بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش حاضربررسی تاثیر فعالیت های نمایشی خلاق بر آموزش ویادگیری مفاهیم محیط زیست به کودکان پیش دبستانی می باشد.روش انجام پژوهش، نیمه آزمایشی وطرح آن به صورت،پیش آزمون وپس آزمون با دو گروه آزمایش وکنترل می باشد.جامعه آماری در این پژوهش 1250نفر از کودکان پیش دبستانی شهر شهربابک در سال تحصیلی 92-93بودندوحجم نمونه 40نفر - 20نفر گروه کنترل و20نفر گروه آزمایش بودکه به صورت نمونه گیری خوشه ای برگزیده شدند.
برای اجرای پژوهش از آزمون محقق ساخته مفاهیم محیط زیست استفاده شده که روایی آن مورد تایید استاد راهنما ومشاوروکارشناسان رسیدوپایایی آن 85 %به دست آمد.از گروه های آزمایش وکنترل، آزمون مفاهیم محیط زیست کودکان، پیش آزمون بعمل آمد، سپس متغیر مستقل شامل 7داستان نمایشی خلاق بودوبر4 مقوله مفاهیم محیط زیست تاکید داشت،به مدت 9 روز توسط پژوهشگربرروی گروه های آزمایش اجرا گردیدوگروه کنترل از نفوذ چنینعاملی محفوظ نگه داشته شد.سپس مجدداً از دو گروه آزمایش وکنترل،آزمون مفاهیم محیط زیست کودکان، پس آزمون گرفته شد.بعد از جمع آوری داده هااز شاخص های توصیفی ودر بخش آماراستنباطی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شدونتایج بدست آمده از پژوهش بیانگرآن است که، نمایش خلاق برآموزش ویادگیری مفاهیم محیط زیست درکودکان پیش دبستانی تاثیر مثبت داشت.
مقدمه :
نمایش خلاق وانمودی از بازی است ،یک تجربه است که با دقت طراحی شده این فعالیت نمایشی به وسیله خود کودکان مورد بحث قرار می گیرد و به وسیله خود آنها طراحی و ارزیابی می شود. یکی از مهم ترین دلایل استفاده از نمایش خلاق در کلاس درس،لذت بردن است.کودکان علاوه برلذت بردن ازتمرین های نمایش خلاق ،معمولادر انجام آنها احساس موفقیت می کنند.
شاید این احساس لذت وموفقیت،ریشه در پیوند نمایش خلاق با روش طبیعی یادگیری کودک و با قابلیت ذاتی او درپرداخت نمایشی موضوعات داشته باشد. با استفاده از نمایش خلاق می توان بسیاری از مفاهیم رابه کودکان آموخت وآنان را با مفاهیم گوناگون همچون مفاهیم شهروندی،مفاهیم علوم،ریاضی،محیط زیست وغیره آشنا نمود،همچنین به آنها درس زندگی کردن وراه ورسم درست مواجه شدن با مسائل ومشکلات زندگی را به کودکان آموزش داده که مارا متوجه به این وسیله وشیوه آموزشی ارزشمند ولزوم استفاده از آن وبهرمندی برای آموزش می کند.
هدف در پژوهش حاضردست یابی به نتایجی است که قابل استفاده برای متخصصان رشته ی مربوطه می باشد،لذا این پژوهش با موضوع تاثیر فعالیت های نمایشی خلاق بر آموزش ویادگیری مفاهیم محیط زیست به کودکان پیش دبستانی برآن شده است که از نمایش خلاق به عنوان روش بدیع برای آموزش مفاهیم محیط زیست به کودکان پیش دبستانی بپردازدونتایج آن قابل استفاده برای کسانی باشد که با کودکان سروکار دارند.
• بیان مساله:
بر اساس تجارب و بررسی های روانشناختی و تربیتی، سال های اولیه زندگی کودکان ،نقش اساسی در رشد و پرورش آن ها ایفا می کندچرا که به نقل از دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی 1383،"80درصد شخصیت کودک در 7سال اولیه زندگی او شکل می گیرد".بر این اساس ،آموزش و پرورش پیش دبستانی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تلاش عمده ی دولت ها این است که هر روز تعداد بیشتری از کودکان ،تحت پوشش آموزش های این دوره قرار گرفته و با توجه به این ویژگی ها و نیازهای فردی ،از آموزش های مناسب و سازنده برخوردار گردند.تجربه هایی که در سالهای اولیه در اختیار کودکان قرار می گیرددر رشدآینده ی آن هابسیار حیاتی است هر قدر این تجربه هاغنی تر باشند ،کودکان رشد و آمادگی بیشتری برای درک آن موضوعات پیدا می کنند که در زمان حال و آینده به آن نیاز دارند
بسیاری از معلمان بر این اعتقادند که از مهم ترین دلایل استفاده نمایش خلاق در کلاس درس. اینکه کودکان لذت می برند ازتمرین های نمایش خلاق.احساس موفقیت می کنند.شاید این احساس لذت وموفقیت،ریشه در پیوند نمایش خلاق با روش طبیعی یادگیری کودک و با قابلیت ذاتی او درپرداخت نمایشی موضوعات داشته باشد.نمایش خلاق در بسیاری از زمینه های آموزشی بیرون از کلاس های معمول درس نیز سودمند بوده است ،ازجمله در کم کردن تنش های روحی که در دشواری های مربوط به خواندن،نوشتن،و رفتارهای جمعی اثر دارند.
به همین دلیل بسیاری از دست اندر کاران آموزش معتقدند که نمایش خلاق یک شیوه ی اساسی یادگیری را پیش روی کودکان می گذارد. کودکان سنین دبستان قادر به تفکر انتزاعی همچون بزرگ سالان نیستند و از طریق نمایشی کردن موضوعات، راهی می یابند تا دانسته های خود را به شیوه ای مفهوم تر و ملموس تر به کار گیرند. هنگامی که کودکان ایده ای را به اجرا در می آورند خود به تمامی جذب آن می شوند و به طور عملی و فعال ،دست به تجربه ای می زنند که اگر چنین تجربه ای نبود ،تنها پاره ای کلمات - ساکن و بیحرکت - بر روی کاغذ بودند.
با توجه به توضیحات فوق در نمایش خلاق، با هدایت معلم، داستانی برای کودکان مطرح می شودو کودکان بدون هیچ دستورالعملی به صورت فی البداهه داستان را به صورت نمایش اجرا می کنند هدف این است که کودکان انسان هایی خلاق وصاحب مهارت اجتماعی شوند. نمایش خلاق همچنین فعالیتی است که مورد علاقه و لذت کودکان بوده و به راحتی می شود بسیاری از مسائل را در قالب این فعالیت به بچه ها آموزش داد و همچنین از آن به عنوان یک وسیله ارزشمند در جهت یادگیری مفاهیم محیط زیست در برنامه های مراکز پیش ازدبستان سود جست.مسئله یا مشکل این بود که بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده استفاده از این قبیل روش های فعال آموزشی در مقاطع تحصیلی کشورمان آنطور که باید در خور توجه نبوده بنابراین در این پژوهش تاثیر اجرای نمایش خلاق بر آموزش ویادگیری مفاهیم محیط زیست در کودکان پیش دبستانی سنجیده شد.
در نتیجه پژوهشگر در پی آن است که مشخص کند آیا اجرای نمایش خلاق بر مولفه های مفاهیم محیط زیست - فواید حیوانات وگیاهان در زندگی انسان، پاکیزه نگه داشتن هوا ومحافظت از طبیعت،نحوه جمع آوری زباله ها توسط رفتگرها و اهمیت بازیافت، اهمیت آب در زندگی انسان واهمیت صرفه جویی آن تاثیری دارد؟
• مبانی نظری تحقیق: آموزش وپرورش در دوره پیش از دبستان: ابزارآموزش وپرورش در دوره پیش از دبستان بازی است یعنی باید بر اساس بازی و فعالیت استوار باشد بازی اساساکودک محورو تقویت کننده نیازهای فردی،توانائیها و علائق اوست .بازی طبیعت دوم کودک است و راهی برای بیان عقایدو احساسات و نیز پژوهش وشناخت دنیای پیرامون کودک محسوب می شود.بازی همچنین به ایجادروابط اجنماعی بین کودکان کمک می کند به این ترتیب در حمایت از رشد همه جانبه ی کودک نقش ارزشمندی دارد
ریشه نمایش وآموزش - تاثیربازی های نمایشی در امر آموزش را می توان دراثر فردریک فروبل ٌ - - 1782-1852مربی و عالم تعلیم و تربیت و موسس اولین کودکستان یافت که عقیده داشت کودکان بیش از هر چیز دیگرازبازی های خود مطلب می آموزند. بازی های کودکانه ،در واقع ابزاری است برای پرورش کودک ودر بیان مسائل آموزشی وقوت بخشیدن به امر یادگیری می توان از بازی های نمایشی ،تصویرگری ،نقاشی ،موسیقی وآوازکمک گرفت.
