بخشی از مقاله
خلاصه
طناب زنی فعالیت بدنی کامل و مفرحی است که عضلات مچ دست را به شدت درگیر می کند. هدف این پژوهش مطالعه تاثیر12هفته تمرینات طنابزنی بر قدرت ایزومتریک عضلات مچ دست، قدرت گریپ و سرعت عکسالعمل دانش آموزان پسر10- 13 ساله بود. در این مطالعه نیمه تجربی تعداد 40 دانشآموز پسر10 تا 13ساله به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه20 نفری تجربی وکنترل تقسیم شدند.
قدرت ایزومتریک عضلات مچ دست با دستگاه دینامتر دیجیتال، میزان قدرت گریپ دست با دینامومتر دستی و سرعت عکسالعمل با آزمون خط کش اندازهگیری گردید. آزمودنیهای گروه تجربی به مدت 12 هفته، هر هفته سه جلسه 45 دقیقهای در یک پروتکل تمرین طناب زنی شرکت کردند. در این مدت آزمودنیهای گروه کنترل در هیچ برنامه فعالیت بدنی منظمی شرکت نداشتند. جهت تجزیه و تحلیل آماری دادهها از تحلیل واریانس ترکیبی در بسته آماری SPSS22 استفاده شد.
تغییرات درون آزمودنی - پس آزمون نسبت به پیش آزمون - و همچنین اثرات تعاملی - نوبت آزمون×گروه - در تمام متغیرها معنادار بود - - 3 0/05 ولی تفاوت های بین آزمودنی - اثر اصلی گروه - در هیچ یک ازگروهها معنادار نبود - . - 3 0/01 به نظر میرسد تمرینات طنابزنی بر افزایش قدرت ایزومتریک عضلات مچ دست، قدرت گریپ دست و سرعت عکسالعمل آزمودنی ها تأثیر مثبتی دارد. از اینرو به افراد و ورزشکارانی که به این فاکتورها نیازمندند توصیه می شود از این فعالیت نیز در کنار سایر تمرینات بهره ببرند.
مقدمه
ارزیابی دقیق عملکرد عضله انسان از دیرباز هدف متخصصان ورزش و توانبخشی بوده است و آنها همواره به ارزیابی آثار فعالیت های مختلف بر قدرت و اندازه گیری دقیق نیروی عضله علاقه نشان داده اند 1]و.[2 قدرت عضلات یکی از مهم ترین اجزا در اجراهای ورزشی و از فاکتورهای اصلی موفقیت در ورزش است که موجب اجرای بهتر مهارت های تکنیکی، تاکتیکی و کاهش آسیب در ورزشکاران می شود .
مقادیر قدرت و توان پارامترهایی هستند که اغلب برای ارزیابی عملکرد عضله انسان به کار می روند. قدرت عضلانی، بیشترین نیرویی است که یک عضله خاص یا گروهی از عضلات می توانند تولید کنند.میزان قدرت عضلانی بسته به گروه عضلانی، نوع انقباض، سرعت انقباض و زاویه مفصلی مشخص می شود .
قدرت ایزومتریک، توانایی عضلات برای تولید حداکثر نیرو جهت مقابله با یک مقاومت ثابت است و به عنوان یک شاخص معتبر جهت ارزیابی عملکرد عضلانی استفاده می شود. در انقباض ایزومتریک به دلیل بیشتر بودن مقاومت خارجی از حداکثر نیروی تولیدی عضله، طول عضله تغییر نمی کند.[5] قدرت گریپ دست برای اجرای موثر فعالیت های روزانه و شغلی مانند گرفتن و حمل کردن اجسام اهمیت دارد.
کنترل قدرت گریپ در تشخیص و پیش بینی آسیب های دست و گردن مهم است و با توده عضلانی - r=0/60 - و مجموع قدرت عضلات دیگر بدن ارتباط دارد [4] - r=0/69 - و در بسیاری از فعالیت های ورزشی از جمله تنیس، بدمینتون و بسکتبال حایز اهمیت است .
زمان واکنش یا سرعت عکس العمل، فاصله زمانی از لحظه وارد آمدن یک محرک یا رسیدن سیگنال به صورت غیر پیش بینی شده و ناگهانی تا زمان شروع پاسخ به آن محرک می باشد و عواملی همچون سن، جنسیت، تعداد محرک پاسخ، سازگاری محرک- پاسخ، تغذیه، خستگی، آمادگی جسمانی، فعالیت بدنی و تمرین بر آن تأثیرگذار است .[7] محققان نشان داده اند ممکن است زمان واکنش با تمرینات منظم کاهش یابد .[8] همچنین گزارش شده که ممکن است تمرینات بدنی بلند مدت زمان واکنش را کاهش دهد
در مطالعهای نشان داده شد افرادی که در فعالیتهایی شرکت می کنند که در آن ضربان قلب بیش از 115 ضربه در دقیقه است، زمان واکنش کوتاه تری دارند .
طناب زنی فعالیت بدنی کامل و مفرحی است که به صورت انفرادی، دونفره و گروهی با استفاده از طناب های کوتاه و بلند و یک، دو یا چند طنابی انجام میگیرد. این ورزش از گذشته های دور به عنوان یک بازی و تفریح بین سنین مختلف رواج داشته است و ورزشکاران رشته های دیگر نیز جهت چابکی، استقامت، هماهنگی عصب و عضله، تعادل وآمادگی جسمانی از این رشته استفاده میکردند
تمرینات طناب زنی عضلات دست و پا را درگیر کرده و عملکرد قلبی عروقی و سوخت و ساز ، هماهنگی، انعطاف پذیری، قدرت عضلانی، استقامت و ترکیب بدن را بهبود می بخشد .حرکاتی که در طی طناب زنی انجام می شوند عمدتا شامل حرکات مچ پا، زانو ، مفصل ران، مفصل شانه و مچ دست می باشند و در آن تقویت بالا تنه و پایین تنه دارای اهمیت است .
مسترسون - 1993 - * در مطالعهای نشان داد که منافع طناب زنی به بهبود سیستم های انرژی محدود نمی شود، بلکه تمرینی مناسب جهت افزایش قدرت انفجاری نیز می باشد. وی همچنین، تمرینات طنابزنی را جایگزین مناسبی برای تمرینات پلایومتریک معرفی کرد .
دوژگان و همکاران - 2010 - تاثیر تمرینات طناب زنی روی قدرت ایزوکنتیک شانه بازیکنان بزرگسال والیبال مطالعه کردند و دریافتند که این تمرینات با تاثیر مثبت روی قدرت شانه ، یک روش تقویتی مناسب برای ورزشکارانی است که مهارت های دست در بالای سر را انجام می دهند .
لین و چن - 2012 - تاثیر طنابزنی روی سلامتی و آمادگی بدنی دانشآموزان کم توان ذهنی را بررسی کردند و دریافتند که این تمرینات تاثیر معناداری روی استقامت قلبی عروقی ، انعطاف پذیری، قدرت و استقامت عضلانی این افراد دارد .
اورهان - 2013 - به بررسی تاثیر هشت هفته تمرینات طناب زنی روی سرعت عکس العمل بازیکنان بسکتبال پرداخت. یافته های وی نشان داد با وجود کاهش در میانگین زمان عکسالعمل آزمودنی ها در اثر تمرینات، این کاهش معنادار نبود
طناب زنی تمرین ساده ای است که با حداقل تجهیزات در هر مکان و زمان و توسط هر فردی قابل اجرا می باشد و تاثیر این فعالیت روی بسیاری از مهارت های زیست حرکتی و شناختی بررسی شده است، اما تاکنون هیچ تحقیق مستقلی اثر آن بر قدرت عضلات مچ دست که از بخش های بسیار فعال در آن می باشد را بررسی نکرده است. همچنین وجود مطالعاتی محدود در مورد تاثیر این فعالیت بر سرعت عکسالعمل، انجام چنین پژوهشی را ارزشمند می سازد. از اینرو هدف تحقیق حاضر مطالعه تاثیر12هفته تمرینات طنابزنی بر قدرت ایزومتریک عضلات مچ درست، قدرت گریپ و سرعت عکس العمل دانش آموزان پسر10-13ساله بود.
روش شناسی
این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی کنترل شده بود. جامعه آماری تحقیق دانش آموزان 10 تا 13ساله بخش جرقویه سفلی بودند که جهت دسترسی و گزینش نمونه ها مورد مطالعه قرار گرفتند. 40 نفر از دانش آموزان با پر کردن فرم رضایت نامه توسط والدینشان و به شکل داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری تجربی و کنترل قرار گرفتند. قدرت ایزومتریک عضلات مچ دست شامل فلکسورها و اکستنسورها با دستگاه دینامتر دیجیتال اندازه گیری شد.
جهت اندازه گیری میزان قدرت گریپ دست و سرعت عکس العمل به ترتیب از دینامومتر دستی و آزمون خط کش استفاده گردید. شرایط ورود دانش آموزان به این تحقیق شامل جنسیت، رضایت آگاهانه و سلامت عمومی بود که از طریق مصاحبه با بهداشتیار مدرسه و مطالعه پرونده پزشکی دانش آموزان در مدرسه حاصل آمد. هیچ یک از آزمودنی ها دارای اختلاف طول پاها، اختلال اسکلتی عضلانی و سابقه آسیب یا جراحی اندام تحتانی، سابقه شکستگی در استخوانهای ساق پا، مچ پا، دست، مچ دست و مشکلات ارتوپدی جدی نبودند .
به منظور تعیین وزن و قد آزمودنی ها به ترتیب از ترازوی عقربه ای و قد سنج دیواری و برای درج سن آزمودنی ها از پرونده آموزشی آنها استفاده شد.
اندازه گیری قدرت ایزومتریک عضلات مچ دست
قدرت عضلات مچ دست شامل فلکسورها و اکستنسورها با استفاده از دستگاه دینامتر دیجیتال جی تک* ساخت کشور آمریکا به صورت ایزومتریک و برحسب نیوتن طبق دستورالعمل دستگاه اندازه گیری گردید که اعتبار و تکرارپذیری این روش به اثبات رسیده است 19]و.[20 به منظور جلوگیری از اسپاسم و گرفتگی عضلات حین ارزیابی قدرت، قبل از شروع، حرکات کششی عمومی با تاکید بر عضلات مذکور به آزمودنی آموزش داده شد و هر آزمودنی به مدت 5 دقیقه گرم کرد.
فلکسورها: آزمودنی پشت میز، روی صندلی نشست و دست مورد نظر را در حالت سوپینیشن روی میز قرار داد. آزمونگر با یک دست خود بخش دیستال ساعد آزمودنی را گرفت و ضمن منحصر کردن حرکت به مفصل مچ دست، از ایجاد حرکات اضافی و تغییر پوزیشن جلوگیری نمود. سپس از آزمودنی خواسته شد مچ دستش را به وضعیت فلکشن برده و با حداکثر قدرت در این وضعیت حفظ کند. سپس آزمونگر نیرو گردان دستگاه که در دست دیگرش قرار داشت را روی بخش قدامی و دیستال استخوانهای کف دست قرار داده و با اعمال نیرو فلکشن مچ دست آزمودنی را شکست. با انجام این کار حداکثر نیروی ایزومتریک آزمودنی بر حسب نیوتن در دستگاه ثبت شد.
اکستنسورها: آزمودنی پشت میز، روی صندلی نشست و دست مورد نظر را در حالت پرونیشن روی میز قرار داد. آزمونگر با یک دست خود بخش دیستال ساعد آزمودنی را گرفت و ضمن منحصر کردن حرکت به مفصل مچ دست، از ایجاد حرکات اضافی و تغییر پوزیشن جلوگیری نمود. سپس از آزمودنی خواسته شد مچ دستش را به وضعیت اکستنشن برده و با حداکثر قدرت در این وضعیت حفظ کند. سپس آزمونگر نیرو گردان دستگاه که در دست دیگرش قرار داشت را روی بخش خلفی و دیستال استخوانهای کف دست قرار داده و با اعمال نیرو اکستنشن مچ دست آزمودنی را شکست. با انجام این کار حداکثر نیروی ایزومتریک آزمودنی بر حسب نیوتن در دستگاه ثبت شد.
در تمامی افراد ترتیب اندازهگیری قدرت عضلات یکسان بود بطوریکه ابتدا قدرت عضلات فلکسور و سپس قدرت عضلات اکستنسور اندازهگیری شد.
