بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر دو فاکتور کلرید سدیم و تریاکانتانول بر روي فعالیت آنزیمهاي آنتی اکسیدانی انگور سلطانی، پژوهشی در سه سطح NaCl و سه سطح تریاکانتانول با 3 تکرار و به صورت آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرحکاملاً تصادفی طراحی و انجام گرفت. هر واحد آزمایشی، با سه سطح تریاکانتانول - صفر، 10 و 100 مایکرومولار - محلولپاشی گردید و تیمار شوري در سه سطح - صفر، 10 و 100 میلی مولار - NaCl همراه با محلول آبیاري اعمال شد. با توجه به نتایج به دست آمده، بیشترین میزان فعالیت پراکسیداز - POD - در تیمار N3T3 بوده و تیمار 100 مایکرومولار تریاکانتانول، افزایش در فعالیت POD ناشی از تنش شوري را مضاعف کرده است. بیشترین میزان فعالیت آسکوربات پراکسیداز - APX - در تیمار 100 میلی مولار NaCl و تیمار 100 مایکرومولار TRIA ، همچنین بیشترین میزان فعالیتکاتالاز - - CAT در تیمار 100 مایکرومولار TRIA مشاهده گردیده است.
کلمات کلیدي: کلرید سدیم، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز.
مقدمه
انگور یکی از مهمترین گیاهان باغی به شمار میآید که کشت آن از دیرباز متداول بوده و امروزه نقش تعیینکنندهاي در اقتصاد کشاورزي کشورهاي تولیدکننده این گیاه ایفا میکند. شوري یکی از مهمترین تنشهاي غیرزنده است که رشد و تولید محصولات کشاورزي را در بسیاري از مناطق جهان دچار رکود کرده است. مانند بسیاري از گونههاي مهم گیاهی دیگر، انگور نیز توسط محققان بسیاري جزو گیاهان نیمه حساس به شوري طبقهبنديشده است. اثر پیچیده شوري موجب کاهش رشد میگردد که ناشی از اثر اسمزي و یا کاهش جذب آب و اثر اختصاصی یون نظیر سدیم و کلر که بهویژه اثر سمی براي درختان میوه دارند، میباشد - جلیلی مرندي و همکاران، . - 1388 تریاکانتانول١ یک الکل با زنجیره طولانی - C30H61OH - است که به نظر محققین جزو تنظیمکنندههاي رشد گیاهی طبقهبندي و بهعنوان تنظیمکننده فرایندهاي مختلف رشدي گیاه تحت شرایط عادي یا تنش شناخته شده است. تریاکانتانولمعمولاً در موم کوتیکول برخی از گیاهان و در سطوح پایینتر در بافت پارانشیم تولید میشود . - Muthuchelian et al., 1997 - تیمار خارجی با تریاکانتانول نقش مثبتی در افزایش فتوسنتز، جذب آب و مواد معدنی، مقدار ترکیبات آلی مختلف در بافت برگ، عملکرد گیاه، وزن خشک گیاهان، قندهاي کاهشی، اسیدآمینهها، پروتئینها، مقدار کلروفیل قندهاي محلول کل اسیدهاي نوکلئیک و کلروفیل فلورسنس دارد، همچنین مؤثر بر واکنشهاي فتوشیمیایی اولیه، فعالیت آنزیمهاي مختلف و تعرق روزنه برگ میباشد - Muthuchelian et al., . - 2003 با توجه به طیف اثرات تریاکانتانول روي گیاهان مختلف تحت شرایط عادي و تنش و ناکافی بودن اطلاعات در مورد تأثیر این ماده بر روي گیاهان چوبی ازجمله انگور، و نظر به خسارت زیاد تنش شوري به گیاه انگور، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر تریاکانتانول بر تعدیل تنش شوري در گیاه انگور سلطانی انجام گرفت.
مواد و روشها
این آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی خلعت پوشان وابسته به دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز طی بهار سال 93 انجام گرفت. این تحقیق به صورت فاکتوریل بر پایه طرح آزمایشیکاملاً تصادفی و بهصورت گلدانی - فاکتور اول NaCl در سه سطح صفر، 10 و 100 میلیمولار در محلول آبیاري و فاکتور دوم تریاکانتانول در سه سطح صفر، 10 و 100 مایکرومولار جهت محلولپاشی بر روي برگها - با 3 تکرار انجام شد. بنابراین طرح موردنظر با 9 تیمار به شرح زیر انجام شد:
جدول -1تیمارهاي به کار رفته بر روي گیاه انگور
در این آزمایش نهالهاي دوساله انگور، رقم سلطانی درون هر گلدان یک نهال در بستر پرلایت کشت گردید. نهالها از اواسط اردیبهشتماه به مدت 45 روز بهصورت دو روز در میان با محلول هوگلند آبیاري و هر سه نوبت یکبار از آب بهمنظور جلوگیري از تجمع نمک استفاده شد، سپس در تیرماه سال 93 تیمار تریاکانتانول بهصورت محلولپاشی انجام و پس از یک هفته براي بار دوم تکرار شد. یک روز پس از تکرار دوم، تیمار NaCl در سه سطح به محلول آبیاري اضافه شده و به مدت یک ماه ادامه پیدا کرد. ارزیابی فعالیت آنزیم پراکسیداز به روش - Chance and Maehly, 1955 - ، ارزیابی فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز به روش - Nakano & - Asada, 1981 و ارزیابی فعالیت آنزیم کاتالاز به روش - Obinger et al., 1997 - انجام گردید. تجزیه واریانس دادهها و مقایسه میانگین به روش آزمون چند دامنه اي دانکن در سطح معنی داري پنج درصد و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گردید. نمودارها نیز با استفاده از نرم افزار EXCEL رسم گردیدند.
نتایج و بحث
با توجه به نتایج ارایه شده در جدول تجزیه واریانس دادهها - جدول - 1 ملاحظه میشود که سطوح مختلف NaCl و TRIA در سطح احتمال یک درصد روي میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز - POD - و آسکوربات پراکسیداز - APX - و در سطح احتمال پنج درصد بر روي میزان فعالیت آنزیم کاتالاز - CAT - معنی دار بوده است.
در پژوهش حاضر تیمار هاي شوري، با افزایش سطوح NaCl موجب افزایش در فعالیت آنزیم پراکسیداز شده که با اعمال تیمار تریاکانتانول این افزایش تشدید گردیده است بنابراین بیشترین میزان فعالیت این آنزیم در تیمار N3T3 مشاهده میگردد - شکل. - a-1 یافته هاي حاصل از این پژوهش در راستاي نتایج به دست آمده از بررسی - Shaheen et al., 2013 - بر روي گیاه بادنجان، همچنین در تضاد با نتایج حاصل از پژوهش - - Bano et al., 2012 بوده است.
شکل -1تأثیر NaCl و TRIA بر روي میزان فعالیت آنزیمهاي آنتی اکسیدانی - :aآنزیم POD، :bآنزیم APX،:cآنزیم - CAT
