت خرمای ضایعاتی در جیرههای آزمایشی تاثیری بر pH مایع شکمبه حیوانات نداشت .
جدولpH -2 مایع شکمبه در زمانهای مختلف در گوسفندان تغذیه شده با جیره آزمایشی.
نتایج مربوط به غلظت نیتروژن آمونیاکی در جدول 3 آورده شده است. تجزیه دادهها نشان داد که غلظت میانگین کل نیتروژن آمونیاکی در ساعات مختلف پس از خوراکدهی تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار نگرفت، که میتواند ناشی از مصرف ماده خشک یکسان، درصد پروتیین یکسان جیرهها و درصد تجزیهپذیری پروتیین یکسان جیرهها باشد.
میزان کل نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه گوسفندان تغذیه شده با سیلاژ خارشتر و خرمای ضایعاتی متفاوت نبود . - Karamshahi et al., 2014 - غلظت نیتروژن آمونیاکی در 3 ساعت پس از خوراکدهی تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار گرفت، بهطوری که نیتروژن آمونیاکی در گوسفندان تغذیه شده با جیره آزمایشی دارای20 درصد سیلاژ تفاله پونه با 15 درصد خرما بهطور معنیداری از گوسفندان تغذیه شده با سایر جیرهها بیشتر بود. به احتمال زیاد عدم همزمانسازی آزادسازی نیتروژن آمونیاکی و وجود انرژی مورد نیاز در شکمبه سبب شده که نیتروژن آمونیاکی شکمبه با جیره آزمایشی دارای 20 درصد سیلاژ تفاله پونه با 15 درصد خرمای ضایعاتی بیشتر شود.
در تحقیقی - - Davis &Stallcup, 1967 عنوان کردند غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه در دو تا سه ساعت پس از مصرف خوراک به حداکثر میرسد. بهطور مشابه مشاهده شده - Bunnakit&Khampa , 2011; Jooste, 2012 - غلظت نیتروژن آمونیاکی در 2 ساعت پس از مصرف خوراک به حداکثر میرسد. این دانشمندان عدم همزمانسازی آزادسازی نیتروژن آمونیاکی در شکمبه با میزان انرژی مورد نیاز میکروارگانیسمهای شکمبه را عامل افزایش نیتروژن آمونیاکی در ساعات اولیه دانستند.
