بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله بررسی تأثیر اهرم بدهی عملیاتی بر سیاستهای تقسیم سود در چرخه عمر در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش،121 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای، 1394-1386، که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهشهای کاربردی و با استفاده از رویکرد پس رویدادی است و از نظر روش پژوهش، در زمره پژوهشهای توصیفی جای میگیرد. برای دادههای پانلی، برای تخمین مدل پژوهش با استفاده از نرم افزار Evi ews-9، از مدل های اثرات ثابت و اثرات تصادفی، استفاده شده است. نتایج تحقیق با استفاده از مدل اثرات تصادفی نشان میدهد که اهرم بدهی عملیاتی برآوردی بر سیاستهای تقسیم سود در مراحل مختلف چرخه عمر تأثیر دارد. همچنین، اهرم بدهی عملیاتی قراردادی برسیاستهای تقسیم سود در مراحل مختلف چرخه عمر تأثیر دارد.
واژگان کلیدی: اهرم بدهی عملیاتی، بدهی برآوردی، سیاست تقسیم سود، چرخه عمر.
.1 مقدمه
شرکت ها برای فراهم کردن وجوه لازم برای مخارج سرمایه ای و عملیات خود، اقدام به تامین مالی از منابع گوناگون نموده و وجوه مورد نیاز خود را تامین می کنند. تئوری مالی شرکت ها بر این فرض استوار است که هدف مدیریت حداکثر نمودن ارزش بازار یک شرکت و در نتیجه، حداکثر نمودن ثروت سهامداران است. بنابراین تصمیمات مربوط به ساختار مالی و سرمایه و همچنین تعیین و انتخاب بهترین شیوه تامین مالی از وظایف مدیران مالی بشمار می رود. تامین مالی می تواند ازطریق بدهی ها و یا انتشار سهام انجام شود. برخی نظریه ها به این موضوع پرداخته اند که چرا شرکت ها شیوه های تامین مالی خاصی را انتخاب می کنند و اینکه چطور چنین انتخاب هایی در عملکرد گذشته و آتی شرکت منعکس می شود. مدیریت مالی با تصمیمگیری درباره بدهیها و حقوق صاحبان سهام، منابع مالی را تأمین میکند و با تصمیمگیری درباره داراییهای جاری، داراییهای بلندمدت و سرمایهگذاریها، آنها را به کار میبرد؟ لذا بدهی یکی از اجزای اصلی ساختار سرمایه اکثر شرکتهاست که نقش مهمی در مدیریت تأمین مالی شرکتها ایفا میکند؟ وجود بدهی در ساختار مالی شرکتها به دلیل مزیت مالیاتی، موجب افزایش سود حسابداری و به تبع آن، افزایش نرخ سود هر سهم میگردد و از سوی دیگر، به دلیل وجود هزینههای بهره و احتمال عدم ایفای تعهدات در سررسید، سبب افزایش ریسک مالی و در نتیجه، کاهش قیمت بازار سهام و به تبع آن کاهش بازده سهام میشود - فخاری و صابر، . - 1392
سیاست تقسیم سود همواره یکی از بحثانگیزترین مباحث مالی است و تقسیم سود از دو جنبه بسیار مهم درخور توجه است. از یک طرف عاملی اثرگذار بر سرمایهگذاریهای فراروی شرکتها است و موجب کاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع مالی خارجی میشود، و از سوی دیگر بسیاری از سهامداران خواهان تقسیم سود نقدی هستند، از اینرو سهامداران باهدف حداکثر کردن ثروت همواره باید بین علاقههای مختلف و فرصتهای سودآور سرمایهگذاری تعادل برقرار کنند. بنابراین تصمیمهای تقسیم سود که از سوی مدیران گرفته میشود، بسیار حساس و دارای اهمیت است - حیدرپور و زارع رفیع، . - 1393 شرکتها میتوانند جریانهای نقدی خود را به روشهای متفاوتی توزیع نمایند. یکی از شیوههای توزیع که مطالعات زیادی را به خود اختصاص داده توزیع نقدی است. شواهد تجربی در مورد این سؤال اساسی که چرا شرکتها سود سهام پرداخت میکند اجماع نظر کاملی را نشان نمیدهد - فولر و تاکرٌ، . - 2007 استفاده کنندگان از اطلاعات مالی تمایل دارند از توان شرکت در ایجاد منابع نقدی آگاهی یابند تا از یک سو تصویری روشن از وضعیت کنونی شرکت بدست آورند و از سوی دیگر، بتواند وضعیت آینده شرکت را مورد ارزیابی قرار دهند. در این میان سود سهام نقدی به دلیل عینی و ملموس بودن نزد ذینفعان شرکت، از جایگاه ویژهای برخوردار است. این مسأله نزد مدیران شرکتها نیز دارای اهمیت است، از این رو، بخشی از توان و توجه مدیران شرکتها معطوف به مقولهای است که از آن با عنوان سیاست تقسیم سود یاد میشود. اما مسأله اصلی، ریشه یابی دلایل اتخاذ یک سیاست تقسیم سود مشخص از سوی شرکتهاست - کرمی و همکاران، . - 1389 اهداف شرکتها از پرداخت سود سهام متفاوت بوده و ممکن است برای جذب مشتریان خاص یا انتقال اطلاعات به بازار باشد و یا فقط بازده وجوه نقد مازاد برای همه سهامداران را به طور منصفانه در پی داشته باشد. به این جهت، هیچ یک از تئوریهای سود سهام به تنهایی نتوانسته است از سایر تئوریهای دیگر موفقتر باشد وعلت آن احتمالاً به وجود انگیزههای متفاوت برای پرداخت سود سهام بر میگردد - فلدستین و گرینٍ، . - 1983
از ویژگیهای اقتصادی شرکتها، چرخه عمر شرکت است. شرکتها طبق نظریه چرخه عمر، در مراحل مختلف چرخه عمر از نظر مالی و اقتصادی دارای نمودگرها و رفتارهای خاصی هستند، بدین معنی که ویژگیهای مالی و اقتصادی یک شرکت تحت تأثیر مرحلهای از چرخه عمر است که شرکت در آن قرار دارد - بیکسیاٌ، . - 2007 شرکتها و بنگاههای اقتصادی بر اساس نظریه چرخه عمرشرکت، مانند تمام موجودات زنده متولد میشوند، رشد میکنند، می میرند و منحنی یا چرخه عمر را طی می کنند. در جوانی - دوران رشد - ، سازمانها بسیار انعطاف پذیرند ولی در بیشتر مواقع غیرقابل کنترل هستند. با افزایش عمر سازمانها، روابط تغییر میکند. کنترل افزایش و انعطاف پذیری کاهش مییابد و در نهایت، با پیرشدن - دوران افول - آنها، قابلیت کنترل نیزکاهش خواهد یافت - آدیسٍ، . - 1989 در پژوهش حاضر قصد داریم اهرم بدهی عملیاتی بر سیاستهای تقسیم سود در چرخه عمر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
.2 پیشینه پژوهش
هانلن و همکارانَ - 2007 - در پژوهشی به بررسی میزان اطلاع رسانی سودهای تقسیمی در مورد سودهای آتی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که هر چه میزان سود تقسیمی پرداختی در شرکتها بیشتر باشد، پیشبینی سودهای آتی دقیقتر خواهد. چن و همکارانُ - 2009 - در پژوهش به بررسی تأثیر اعلام تغیر در تقسیم سود نقدی را بر قیمت سهام در طی سالهای 2000 تا 2004 بررسی کردند. نتایج نشان داد که اعلام تغییرات در تقسیم سود نقدی بر قیمت سهام تأثیر مثبت دارد. همچنین این مطالعه نشان داد که عدم تجانس کمی بین تأثیرات تغییر در تقسیم سود نقدی بازارهای سهام مختلف در چین وجود دارد. به هر حال تأثیر اعلام تغییر در تقسیم سود نقدی برای دورههای مختلف نشان دهنده تمایز میان دو قاعده است. تجزیه و تحلیل مقطعی نشان دهنده این است که هم سود نقدی و هم سود سهام غیر شناور، قدرت توضیح اعلام تغییر در سود نقدی را دارد. استپانیانِ - 2010 - به بررسی چرخه عمر شرکت و نوع پرداخت سود سهام پرداخت. بازخرید سهام، در مرحله رشد سریع بسیار محتمل است و علامت کیفیت شرکت برای سرمایه گذاران است؟ پرداخت سود نقدی به سهامداران، در شرکتهای بالغ افزایش
مییابد و تمایل مدیران برای گسترش یا حفظ اندازه شرکت نسبت به رفاه سهامداران افزایش مییابد؟ سرانجام استفاده ترکیبی از سود نقدی و بازخرید سهام، در شرکتهایی که بالغتر هستند صورت میگیرد ؟این مطالعه نشان میدهد که چرخه عمر شرکت از مهمترین دلایل برای انتخاب روشهای پرداخت سود سهام است.
ژائوبی و ویجواردانابّ - 2012 - در پژوهشی به بررسی رابطه بین رشد شرکت و سودآوری و توان مالی با اهرم مالی در شرکتهای سریلانکایی پرداختند. آنها یافتند میان رشد شرکت و توان مالی با اندازه اهرم مالی همبستگی معناداری وجود دارد، رشد سود با اهرم مالی همبستگی مثبت دارد و رشد فروش با اهرم مالی همبستگی منفی دارد و توان مالی با اهرم مالی همبستگی منفی دارد. رشد داراییها با اهرم مالی همبستگی مثبت دارد.
