بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ساختار هیئت مدیره بر درجه اهرم عملیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای دستیابی به اهداف پژوهش تعداد 81شرکت برای دوره مالی 1388 تا1392 انتخاب شد. نتایج بدست امده حاکی از این است که ساختار هیئت مدیره بر درجه اهرم عملیاتی تاثیر معناداری ندارد.
مقدمه
موضوع اصلی در مباحث ساختار هیئت مدیره، مسئله نمایندگی است؛ چرا که تضاد منافع بین مدیران و سهامداران به ایجاد هزینه نمایندگی منجر می شود تئوری نمایندگی، نقش اصلی سرپرستی نظارت بر تصمیمات مدیران را برعهده هیئت مدیره گذاشته است
هیئت مدیره به عنوان یک ابزار نظارت و کنترل،می باشد.بنابرابن چنین به نظر می رسد که عملکرد مدیریت را در اداره شرکت بررسی و ارزیابی می کند و در نهایت مسئولیت حصول اطمینان از اینکه ثروت سهامداران را به حداکثر و مشکلات نمایندگی را به حداقل رساند، نیز به عهده دارد. به این ترتیب، عامل اصلی برای دفاع دربرابر مدیریت کارآمد، هیئت مدیره شرکت می باشد
به منظور کنترل مشکلات نمایندگی، هزینه های نمایندگی - نظارت، انعقاد قرارداد و زیان باقیمانده - تحمل می شود تا تضاد منافع بین مالک و نماینده کاهش یابد. هیئت مدیره بالاترین قسمت در بنیاد سازمان است که نقش مهمی در تصمیمات راهبردی یک موسسه ایفا می کند
شواهد تجربی حاکی از آن است که هیچ گونه اتفاق نظری در خصوص اندازه بهینه هیئت مدیره وجود ندارد. گرین - 2005 - معتقد است که تعداد اعضای هیئت مدیره باید محدود باشد تا امکان بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل و مشکلات شرکت مهیا گردد. هیئت مدیره های بزرگتر، از قدرت کمتری برخوردارند. در این گونه هیئت مدیره ها، توافق و اجماع در خصوص یک موضوع خاص بسیار دشوار است. از سوی دیگر، عده ای دیگر معتقدند که اندازه هیئت مدیره باید به میزان کافی بزرگ باشد تا دربردارنده طیفی از مهارت ها و تجارب افراد گوناگون باشد.
اما آنچه مشخص است این است که هیئت مدیره باید اندازه ای معقول داشته باشد - لیپمَن ولیپمَن2، . - 2006 با توجه به اهمیت دوره تصدی هیئت مدیره، آن را با ارزش شرکت و سیاست های آن مرتبط می سازد - هانگ 3، . - 2013 مدیرانی که برای دوره معینی عضوهیئت مدیره بوده اند حاکمیت بهتری در خلال کسب اطلاعات اضافی از شرکت و آشنا شدن بیشتر با امور شرکت پیاده سازی کرده اند دوره تصدی هیئت مدیره به دلیل تغییر در ترکیب هیئت مدیره و یا گذشت زمان تغییر می کند.
در این پژوهش اهرم عملیاتی به عنوان متغییر وابسته انتخاب شده است. اهرم عملیاتی تاثیرتغییرات فروش رابرسودعملیاتی بیان میکند.
بنابراین پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال می باشد"ساختار هیئت مدیره بر درجه اهرم علیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران چه تاثیری دارد ؟
-1 متغییرهای پژوهش
1-1ساختار هیت مدیره - متغییر مستقل -
ادبیات نظری و دستورالعمل های مشترک حاکمیت شرکتی، نقش هیئت مدیره را چند جانبه تلقی می کنند، گروه دوم - دستورالعمل های مشترک حاکمیت شرکتی - بیان می کند : نقش هیئت مدیره که به منظور ارائه رهبری شرکت در چارچوب کنترل و از روی احتیاط است، قادر به ارزیابی و مدیریت ریسک می باشد در حاکمیت شرکتی، هدف، برخورداری از یک هیئت مدیره موثر و کارا است و دستیابی به این هدف، مستلزم ارزیابی خصوصیات هیئت مدیره - بویژه مطلوب - است
مسئولیت اصلی هیات مدیره، ایجاد حاکمیت کارآمد بر امور شرکت، در راستای منافع سهامداران و تعادل در منافع ذینفعان مختلف آن از جمله مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و جوامع محلی می باشد - حساس یگانه و همکاران، - 1387 هیئت مدیره بالاترین مرجع تصمیم گیری در سازمان ها، اعم از بزرگ و کوچک است که بخش عمده ای از پیامد تصمیمات
متخذه توسط آنها بر ثروتشان تأثیرگذار نخواهد بود. انتخاب و کنارگذاری بالاترین مقام اجرایی سازمان، همچنین تصویب بسیاری از تصمیمات مهم سازمان و نظارت بر اجرای آن، توسط آنها صورت می پذیرد و اعمال این حق کنترل توسط یک گروه - هیئت مدیره - به اطمینان از تفکیک اثربخش تصمیم گیری و کنترل بالاترین سطح سازمان کمک می کند
2-1×درجه اهرم عملیاتی - متغییر وابسته -
اهرم عملیاتی تاثیر تغییرات فروش را بر سود عملیاتی بیان می کند. اگر شرکتی دارای درجه اهرم عملیاتی بالایی باشد، تغییرات جزئی در فروش تاثیرات زیادی در سود عملیاتی خواهد داشت. اگر تغییرات در جهت افزایش فروش باشد این امر موجب افزایش سود به نحو قابل ملاحظه ای می گردد
از آنجا که درجه اهرم عملیاتی نشاندهنده ی میزان اشتباهی است که در پیشبینی سود قبل از بهره و مالیات - EBTT - رخ میدهد برای تعیین ریسک تجاری میتوان از آن استفاده کرد.هر اندازه درجه اهرم عملیاتی بزرگتر باشد، ریسک خطای پیشبینی سود قبل از بهره و مالیات - EBTT - بیشتر میشود و در نتیجه احتمال اینکه مقدار واقعی سود قبل از بهره و مالیات منفی شود بیشتر خواهد شد.همچنین درجه ریسک تجاری هنگامی تغییر میکند که شرکت بخواهد در مورد ترکیب دارائیهای آن تصمیمات جدیدی بگیرد بهطوری که هزینههای ثابت و متغیر تولید تغییر کنند. اگر با تغییر هزینههای تولید شرکت، نقطه سربهسر آن شرکت تغییر کند، درجه و میزان ریسک تجاری شرکت نیز تغییر خواهد کرد. بهطور کلی بالا رفتن نقطه سربهسر شرکت باعث افزایش درجه ریسک آن و پائین آمدن نقطه سربهسر باعث پائین آمدن درجه ریسک آن میشود
-2پیشینه پژوهش
گوئست - 2008 - 2 به بررسی و تعیین اندازه و ترکیب هیئت مدیره پرداخت. نمونه مورد بررسی وی شامل تعداد زیادی از شرکت های انگلیسی طی سال های 1981 تا 2002 بود. نتایج کلیدی پژوهش وی بیانگر این بود که اندازه شرکت، نسبت بدهی، انحراف استاندارد بازده و بازده دارایی ها از عوامل مؤثر بر اندازه و در صد اعضای غیر موظف هیئت مدیره است؛ اما نسبت -Q توبین، هزینه های تحقیق و توسعه، تمرکز سهم بازار شرکت و جریان های نقدی آزاد تنها بر اندازه مؤثر است.
لیهن و همکاران - 2009 - 3 به بررسی و تعیین اندازه و ترکیب هیئت مدیره شرکت های امریکایی پرداختند. نتایج بررسی نمونه ای شامل 81 شرکت طی سال های 1935 تا 2000 بیانگر این بود که اندازه شرکت و فرصت های رشد، تغییرات عمده در اندازه و ترکیب هیئت مدیره را توضیح می دهد، همچنین نتایج نشان دهنده این بود که ادغام شرکت ها و وسعت و توسعه جغرافیایی شرکت نیز از متغیرهای مهم و اثر گذار در تعیین اندازه و ترکیب هیئت مدیره است.
پاتان و اسکولی - 2010 - 4 به بررسی ساختار درونی هیئت مدیره بانک های امریکایی پرداختند. نتایج بررسی نمونه ای شامل 1534 مشاهده از 212 بانک طی سال های 1997 تا 2004 بیانگر این بود که بزرگتر و گوناگونتر شدن فعالیت های بانک ها، باعث افزایش اندازه هیئت مدیره، درصد اعضای غیر موظف و ترکیب نقش رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل می شود.
لاکشن و ویجیکون - - 2012 در یک بررسی، تأثیر ویژگیهای حاکمیت شرکتی بر ورشکستگی شرکتها دریافتند که از ویژگیهای حاکمیت شرکتی، که شامل اندازه ی هیئت مدیره، دوگانگی مدیرعامل، مدیران غیرموظف، سهامداران،
