بخشی از مقاله
چکیده:
تنش شوری در گیاهان به تنش اسمزی، تنش اکسیداتیو و سمیت یونی منجر میشود. به منظور مطالعه اثرات شوری بر مقدار کاتالاز و پروکسیداز گیاه مرزهخوزستانی (Satureja khuzistanica)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری با غلظتهای صفر، 40، 80 و 120 گرم در 100 کیلوگرم خاک NaCl، با 6 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار کاتالاز با افزایش شوری از صفر تا 120 گرم در 100 کیلوگرم خاک افزایش یافت، مقدار پراکسیداز با افزایش شوری، پس ازیک روند کاهشی از صفر تا 40 گرم نمک در 100 کیلوگرم خاک، تا 120 گرم نمک در 100 کیلوگرم خاک بتدریج افزایش یافت؟
واژههای کلیدی: آنزیمهای آنتیاکسیدان، تنش شوری، مرزهخوزستانی.
مقدمه
شوری آب و خاک یکی از مشکلات جدی در کشاورزی است. کمبود منابع آب شیرین و استفاده ازآبهای شور یا آبهای با کیفیت پایین برای آبیاری باعث افزایش شوری خاک میشود که این مسئله میزان تولید محصول را تحت تأثیر خود قرار میدهد (سیلوا و همکاران، .(2008 طیف وسیعی از تنشهای محیطی مانند افزایش یا کاهش دما، خشکی، شوری و اشعه ماوراء بنفش و میکروبها برای گیاهان مضر هستند وان( برسگِم و همکاران، .(2001
بنابراین بهدلیل توسعه و افزایش زمینهای شور و کاهش زمین کشاورزی مطلوب برای کشت، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری و یا عواملی که بتوانند اثرهای شوری را کاهش دهند، اهمیت زیادی دارد. پاسخ گیاهان به افزایش شوری پیچیدهاست و باعث تغییراتی در ویژگیهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و متابولیسم گیاه میشود (پریدا و داس، .(2005
شوری ناشی از سدیم کلراید از رایجترین انواع شوری در خاکهای زراعی ایران است که قابلیت تولید بسیاری از گیاهان زراعی و دارویی مهم را دچار محدودیت میکند. شوری باعث ایجاد تنش اسمزی در ریشه گیاه میشود. در این مورد اثر ناشی از تنش آب باعث میشود غلظت نمک محیط اطراف ریشه بیشتر از غلظت نمک درون ریشه شود و پژمردگی و نهایتاً کاهش شادابی و رشد را به دنبال دارد ( مانز و همکاران، .(2006 در شرایط شور، گیاهان نیاز به مکانیزمهای ویژهای برای تنظیم شرایط اسمزی داخلی و تغییر فشار در محیط ریشه دارند. گیاهان تحت تنش ازطریق تجمع اسیدهای آمینه آزاد، قندهای محلول و پروتئینها، پتانسیل اسمزی خود را کاهش میدهند و بدین طریق تنظیم اسمزی حاصل میشود. یکی از روشهای مؤثر مقابله با مشکل شوری، کشت واریتههای گیاهان مقاوم به شوری میباشد. از این رو لزوم بهکارگیری معیارهای مناسب برای گزینش ژنوتیپهای مقاوم به شوری ضروری است (جانز، .(1983
مرزهخوزستانی )Satureja khuzistanica Jamzad( متعلق به خانوادهی نعناعیان )Lamiaceae( است. یکی از گونههای اندمیک حوزه جنوب ایران است (عصری، .(1386 این گیاه دارویی اولین بار در سال 1994 به - عنوان گونهای جدید در فلور ایران (رویشگاه اصلی این گیاه دارویی ارزشمند، زاگرس میانی و مناطق جنوب لرستان، شرق ایلام و شمال خوزستان است) گزارش شد (جمزاد، .(1994 فرسام و همکاران (2004)، کارواکرول را بهعنوان ترکیب اصلی اسانس مرزهخوزستانی گزارش کردند. اسانسهای محتوی کارواکرول دارای فعالیت آنتیاکسیدانی و ضدمیکروبی قابل توجهی بوده و از این جهت حائز اهمیت هستند (واگنر و همکاران، .(1976
