بخشی از مقاله
خلاصه
مطالعه تغییر حسابرس از نظر تاثیری که می تواند بر استقلال حسابرس داشته باشد حائز اهمیت است. به همین دلیل نیز این پدیده در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین، محافل علمی و نهادهای قانون گذاری را به خود جلب کرده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین تغییر حسابرس و نرخ بازده دارایی با نقدینگی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد . این پژوهش طی دوره 1389 تا 1393 مورد مشاهده قرارگرفته و با استفاده از رگرسیون چند متغیره شد. نتایج این تجزیهو تحلیل بیانگر این است که رابطه معناداری بین تغییر حسابرس و میزان نقدینگی سهام وجود ندارد ولی یک رابطه معنادار ومثبت بین نرخ بازده داراییها و نقدینگی سهام موجود است.
کلمات کلیدی: تغییر حسابرس، اهرم مالی، اندازه شرکت و نقدینگی.
.1 مقدمه
نگرشهای مختلفی راجع به اندازهگیری نقدینگی و مبانی اندازهگیری مذکور وجود دارد، که آنها را میتوان در سه دسته زیر تقسیمبندی کرد:
-1 برخی از نویسندگان مدیریت مالی برای نشان دادن توانایی شرکت در انجام تعهدات کوتاهمدت،صرفاً وجه نقد و اوراق کوتاه مدت قابل فروش را مورد توجه قرار میدهند. این نویسندگان، سایر دارائیهای جاری از جمله موجودی کالا و مطالبات را در تعیین وضعیت نقدینگی مؤثر نمیدانند.
-2 برخی دیگر از نویسندگان، کلیه دارائیهای جاری اعم از دارائیهایی کهکاملاً نقد و یا شبه نقد هستند و دارائیهایی که نقد نیستند ولی قابلیت نقد شدن در دورههای کوتاهمدت را دارند در تعیین وضعیت نقدینگی شرکت مؤثر میدانند.
-3 عدهای دیگر از نویسندگان ضمن اینکه کلیه دارئیهای جاری را مؤثر میدانند، همه امکانات و دارائیهای شرکت را تعیین کننده وضعیت نقدینگی میدانند . اگر شرکت دارائیهای ثابت غیر عملیاتی داشته باشد که در دوره کوتاهمدت بتواند به راحتی تبدیل به نقد شود یا اگر شرکت دسترسی سریع به منابع مالی بانکی داشته باشد و یا فرصت استفاده از اعتبار در حساب جاری داشته باشد همگی بیانگر قدرت نقدینگی شرکت هستند.
فعالیتهایی که شرکتها انجام میدهندمعمولاً به چند دسته تقسیم میشود. به رغم تفاوتهای مهمی که این فعالیتها دارند یک ویژگی مشترکشان این است که انجام آنها موجب ورود و خروج وجه نقد از شرکت میشود. بعبارت دیگر انجام این فعالیتها از یک طرف مستلزم صرف وجه نقد - خروج وجه نقد - است و از طرف دیگر در آینده، جریانهای نقدی به شرکت وارد خواهد شد. جریان نقدی در خصوص فعالیتهای سرمایهگذاری و تأمین مالی در بلندمدت صورت میگیرد لذا قابلیت برنامهریزی بیشتری دارند . در حالی که فعالیتهای عملیاتیمعمولاً در کوتاهمدت انجام میشود و ورودی جریان نقدی آنها هم در کوتاهمدت صورت میگیرد.
قدرت نقدینگی یک شرکت عبارت است از توانایی انجام تعهدات کوتاه مدت شرکت. بطور کلی چهار مرحله اساسی در عملیات شرکت شامل خرید، تولید، فروش و وصول مطالبات وجود دارد. در مرحله تولید میبایست وجوه لازم جهت سایر هزینههای تولید - غیر از هزینه مواد - صرف شود. در مرحله فروش باید معادل قیمت تمام شده کالای ساخته شده شرکت از موجودی کالای شرکت کاسته شود. سرانجام فروشهایی که بطور نسیه انجام شده و در قالب مطالبات در آمده میبایستی تأمین مالی شوند. تنها پس از وصول مطالبات است که جریان نقدی وارد شرکت میشود.وجود اطلاعات مالی شفاف و قابل اتکا، از عوامل اصلی ارزیابی وضع موجود و عملکرد یک شرکت در فعالیت های خود و همچنین تصمیمگیری در مورد داد و ستد اوراق بهادار آن شرکت میباشد.
در محیط اقتصادی امروز با حضور فعالان اقتصادی متنوع و ساختار پیچده روابط اقتصادی میان آنها، اطلاعاتی قابل اتکا تلقی میشوند که توسط گروهی حرفه ای و مستقل بر فرآیند تهیه و ارائه آنها نظارت و اظهارنظر شده باشد. نمونه بارز گروه های حرفه ای مستقل، مؤسسات حسابرسی میباشند که عمدتاً ساختار کنترل داخلی واحد گزارشگر و محصول نهایی آن یعنی صورتهای مالی را مورد بررسی و نظارت قرار داده و در این مورد اظهارنظر می نمایند. بدیهی است با توجه به جایگاه و نقش مؤسسات حسابرسی در تصمیمات استفادهکنندگان، وجود و بروز استقلال حسابرس و ارتقا کیفیت کار مؤسسات حسابرسی به عنوان عوامل کلیدی در تهیه گزارش حسابرسی قلمداد میشود. به همین دلیل برای افزایش کیفیت کار و حفظ استقلال مؤسسات حسابرسی راهکارهای مختلفی از سوی مراجع حرفهای و صاحبنظران حرفهای ارائه شده است که یکی از پیشنهادهای مورد توصیه آنان، تغییر ادواری مؤسسات حسابرسی میباشد.
مطالعه تغییر حسابرس از نظر تاثیری که می تواند بر استقلال حسابرس داشته باشد حائز اهمیت است . به همین دلیل نیز این پدیده در سال های اخیر توجه بسیاری از محققین، محافل علمی و نهادهای قانون گذاری را به خود جلب کرده است.مقررات وضع شده در خصوص الزام شرکت ها به افشای دلایل تغییر حسابرس و مقرراتی که برای تغییر ادواری حسابرسان در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار وضع شده، همه حاکی از اهمیت این موضوع برای استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری است.این پژوهش تأثیر »تغییر حسابرس« بر »نقدینگی« را در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی نموده است. هدف اصلی پژوهش پاسخ به این سوال بود که، آیا بین تغییر حسابرس و نقدینگی رابطه معناداری وجود دارد؟
.2 مبانی نظری پژوهش
در هر پژوهشی بررسی مبانی نظری آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این پژوهش و به منظور بررسی مبانی نظری آن، ابتدا مفاهیم مختلف حسابرسی و تغییر آن به تفضیل شرح داده خواهد شد و نظریههای مرتبط با آن بیان میگردد و در بخش بعد مفاهیم جریان وجوه نقد توضیح داده خواهد شد.
.1 .2 کیفیت حسابرسی
درگذشته تلاشهای زیادی برای تعریف »کیفیت حسابرسی« شده است؛ هر چند هیچکدام از آنها مقبولیت عمومی پیدا نکردهاند. کیفیت حسابرسی بهطور خاص یک مفهوم پیچیده و چندوجهی است .
از اولین پژوهشهای صورت گرفته در خصوص کیفیت حسابرسی و رابطه آن با متغیر های گوناگون، تعاریف مختلفی از کیفیت حسابرسی ارائه شده است. اولین تعریف از کیفیت حسابرسیتوسط دی آنجلو - 1986 - به این صورت مطرح شده است : » سنجش و ارزیابی بازار از توانایی حسابرس در کشف تحریفات با اهمیت و گزارش تحریفات کشف شده .« همچنین دی آنجلو تاکید کرده که حسابرسی که موارد نادرست را کشف و گزارش نماید، حسابرس مستقل به معنای واقعی کلمه است .
بنابراین طبق تعریف دی آنجلو کیفیت حسابرسی، افزایش توانایی حسابرسی در کشف تحریفات حسابداری و ارزیابی توانایی و استقلال حسابرس توسط بازار است. وقتی دی آنجلو این مفاهیم را به کار گرفت، فرض اساسی وی این بود که بازار، کیفیت حسابرسی را که نمایانگر کیفیت واقعی حسابرسی است درک می کند . البته باید بین مفاهیم کیفیت واقعی حسابرسی و کیفیت حسابرسی تمایز قایل شد چون کیفیت واقعی حسابرسی غیر قابل مشاهده است و نمی تواند ارزیابی شود مگر تا وقتی که حسابرسی به نتیجه برسد. دی آنجلو کیفیت حسابرسی را مشتمل بر دو احتمال تعریف کرد. اول اینکه حسابرس نقص سیستم حسابداری صاحب کار را کشف کند. دوم آن که آن نقص را گزارش کند. کشف نقص، کیفیت حسابرسی را در قالب دانش و توانایی حسابرس اندازه گیری می کند، در حالی که گزارش آن بستگی به انگیزه های حسابرس برای افشا گری دارد.
با وجود اینکه تعریف دی آنجلو برای حسابرسی صورت های مالی مناسب است، اما می تواند سایر انواع حسابرسی ها را نیز در بر گیرد به رغم اینکه تعریف جامعی از کیفیت حسابرسی وجود ندارد که در بر گیرنده انواع حسابرسی ها باشد، به طور منطقی میتوان تصور کرد که کیفیت حسابرسی شامل رعایت رویه ها و استاندارد های حسابرسی است .سال ها بعد از تعریف ارائه شده توسط دی آنجلو پال مردوس در سال 1988 کیفیت حسابرسی را بدین گونه تعریف کرد: » ایجاد اطمینان از صورت های مالی، کیفیت حسابرسی است و احتمال آن که صورت های مالی هیچگونه تحریف با اهمیتی نداشته باشد. « در عمل این تعریف به عنوان نتیجه حسابرسی استفاده می شود - حساس یگانه و آذین فر، . - 1389
یکی از ابعادی که موسسه های حسابرسی سعی دارند در آن خود را از سایر موسسه های خدماتی متمایز کنند، کیفیت خدمات ارائه شده است. حسابرس ها اغلب به رعایت معیار های مورد استفاده صاحب کاران در ارزیابی کیفیت حسابرسی اعتقاد دارند. اگرچه بایستی نشان داد که آن ها به طور دقیق متوجه انتظارات و نیاز های بیان شده توسط صاحب کاران نمی شوند. تاریخچه پژوهش ها در زمینه کیفیت حسابرسی را می توان به طور کلی دو دسته اصلی تقسیم نمود: پژوهش هایی که از دیدگاه عرضه کنندگان صورت گرفته است و پژوهش هایی که با دیدگاه تقاضا کنندگان به عمل آمده است.
.1 پژوهش هایی که از دیدگاه عرضه کنندگان انجام شدهعمدتاً بر عواملی تاکید می کند که بر توانایی های حسابرس در ارایه حسابرسی با کیفیت بالا، تاثیر می گذارد .
.2 پژوهش هایی که از دیدگاه متقاضیان خدمات حسابرسی صورت گرفتهعمدتاً با عواملی سر و کار دارد که بر استفاده کنندگان گزارش های حسابرسی، از جمله سهامداران، مراجع قانونی، اعتبار دهندگان و صاحبکاران تاثیر می گذارد - مجتهدزاده و آقایی ، . - 1383
