بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر تأثیر درجه باز بودن مالی بر ضریب جینی در کشورهاي منتخب با درآمد متوسط مورد بررسی قرار گرفته است . براي این منظور از دادههاي سالهاي 2013-2000 و روش گشتاورهاي تعمیم یافته - GMM - استفاده شده است . بر اساس نتایج حاصل از آزمون پایایی متغیرهاي پژوهش در سطح مانا بوده و باتوجه به نتایج حاصل از آزمون خود همبستگی سریالی آرلانو و باند ، فرضیه صفر آزمون مبنی بر عدم خود همبستگی سریالی در جملات پسماند در الگوي برآورد شده براي کشورهاي مورد بررسی رد نمیشود . نتیجه پژوهش بیانگرآن است که افزایش باز بودن مالی در کشورهاي مذکور موجب بهبود توزیع درآمد شده و ضریب جینی را کاهش میدهد . بنابراین اتخاذ سیاستهایی نظیر افزایش سرمایهگذاري خارجی میتواند به کاهش ضریب جینی منجر شود .
واژگان کلیدي : درجه باز بودن مالی ، ضریب جینی
-1 مقدمه
توزیع درآمد در جامعه ، از جمله موضوعات مهم اقتصادي است که بسیار مورد توجه اقتصاددانان است . مسأله توزیع درآمدي در جامعه به حدي جدي است که اکثر اقتصاددانها یکی از اهداف و وظایف مهم دولتها را تعیین سیاستهاي مناسب نحوه توزیع درآمد در جامعه ذکر میکنند . نابرابري اقتصادي اغلب با فقر ، جنایت ، آشوبهاي اجتماعی حتی جنگهاي داخلی همراه است و از عمدهترین دلایل بی ثباتی سیاسی ، محسوب میشود .
تفاوت در نابرابري درآمد موجب میشود افراد به تناسب میزان درآمدشان از سطوح مختلف آموزش ، مراقبهاي بهداشتی ، محل زندگی و در نهایت از سطح رفاه متفاوتی برخوردار باشند . برخورداري از مراقبتهاي پزشکی باعث بالا رفتن سطح امید به زندگی شده و کیفیت زندگی افراد را بالاتر میبرد . از طرفی برخورداري از سطح آموزش مناسب موجب بالا رفتن سطح مهارت افراد شده و شانس دستیابی به موقعیتهاي شغلی مناسبتر را افزایش میدهد . در عین حال افزایش نیروي کار ماهر و متخصص موجب بالا رفتن سطح فناوري شده که ارتقاء بهرهوري تولید و افزایش رشد اقتصادي را به همراه خواهد داشت . از این روشناسایی و بررسی عوامل تأثیرگذار بر توزیع درآمد از اهمیت ویژهاي برخوردار است . رسیدن به رشد اقتصادي و کاهش نرخ تورم همچنین شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آنها از مهمترین مسایلی است که اکثر کشورها آن را در رأس سیاست گذاريهاي اقتصادي خود قرار دادهاند ، ازجمله عوامل تأثیرگذار بر توزیع درآمد میتوان به درجه باز بودن مالی اشاره کرد .
بازارهاي مالی کارآمد و قوي از جمله ساز و کارهاي مهم در عرصه اقتصاد به شمار میروند . بدون داشتن یک بخش مالی کارا نمیتوان به توسعه مالی و در پی آن به رشد و توسعه اقتصادي دست یافت . سیاست درجه باز بودن مالی از جمله عوامل موثر بر توسعه مالی است و افزایش درجه باز بودن مالی میتواند باعث شتاب در توسعه یافتگی کشور به ویژه کشورهاي در حال توسعه شود . آزادسازي مالی میتواند مؤلفهها و شاخصههاي اقتصادي در عرصه بینالمللی را تحت تأثیر قرار دهد و مسیر مناسبی را در جهت کسب منافع اقتصادي به روي کشورها باز نماید - طیبی و همکاران ،. - 1390
اثر سیاستهاي آزاد سازي مالی و مزایا و معایب سیاست کنترل سرمایه همواره از موارد قابل بحث میان اقتصاددانان بوده است . معیارهاي بسیاري براي توصیف میزان و شدت کنترل حساب سرمایه وجود دارد ولی به دلیل پیچیدگی سیاستهاي کنترل سرمایه شیوه اندازهگیري کنترل حساب سرمایه از عمدهترین دلایل اختلاف بین اقتصاددانها بوده است . از جمله شاخصهاي اندازهگیري درجه باز بودن مالی میتوان به شاخص ، کویین ، مودي و آبیاد ، FOL ، CHINN AND ITO - KAOPEN - اشاره کرد - چین و ایتو ، . - 2007
تحقیق و بررسی درباره میزان اثرگذاري درجه باز بودن مالی بر توزیع درآمد در کشورهاي مختلف مطالعات گستردهاي را طلب میکند . در این پژوهش سعی شده با استفاده از الگوي گشتاورهاي تعمیم یافته - GMM - درجه باز بودن مالی بر توزیع درآمد در 16 کشور منتخب با درآمد متوسط در سالهاي 2013-2000 مورد آزمون قرار گیرد . در این تحقیق از ضریب جینی به عنوان شاخص توزیع درآمد و همچنین از شاخص CHINN AND ITO - KAOPEN - به عنوان شاخص اندازهگیري درجه باز بودن مالی استفاده شده است . این مقاله در پنج بخش سازماندهی شده است . در ادامه و در بخش دوم به مروري بر ادبیات موضوع شامل مبانی نظریه و پیشینه پژوهش ، پرداخته می شود . در بخش سوم روش پژوهش معرفی میشود . در بخش چهارم نتایج حاصل از برآورد الگو ارایه می شود . بخش پایانی پژوهش حاضر به نتیجهگیري و ارایه پیشنهاد اختصاص مییابد .
-2 ادبیات موضوع
-1-2 مبانی نظري
مفهوم درآمد ، درآمد قابل تصرف خانوارها است . درآمدي که صرف هزینههاي عمومی ، آموزش و پرورش ، مراقبتهاي بهداشتی و غیره میشود . یکی از یافتههاي کلیدي این است که آموزش و پرورش ، سیاستهاي ضد تبعیض ، طراحی نهادهاي بازار کار ، سیستمهاي مالی و .....همه میتوانند بر توزیع درآمد تأثیرگذار باشند . بر این اساس اصلاحاتی مانند تقویت تولید ناخالص داخلی سرانه و اصلاحات تجاري و مالی میتواند موجب کاهش نابرابري در توزیع درآمد شوند - - OECD,2012 ١ .
نابرابري درآمد به میزانی که درآمد ملی به شیوهاي نابرابر میان افراد تقسیم میشود اشاره دارد . این نابرابري منجر به تفاوت در رفاه اقتصادي افراد جامعه می شود . نابرابري درآمد به نابرابري اقتصادي یا شکاف ثروت نیز اطلاق میشود و بر روي سه معیار تفاوت در ثروت ، درآمد و میزان مخارج تأکید دارد - پریستر و همکاران ، . 2 - 2016
بسیاري از کشورها با شروع رکود اقتصاد جهانی از سال 2008 به علت کاهش در تقاضاي کل نیروي کار گرفتار افزایش شدید نرخ بیکاري شدند . این امر موجب شد نابرابري درآمد در داخل و در بین کشورها افزایش یابد . استیگلیتز" 3 اشاره میکند که بستههاي نجات از رکودي که توسط ایالات متحده به تعداد زیادي از موسسات مالی و صنعتی مانند بخش خودرو اعطا گردید میتواند موجب نابرابرتر شدن توزیع درآمد شود ؛ زیرا این امر موجب کسري بودجه در دولت خواهد شد در نتیجه دولت براي مقابله با این کسري بودجه مجبور است نرخ مالیاتها را افزایش دهد که موجب افزایش نابرابري درآمد و تحت فشار قرار گرفتن افراد با درآمد پایینتر خواهد شد" - چارلز ،.4 - 2011
