بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر حاد فعالیتهای ایزومتریک با فشارهای مختلف محدودیت جریان خون بر تغییرات الکترومیوگرافی عضله است. بدین منظور 10 مرد دانشجوی سالم با میانگین سن 25/8±0/33 سال و قد 176/6±1/67 سانتیمتر و وزن 75/2±2/1 کیلوگرم که سابقه تمرین مقاومتی را دا شتهاند بهطور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند.
در ابتدا فشارخون قوزک پا آزمودنیها بهوسیله دستگاه سونوگرافی داپلر رنگی و توسط متخصص سونوگرافی تعیین گردید و همین مقدار فشار جهت محدودیت جریان خون در جلسات فعالیت همراه با محدودیت جریان خون بهوسیله کاف بر بالاترین نقطه ران پای غالب آزمودنیها اعمال شد. پروتکل این تحقیق شامل 6 انقباض ایزومتریک 10 ثانیهای و بین هر دو انقباض آزمودنیها 60 ثانیه ا ستراحت میکردند. این پروتکل در هر چهار جل سه فعالیت که با یکی از ف شارهای صفر،70،100 و 130 در صد ف شار سی ستولی انجام شد،عیناً تکرار شد. با ا ستفاده از آزمون کلموگروف ا سمیرنف طبیعی بودن دادهها برر سی شد و سپس از آزمون تحلیل واریانس مکرر یکطرفه جهت ت شخیص معنادار بودن تغییرات - الکترومیوگرافی ادغامی - iEMG بین چهار جل سه ا ستفاده شد. نتایج دادهها ن شان داد که بین جل سات 100 و 130 در صد فشار سیستولی در iEMG تفاوت معنادار مشاهده نشد ولی بین سایر جلسات تفاوت معنادار مشاهده شد.
بنا بر یافتههای این تحقیق میتوان نتیجه گیری کرد که انجام فعالیت با محدودیت جریان خون نسبت به انجام همان فعالیت بدون محدودیت جریان خون میتواند سبب فعالیت ع ضلانی بی شتری شود، همچنین اگر فعالیت همراه با محدودیت جریان خون با بار 65 در صد MVC با 100 درصد فشار سیستولی انجام شود، فعالیت الکتریکی بیشتر از فشارهای کمتر و مشابه با فشارهای بیشتر خواهد داشت.
.1 مقدمه
بیتحرکی عضو یا مفصل آسیبدیده اغلب پس از آسیبهای عضلانی اسکلتی یا جراحی موردنیاز است . - 4 - متأسفانه، حتی یک دوره کوتاهمدت بیتحرکی - ناشی از آسیب، شکستگی - منجر به کاهش قابلتوجهی در عملکرد عضو موردنظر میشود که اغلب یک دوره طولانیمدت از توانبخشی نیاز است تا بازیافت صورت گیرد . - 14 - ا
زآنجای که آتروفی و کاهش قدرت ناشی از بیتحرکی اثر بسیار منفی در عملکرد ورزشی و زندگی روزانه دارد، به حداقل رساندن چنین آثاری در طی دوره بیتحرکی بسیار مطلوب خواهد بود. در حال حاضر تمرین مقاومتی بهعنوان یک بخش کامل و جداییناپذیر برنامههای توانبخشی و ارتقای سلامتی در یک طیف وسیعی از حوزههای بالینی مورداستفاده قرار میگیرد . - 29 -
تمرین مقاومتی واژهای کلی است که شکلها و روشهای گوناگون فعالیت را شامل میشود. هدف از تمرین مقاومتی میتواند پیشگیری از آ سیب و باز توانی، بهبود توان، قدرت، ا ستقامت ع ضلانی و حجم ع ضلانی با شد . - 29 ,1 - بهطورکلی فعالیت مقاومتی که جهت افزایش حجم و قدرت ع ضلانی انجام میگیرید، باید شدتی در حدود 70 در صد یک تکرار بی شینه - 1-RM - 1 یا 80 در صد حداکثر انقباض ارادی - MVC - 2 داشته باشد . - 1 ,2 - اگرچه استفاده از وزنههایی سنگین تأثیر مثبت زیادی دارد، اما استفاده از این وزنهها برای افراد پیر یا افراد در حال باز توانی به دلیل فشاری که این وزنهها بر مفاصلشان وارد میکند وصرفاً به استفاده از وزنههای سبک محدود میشوند، توصیه نمیشود.
باوجوداینکه انجام تمرینات سبک برای این افراد بهتر از بیتحرک بودن است، اما جهت افزایش حجم و قدرت عضلانی بایدحتماً از وزنههای سنگین استفاده شود - 1 - ، بنابراین مشکلی که اغلب این افراد به آن دچار میشوند، از دست دادن حجم عضلانی - آتروفی - است. یکی از روشهایی که جهت جلوگیری از آتروفی ع ضلانی در افراد بیتحرک ا ستفاده می شود ممانعت از ر سیدن خون به اندام موردنظر ا ست . - 9,10,19 - تاکارادا و همکاران - 2000 - نشان دادند که با مسدود کردن عروق خون رسان بهپای ورزشکارانی که بعد از پارگی رباط صلیبی قدامی - ACL - 3 تحت عمل جراحی قرارگرفته و بعدازآن مجبور به ا ستراحت در ب ستر بودهاند، میتوان از آتروفی ع ضلانی آنها جلوگیری کرد - 18 - ؛ اما در زمان باز توانی یا در تمرینات مقاومتی برای افراد م سن علاوه بر جلوگیری از آتروفی ع ضلانی، افزایش حجم و قدرت نیز یکی دیگر از اهداف مهم است؛ بنابراین تاکارادا و همکاران در ادامه تحقیقات خود پیشنهاد کردند که اگر کاهش جریان خون به عضو موردنظر همراه با تمرین مقاومتی برای همین عضو انجام شود علاوه بر جلوگیری از آتروفی، افزایش اندازه و قدرتی که قابلمقایسه با تمرین مقاومتی با شدت بالا است مشاهده میشود . - 19 -
یکی از مکانی سمهایی که بی شترین تأثیرگذاری را دا شته و در اکثر منابع بهعنوان دلیل ا صلی تأثیرگذاری تمرین همراه با کاهش جریان خون برافزایش حجم و قدرت ع ضلانی بیان شده ا ست، فراخوانی بی شتر تارهایی نوع II در این تمرینات ا ست . - 11 - در تمرین با شدت کم به همراه کاهش جریان خون به دلیل کمبود خون در عضله و درنتیجه کمبود اکسیژن در دسترس، فشار متابولیکی افزایشیافته و عضلات نوع اول خیلی زود خ سته می شوند و درنتیجه تکیهبر ع ضلات نوع II و متابولی سم غیر هوازی بی شتر می شود - 11,18,20 - که این درگیری بی شتر تارهای عضلانی نوع II باعث پاسخهایی هورمونی شدیدتر - 8 - ، افزایش فشار مکانیکی و افزایش انباشت متابولیتها میشود . - 5 -
افزایش انباشت متابولیتها بهنوبه خود باعث تحریک تولید فاکتورهای رشد محیطی و موضعی میگردد و درنتیجه همانندسازی و ترجمه پروتئینها افزایش مییابد - 15 , 20 - که افزایش همانندسازی و ترجمه، باعث افزایش تولید پروتئین ونهایتاً افزایش حجم و قدرت عضلانی میگردد . - 13 -
مطالعات انجامگرفته تاکنون دارای محدودیتهای بودهاند، مانند چینوهارا و همکاران - 1997 - که در مطالعه خود فشار اعمالشده جهت کاهش جریان خون بیشتر از 250 میلیمتر جیوه بوده است که اول اینکه فشاری بالاست و دوم اینکه مقدار کاهش جریان خون بدون هیچ قاعده خاصی وصرفاً با توجه به تحقیقات قبلی تعیینشده است .
تحقیقی بهمنظور بررسی فعالیت ایزومتریک با کاهش جریان خون بر روی فعالیت عضلانی انجام دادند . در این مطالعه میزان فشار کاف برای انسداد جریان خون بهطور میانگین 180 میلیمتر جیوه بود و مقدار کاهش جریان خون بدون هیچ قاعده خاصی وصرفاً با توجه به تحقیقات قبلی تعیینشده است . - 6 - با توجه تحقیقات انجامشده درگیری تارهایی نوع دوم در فعالیت یا تمرین همراه با کاهش جریان خون بیشتر بوده و همین عامل باعث میشود که این فعالیت اگرچه با بار کمتر از 70 درصد - 1-RM - - که طبق توصیه کالج طب ورزشی آمریکا - ASCM - 1 حداقل بارکار لازم جهت افزایش حجم و قدرت عضلانی است - انجام شود ولی باعث افزایش حجم و قدرت عضلانی میشود.
این افزایش حجم و قدرت میتواند برای کسانی که به دلایلی نمیتوانند از وزنههایی سنگین استفاده کنند مثل ورزشکاران، بیماران در حال باز توانیمخصوصاً افرادی با مشکل پارگیACL ، افراد مسن و حتی فضانوردان مفید باشد. انجام تمرینات ایزومتریک برای اینگونه افراد کم آسیب تر بوده و قابلیت اجرای راحتتر دارد؛ بنابراین در این تحقیق تلاش کردیماولاً م شخص کنیم که آیا ب ستن کاف میتوانند تأثیری بر فعالیت ع ضلانی در حین فعالیت ایزومتریک دا شته با شد وثانیاً اینکه در صورت وجود تأثیر، کدام فشار کاهش جریان خون میتواند تأثیر بیشتری بر فعالیت عضله داشته باشد؟
.2 روششناسی
1-2 نمونه تحقیق
آزمودنیهای این تحقیق را 10 مرد فعال 1 - تا 3 جلسه فعالیت در هفته - با میانگین سنی 25/8±1/33 سال که سابقه تمرین مقاومتی را داشتند، تشکیل دادند. آزمودنیها از طریق اطلاعیه و بهصورت هدفمند جهت حضور در این تحقیق انتخاب شدند. آزمودنیها سابقه اختلالات عصبی-عضلانی- اسکلتی، سابقه ضربه یا شکستگی در اندام تحتانی، فشارخون کم یا زیاد، مصرف دارو یا مکمل نداشتند.
از آزمودنیها خواسته شد تا هیچگونه فعالیت ورزشی را در طول دوره تحقیق انجام ندهند تا بدینوسیله از تداخل اثرات ورزش با جلسات آزمون جلوگیری شود. آزمودنیها در پنج جلسه مجزا به آزمایشگاه مراجعه کردند . جلسه اول باهدف آشنایی با محیط آزمایشگاه، اندازهگیری ویژگیهای آنتروپومتریک - قد - قد سنج سکا مدل 767 با دقت 1 میلیمتر، ساخت ک شور آلمان - ، وزن - ترازوی دیجیتالی سکا مدل 207 با دقت 0/1 کیلوگرم، ساخت ک شور آلمان - - و همچنین ف شارخون - ف شار سنج دیجیتال بازوی ساخت ک شور چین - ، تکمیل فرم ر ضایتنامه، پر س شنامه و سابقه پز شکی و آشنایی با روند اجرایی پروتکل تمرین و روش کاهش جریان خون برگزار شد.
بعدازاین مراحل آزمودنیها در بخش رادیولوژی بیمارستان طالقانی تهران حضور یافتند و مقدار فشار سیستولی پا آزمودنیها توسط متخصص رادیولوژی و با کمک دستگاه داپلر رنگی - دستگاه سونوگرافی داپلر مدل MP4 ساخت کشور فرانسه - برآورد شد تا در جلسات فعالیت همراه با کاهش جریان خون مورداستفاده قرار گیرد.
2-2 ثبت الکترومیوگرافی
بهمنظور ثبت دادههای الکترومیوگرافی از دستگاهME6000 مدل MT-M6T16 استفاده شد. این دستگاه دارای 16 کانال است که قادر بهاندازه گیری فعالیت الکتریکی 4 تا 8 عضله بهطور همزمان است برای تجزیهوتحلیل نتایج آن از نرمافزارSoftware Version MEGAVIN 3.1 استفاده شد. بهمنظور ثبت اطلاعات ابتدا محل الکترود گذاری را با حذف موهای زائد و سپس با الکل تمیز گردید .
الکترودها را بر روی عضله راست رانی قرار داده و با حصول اطمینان از اینکه الکترودها بر روی شکم عضله قرار دارد، الکترودها موازی با جهت تارهای عضلانی و به فاصله دو سانتی متر - مرکز تا مرکز - از هم بر روی برآمدگی مرکز عضله قرار داده شدند. الکترودهای خنثی نیز روی زوائد استخوانی متصل شده بودند. برای ثبت سیگنالهای الکترومیوگرافی از الکترودهای سطحی یکبارم صرف مدل Lifen ساخت ک شور چین ا ستفاده شده ا ست. این الکترودها از طریق یک واسط هادی ژلمانند که دارای ترکیب نقره/کلرید نقره است امواج را از روی پوست دریافت میکنند. این الکترودها از نوع نقره/کلرید نقره، یکبارمصرف با ابعاد 50×55 میلیمتر جیوه بوده، ضد حساسیت هستند و بهراحتی به پوست چسبیده و از آن جدا میشوند.
3-2 پردازش سیگنال
دادههای مورداستفاده از سیگنال ثبت شده الکترومیوگرافی شامل الکترومیوگرافی ادغامی - IEMG - 2 بود که پس از یک فیلتر پایین گذر جهت حذف نویز، یکسویه شد و بهصورت میانگین برحسب میکرو ولت در ثانیه به دست آمد . دادههای IEMG بر اساس MVC هر آزمودنی نرمالسازی شد. دادهها پس از فرایندهای فیلترینگ با برنامه مگاوین و نرمالسازی دریافت و سپس برای تحلیل وارد spss شد.
