بخشی از مقاله
ورزش هاي ايزومتريك و ايزوتونيك
در يك تقسيم بندي، ورزش ها را مي توان به طور كلي به دو نوع ايزوتونيك يا ديناميك و ايزومتريك يا استاتيك تقسيم نمود.
در ورزش هاي ايزوتونيك، طي فعاليت، تغيير در طول عضله ايجاد مي شود و فعاليت همراه با انجام كار خارجي و حركت مفصلي است و انقباضات عضلاني با ايجاد تنش بالنسبه كم ايجاد مي شوند. ولي در ورزش هاي ايزومتريك، در عضله اي كه به صورت هم طول منقبض مي شود، بدون تغيير در طول خارجي آن، تنش عضلاني افزايش مي يابد دليل كوتاه نشده عضله آن است كه مقاومت خارجي كه عضله سعي در كشيدن آن دارد، بيشتر از حداكثر تنشي (نيروي داخلي) است كه عضله قادر به ايجاد آن است مانند هل دادن مداوم يك ديوار.
تعدادي از ورزش ها به طور عمده ايزوتونيك هستند مانند دويدن نرم و شنا و بعضي عمدتاً ايزومتريكند مانند وزنه برداري اما اغلب ورزش ها با نسبت هاي مختلف مخلوطي از هر دو نوع هستند.
جدول 2-1
Sports Classiffied By In Tensity In Any By Dynamic Versus Static Demands
LOW INTENSITY HIGH TO MODERATER INTENSITY
Low Dynomic and low Static Low Dynomic and High to Moderate Static High to Moderote
Dynomicand and low Static High to Moderote
Dynomicand Static
Bowling
Criket
Curling
Golf
Riflery Archery
Diving
Equestrian events
Field events
Gymnastics
Judo
Sailing
Skijumping
Water skiing
Weight Lifting Badminton
Basball
Basketball
Field hockey
Rase Walking
Ranning (distance) Soccer
Swimming
Tennis
Volleyball Boxing
Cycling
Fencing
Football
Ice hockey
Rowing
Rugby
Running (sprints)
Sking
Speed Skating
Water polo
Wresling
پاسخ قلبي عروق به اين ورزش ها كاملاً متفاوت است. ورزش هاي ايزوتونيك باعث افزايش زيادي در برونده قلب و مصرف اكسيژن vo2 و كاهش در مقاومت عروق سيستميك مي شوند و ورزش هاي ايزومتريك، به طور حاد فشار سيستميك را افزايش داده و بر بروندة قلب vo2 اثر كمي دارند.
اطلاعات مربوط به تغييرات قلبي عروقي ايجاد شده در 8 فرد طبيعي حين ورزش ايزومتريك (انقباض عضلات باز كنندة زانو در مقابل يك فشار ثابت) و ايزوتونيك (به وسيله دوچرخة ارگومتر) در جدول 3-1 نشان داده شده است.
جدول 3-1
Cardiovascular Data from Eight Normal Subgects Rest and while performing Either Isometric (Sustained Contracion of the Extensor Muscles of the Lower Extermities at 30 persent of Maximal Effect) or Isotonic (Two – Legged sycling at 82 Percent of Vo2 max) Exercise
Isotonic Isometric Rest
1.0 21.9
4 164
5 131
4 124
56 461
472 2758
0.7 68
6 110
5 62
6 118
131 1466
42 556
0.3 5.7
7 70
7 85
3 94
103 1352
33 324
Cardiac out – put (liters/min)
Heart rate (beats/min)
Stroke volume (ml)
Mean arterial pressure (mmHg)
Systemic vascular resistance
(dynes seccm -5)
Vo2
Source Adapted from Bezucha et al. Reproduced with permission from the publisher and author.
پاسخ قلبي عروقي به ورزش هاي ايزوتونيك
پاسخ پيچيده هموديناميك و نورهورمونال به اين ورزش، باعث افزايش انتقال اكسيژن و جذب آن توسط عضلات فعال مي شود. در افراد عادي، با انجام ورزش با حداكثر شدت، مصرف اكسيژن تا ده برابر حالت استراحت افزايش مي يابد. در ورزشكاراني كه خوب تمرين مي كنند
افزايش حداكثر اكسيژن مصرفي ممكن است به 30-20 برابر برسد و در واقع حداكثر اكسيژن مصرفي به طور گسترده اي وابسته به ميزان اثر فعاليت و درجه آمادگي بدني مي باشد. فاكتورهاي مختلفي كه در مصرف اكسيژن شركت دارند در فرمول زير مشخص است:
SV (A-VO2) VO2 = HR
اختلاف بين اكسيژن شرياني و مخلوط وريدي حجم ضربه اي تعداد ضربان قلب = مصرف اكسيژن
ورزش ديناميك هر سه مورد طرف راست را افزايش مي دهد؛ پس در نتيجه Vo2 به طور مشخص افزايش مي يابد. احتمالاً اولين پاسخ هموديناميكي به ورزش حاد ديناميك، كاهش مقاومت عروق سيستميك است
كه در اثر انبساط مشخص عروقي در عروق پرمقاومت عضلات در حال فعاليت ايجاد مي شود. اين اثر در ورزش با شدت خفيف مشخص تر است و پس از آن تا نزديك حداكثر ميزان فشار كار فقط ميزان كمي كاهش در مقاومت عروق ايجاد خواهد شد. نزديك حداكثر فشار كار اثر هموديناميك اين رفلكس در دو جهت قابل بررسي است؛
1- كاهش افترلود 2- تقسيم مجدد برونده قلب
زماني كه حداكثر كوشش در فرد ايجاد مي گردد، ممكن است بيشتر از 80 % بروندة قلب به عضلات در حال عمل برسد. در حالي كه در زمان استراحت تنها 18 % برونده به عضلات مي رود. طي ورزش حاد، عروق امعاء و كليه هها منقبض مي شوند و جريان خون اين ارگان ها به شدت كاهش مي يابد. نماي شماتيك توزيع مجدد جريان خون در حال استراحت و اوج ورزش در شكل 1-1 نشان داده شده است كه در آن افزايش جريان خون كروناري و عضلات درگير فعاليت و كاهش خون بقيه ارگان ها مشخص است.
طي ورزش ديناميك حاد يكي از قابل توجه ترين تغييرات قلبي عروقي، افزايش تعداد ضربان قلب است. علت اصلي افزايش تعداد ضربان قلب طي فعاليت ورزشي، تحريك سمپاتيك است؛ كه با اكثر بتابلاكرها از بين مي رود.
البته كاهش اثر پاراسمپاتيك نيز به ميزان خيلي كمتر، موثر مي باشد. طي فعاليت با شدت حداكثر، تغيير تعداد ضربان قلب، به تنهايي نمي تواند بروندة قلب لازم را تأمين نمايد و نشان داده شده است كه افزايش حجم ضربه اي نيز ايجاد مي شود كه فاكتورهاي متغيري در آن دخيلند، ولي بيشترين تأثير را اثر فرانك استارلينگ دارد. همچنين طي ورزش، افزايشي در بازگشت وريدي بوجود مي آيد كه احتمالاً در اثر انقباض عروقي سمپاتيكي در وريدهاي با ظرفيت زياد و همچنين اثر پمپي انقباض عضلاني ايجاد شده و باعث افزايش حجم پايان دياستولي مي گردد. اگر ورزش در حال خوابيده انجام شود،
اين اثر مشخص تر است. مطالعات انساني و همچنين بررسي بر روي سگ ها نشان داده كه در حداكثر باركاري، ميزان افزايش حجم پايان دياستولي مشخص ترين حالت را دارد. بنابراين حدث زده مي شود كه هم نوع ورزش و هم شدت آن در تعيين بار حجم دياستولي موثرند. همچنين در طي اين ورزش ها با افزايش پرونده قلبي و حجم ضربه اي به صورت موازي افزايش مشخص فشار خون سيستوليك ايجاد مي شود. فشار خون دياستوليك بدون تغيير باقي مي ماند و حتي ممكن است كمي سقوط كند. بنابراين فشار متوسط شرياني به طور متوسط افزايش مي يابد.
پاسخ قلبي عروقي به ورزش هاي ايزومتريك
پاسخ قلبي عروقي به ورزش حاد ايزومتريك با ورزش هاي ايزوتونيك كاملاً متفاوت است. در ورزش ايزومتريك، گروه عضلات فعال، درگير انقباض مداوم عضلاني مي شوند، بدون آن كه كار خارجي ايجاد شود. طي كوشش براي كوتاه شدن در گروه عضلات فعال، نياز خالص اكسيژن كه براي نگهداري تنش لازم است به تناسب كمتر مي باشد.
براي مثال همان طور كه در جدول 3-1 مشاهده مي شود، VO2 در ورزش ايزومتريك از ml/mi 324 به 556 افزايش مي يابد كه در مقايسه با ورزش ايزوتونيك كه به ml/mi 2758 مي رسد، كمتر مي باشد. افزايش برونده قلبي لازم براي نگهداري اين سطح مصرف اكسيژن نيز به تناسب كمتر است. (البته هزينه اكسيژن كار ايزومتريك و ايزوتونيك براي انجام يك كوشش عضلاني، شبيه به هم مي باشد)
نياز اكسيژن عضلاني كه به شكل ايزومتريك در حال انقباض هستند، نمي توانند به سادگي توسط افزايش جريان خون موضعي تأمين شود. گشاد شدن موضعي عروق كه در ورزش هاي ايزوتونيك پاسخ مهمي به شمار مي ر فت. به وسيله اثر فشاري عضلات در حال انقباض مداوم بر روي عروق محدود مي شود در واقع حتي ممكن است جريان خون كلي عضلات سقوط كند.
همراهي كاهش جريان خون و افزايش نياز متابوليك باعث تحريك يك پاسخ فشاري موضعي مي شود كه احتمالاً هماهنگي مهمي جهت نگهداري موضعي جريان خون است. ميزان پاسخ فشاري وابسته به ميزان شدت كوشش پايدار در عضلات در حال كار و ميزان تودة گروه عضلات در حال عمل مي باشد،
هر چند افزايش قابل توجهي در فشار متوسط شرياني در انقباض پايا در گروه هاي نسبتاً كوچك عضلاني ديده مي شود. مثلاً مشت كردن با شدت 40 % حداكثر كوشش به مدت سه دقيقه، مي تواند فشار متوسط شرياني را 30-25 ميلي متر جيوه افزايش دهد. يا چنين افزايشي در فشار شرياني و عدم وجود افزايش در بازگشت وريدي، اغلب حجم ضربه اي افت پيدا مي كند. بنابراين مشخص ترين مكانيسم قابل دستيابي قلب براي نگهداري برونده قلبي افزايش يافته، افزايش تعداد ضربان مي باشد. پس در ورزش هاي ايزومتريك فشار متوسط شرياني و مقاومت عروق سيستميك افزايش مي يابد و ممكن است بازگشت وريدي كاهش يابد و بروندة قلب افت كند. در واقع وضعيت ورزش ديناميك خالص به صورت افزايش بار حجم (يا دياستوليك) و ورزش استاتيك به صورت افزايش بار فشار (يا سيستوليك) تعريف مي شوند.
ورزشكاران مسابقه اي و تفريحي
از نظر كلي مي توان ورزشكاران را به دو گروه تفريحي و مسابقه اي تقسيم نمود. البته جداكردن كامل آن ها از اين طريق بسيار مشكل بوده، به وفور تداخل ايجاد مي شود. ورزشكاران مسابقه اي نياز به يك فعاليت ورزشي شديد،
منظم و تحت قوانين و قواعد خاص دارند. در آن ها تمايل به انجام كارهاي بزرگ، كسب موفقيت هاي شگرف و آرزوي پيروزي و كسب مقام ديده مي شود كه همراهي اين اهداف، كوشش روحي و جسمي شديدي را عامل شده توانايي قضاوت و تصميم گيري در رابطه با خطرات را از فرد مي گيرد. با توجه به اين تمايلات روحي كه از طرف اطرافيان (خانواده، مربي، سرپرست، اعضاي تيم، مردم و...) نيز تشديد مي شود، ورزشكار نمي تواند در موقع لزوم و جهت حفظ سلامتي خود، در رابطه با قطع فعاليت ورزشي و تغييرات شدت، تناوب و ... تصميم گيري منطقي نمايد.
ورزشكاران تفريحي نياز به قواعد و قوانين كمتري دارند. فعاليت ورزشي با هدف تفريح در فرد باعث ايجاد احساس شادي، خوشحالي و آرامش مي شود. همچنين ورزشكار تمايل و خواست لجام گسيخته جهت پيروزي – كه در ورزشكاران مسابقه اي ديده مي شود – ندارد. تمايل به انجام كارهاي بزرگي مانند ركورد شكني در اينان نيست و كلاً انجام و ادامه فعاليت ورزشي با آرامش روحي و شادي همراه بوده و در صورت نياز، ورزشكار راحت تر مي تواند فعاليت را قطع نموده يا تغييراتي در آن بدهد.
شدت فعاليت بدني
ورزش هاي مختلف را مي توان با توجه به شدت فعاليت در آن ها تقسيم بندي نمود. (جدول 2-1) همچنين تمرينات مختلف بدني را مي تواند در شدت هاي گوناگون اجرا شود. شدت تمرين با چندين روش تعين مي شود كه درزير مشاهده مي نماييد.
