بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تاثیر درجه باز بودن اقتصاد بر روي ضریب جینی در کشورهاي منتخب دنیا می پردازد. دراین مطالعه بااستفاده ازدادههاي سالهاي - 2013-2010 - و روش دادههاي تابلویی اثر برخی متغیرهاي عمده اقتصادي برتوزیع درآمد 38کشورمنتخب به همراه ایران بررسی شد .نتایج حاصل ازتخمین الگو براي کشورهاي منتخب وجود رابطهمنفی ومعناداربین درجه باز بودن اقتصاد وضریب جینی رانشان میدهد .
واژگان کلیدي درجه باز بودن اقتصاد ، ضریب جینی
-1مقدمه دستیابی به رشد اقتصادي ، از جمله مهمترین اهداف اقتصاددانان و برنامهریزان اقتصادي است . با وجود این ، نحوهي توزیع درآمد حاصل از رشد و در حقیقت چگونگی توزیع فرصت نیز از اهمیت ویژهاي برخوردار است . یک دلیل مهم براي این امر، این است که هدف نهایی نظریههاي اقتصادي دستیابی به رفاه اقتصادي است ، بنابراین چگونگی توزیع درآمد از اهمیت ویژهاي برخوردار است . تورم و رشد اقتصادي ، از جمله متغیرهاي اثرگذار بر نحوهي توزیع درآمد محسوب میشوند . در کنار این متغیرها ، درجه باز بودن اقتصاد را میتوان به عنوان شاخص جهانی شدن در نظر گرفت . هدف اصلی بسیاري از کشورها رسیدن به رشد و توسعه اقتصادي همچنین توزیع برابر فرصتهاي کسب درآمد است . از جمله متغیرهاي تاثیرگذار بر توزیع درآمد ، درجه باز بودن اقتصاد و نحوه ارتباط اقتصادي با بازارهاي جهانی است .
برخی شواهد تجربی نشان میدهند که درجه باز بودن اقتصادي بسته به شرایط اولیه و ساختار اقتصادي کشورها آثار متفاوت و گاه متناقضی بر درآمد کشورها برجاي میگذارد . در این زمینه چالش اساسی این است که کشورها چگونه سیاستهاي تجاري خود را تنظیم نمایند تا در مسیر توسعه خود بیشترین منافع را کسب نموده یا زیان ناشی از آن را به حداقل برسانند . در واقع اغلب کشورها در مواجهه با نحوهي اتخاذ سیاستهاي تجاري ، تعامل با دنیاي خارج ، تجارت خارجی و سرمایه گذاري خارجی محتاط بوده و نگران تحت تاثیر قرار گرفتن متغیرهاي مهم اقتصادي از جمله توزیع درآمد میباشند . این نگرانی ، به ویژه در رابطه با اقتصاد کشورهاي در حال توسعه که ساختار اقتصادي آنها به طور کامل در رویارویی با اقتصاد آزاد جهان شکل نگرفته است اهمیت بیشتري مییابد .
در سالهاي اخیر مطالعات تجربی در زمینه تاثیرات باز بودن اقتصاد بر نابرابري در کشورهاي در حال توسعه انجام شده است . تحقیقات انجام شده بر روي کشورهاي در حال توسعه با درآمد متوسط بیانگر این است که افزایش درجه باز بودن اقتصاد باعث بالا رفتن تقاضاي نسبی براي نیروي کار ماهر شده است . از طرف دیگر مطالعاتی هم نشان دادهاند که افزایش درجه باز بودن تاثیر ناچیزي بر روي نابرابري کلی کشورهاي در حال توسعه دارد - اندرسون ،. 1 - 2005
از این رو تحقیق و بررسی درباره میزان اثرگذاري درجه باز بودن اقتصادي بر توزیع درآمد در کشورهاي مختلف مطالعات گستردهاي را طلب میکند . یکی از شاخصهاي مهم در تعیین توزیع درآمد ضریب جینی است . در این تحقیق با استفاده از الگوي دادههاي تابلوي، تأثیر ، درجه باز بودن اقتصاد بر ضریب جینی در 38 کشور منتخب به همراه ایران در سالهاي 2013-2010 مورد آزمون تجربی قرار میگیرد . در ادامه و در فصل دوم به بیان ادبیات موضوع شامل مبانی نظري و شواهد تجربی پرداخته می شود . فصل سوم روش تحقیق معرفی میشود . فصل چهارم به ارایه یافتههاي پژوهشی و در فصل پنجم به نتیجهگیري و توصیههاي سیاستی پرداخته می شود .
-2ادبیات موضوع
توزیع درآمد به تشریح چگونگی سهم افراد یک کشور از درآمد ملی میپردازد ، به عبارت دیگر توزیع درآمد درجه نابرابري موجود بین درآمد افراد یک کشور را توصیف میکند - جعفري صمیمی , . - 1371
نابرابري را میتوان به صورت تفاوت افراد جامعه دردستیابی به منابع اقتصادي تعریف کرد . نابرابري میتوانددر توزیع درآمد ،ثروت ، مصرف دستمزد و پسانداز در جامعه ظاهر شود. اهمیت موضوع توزیع درآمد به معضلات اجتماعی و پیامدهاي منفی اقتصادي که درنتیجه نابرابري زیاد به وجود می آید ، بر میگردد . مسأله توزیع درآمدبه دو دلیلهمواره براي دولت ها مهم بوده است :
. - 1 توزیعدرآمد ، بعدمهمی ازعدالت راتشکیل میدهد .
. - 2 توزیع درآمد روي متغیرهاي اقتصادي ،ا جتماعی ،سیاسی و ... تأثیرگذاراست - مهرآرا و اصفهانی ،. - 1394
-1-2مبانی نظري
در تاریخ بشر توزیع درآمد با مفاهیم متفاوت و در زمینههاي مختلف اقتصادي-اجتماعی بیان شده است . این موضوع هیچ گاه مفهوم اقتصادي صرف و یا مفهوم غالب اقتصادي نبوده است . هم چنین این موضوع با عناوین مختلف هم چون ، عدالت ، قانونی ، عدالت سیاسی ، عدالت اجتماعی آمیخته شده است - منتخب و همکاران ،. - 1391
وضعیت توزیع درآمد درجوامع مختلف تنها ا زلحاظ اقتصادي اهمیت ندارد ، بلکه در ابعاد سیاسی واجتماعی نیز حائز اهمیت است .
تجربه نشان دهنده این واقعیت بوده است که موفقیت اقدامات بلند مدت و پایدار حکومتها درزمینه رشد و توسعه اقتصادي جامعه در گرو پیامدهاي توزیعی سیاستها ازجمله توزیع عادلانه درآمد در جامعه است . مشکل توزیع درآمد اغلب از دید مسایل عدالت اجتماعی و فقر مورد توجه قرار گرفته است . این امرموجب شده تا راه حلهاي کوتاه مدت براي رفع این مشکل توصیه شود ،درحالیکه پدیده نابرابري توزیع درآمدبه دلیل مقاومت نیروهاي درونی از خود پایداري نشان میدهند . اجراي سیاستهاي کوتاهمدت ، بدون شناخت عوامل تأثیرگذار ، پیامدهاي نامطلوبی بر توزیع درآمد ورشد اقتصادي به دنبال دارد - کمیجانی و محمد زاده ، . - 1393
وجود نابرابري گسترده در توزیع درآمد به بروز فقر و افزایش دامنهي آن منجر میشود ؛ چرا که با فرض هر سطحی از رشد اقتصادي ، نابرابري بالا در توزیع درآمد باعث ایجاد شکاف بیشتر در طبقات جامعه و گسترش فقر میشود . نابرابري بالا در توزیع درآمد ،
