بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی اثر فعالیت ورزشی هوازی بر تغییرات پروتئین واکنش دهنده - C در زنان با بیماری قلبی عروقی بود. بدین منظور تعداد 30 نفر از مراجعه کنندگان به بیمارستانهای قلب کوثر، قلب الزهرا، درمانگاه شهید فقیهی و درمانگاه امام رضای شیراز که بهطور مستند گرفتگی عروق کرونر حداقل در یک رگ بیش از %70 داشتند با دامنه سنی65-40 سال بهطور داوطلبانه انتخاب شدند.
در هر جلسه تمرین بیماران به مدت 10 دقیقه گرم کرده و سپس تمرین اصلی را انجام داده و در نهایت 5دقیقه سرد میکردند. تمرین اصلی به این ترتیب بود که آزمودنیها به مدت 8 هفته و هر هفته 3 جلسه روی دوچرخه کار سنج رکاب زدند. در هفته اول برنامه تمرینی، آزمودنیها به مدت 15 دقیقه با 55-60 درصد ضربان قلب هدف فعالیت کردند. سپس هر هفته، 5 دقیقه به زمان تمرین اضافه شد.
فشار تمرین تا هفته آخر از لحاظ ضربان قلب ثابت بود. برای مطالعه معنی داری درون و بین گروهی در پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب از آزمون t مستقل و t وابسته استفاده گردید. کلیه عملیات آماری توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 و سطح معنی داری نیز برای تمام محاسبات - - P<0/05 در نظر گرفته شد. نتایج حاصل تفاوت معناداری در تغییرات پروتئین واکنش دهنده - C طی 8 هفته تمرین هوازی در زنان بیمار قلبی - عروقی وجود دارد و فعالیت بدنی باعث کاهش پروتئین واکنش دهنده - C به میزان 53/2 درصد می گردد - P > 0/05 -
مقدمه
بیماری شریان کرونری، شایعترین نوع بیماری قلبی - عروقی است. این بیماری ممکن است عملکرد قلب را مختل کند و سرانجام به سکته قلبی منجر شود. از آن جا که متخصصان، عاملهای خطر ساز - RF - 1 گسترش بیماری شریان کرونری قلب را به دو دسته تغییر پذیر و تغییر ناپذیر تقسیم میکنند: بیتحرکی، استعمال دخانیات، پرفشار خونی، دیابت، فشار روحی، چاقی و افزایش بیش از حد کلسترول خون از عاملهای تغییر پذیر و سن، جنس، وراثت - وجود بیماری قلبی در بستگان جوانتر از 55 سال - از عوامل خطر ساز تغییر ناپذیر میباشند
بر اساس پیشبینیهای بهداشت جهانی - 2008 - ، چهار دلیل اصلی مرگ در جهان در سال 2030 میلادی نارسایی قلبی، سکته مغزی، بیماری انسداد مزمن ریه و ذات الریه خواهد بود و در مقیاس جهانی، مرگ و میر بر اثر بیماریهای قلبی -عروقی از 17/1 میلیون نفر به 23/4 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
در ایران نیز هر سال 33 تا 38 درصد از افراد، به علت بیماریهای قلبی - عروقی جان خود را از دست میدهند - معینی و همکاران، . - 1386 طیف وسیعی از بیماری قلبی - عروقی مانند بیماری شریان کرونری - CAD - 2، پرفشارخونی3 ، سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب - CHF - 4 وجود دارد که همگی قابل پیشگیری هستند و برخی مانند بیماریهای عروق محیطی - PVD - 5، بیماریهای دریچهای قلب، بیماریهای رماتیسم قلب و بیماریهای مادرزادی قلب نیز هستند که کمتر قابل پیشگیری میباشند
از دیدگاه پزشکی، حداقل تا سن 40 سالگی، زنان نسبت به مردان کمتر دچار نارسایی قلبی - عروقی میشوند. اما زنان بعد از شروع یائسگی این مزیت خود را از دست میدهند نتایج نشان داده است عدم وجود هورمون استروژن، سکتههای قلبی و مرگهای ناگهانی را در زنان نسبت به مردان افزایش میدهد - رحمانی نیا و حجتی، . - 1382 سطح نسبی خطر سن بهعنوان یکی از عوامل خط ساز در بیماریهای قلبی - عروقی پیشرونده در 50 سالگی متوسط، در 60 سالگی زیاد و در 70 سالگی خیلی زیاد گزارش شده است
در چنین شرایطی نیاز به سلامتی و جلوگیری از بیماری بیش از پیش احساس میشود. از این رو حداکثر مردم برای پیشگیری از بیماریها و رهایی از هزینههای سنگین پزشکی به دنبال سبک زندگی سالم هستند. سبک زندگی غیرفعال شامل کاهش مصرف انرژی روزانه، عدم تعادل انرژی و در نتیجه چاقی میباشد. تأثیر تمرین بهعنوان یک رفتار درمانی در پیشگیری از بیماریهای قلبی- عروقی روشن است
گودیر و کاهن، . - 71998پروتئین واکنش دهنده حساس - hs- - C 8 - CRP سرم، بهعنوان یکی از شاخصهای حساس، قوی و مستقل التهابی پیشگویی کننده حوادث قلبی - عروقی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته بطوریکه افزایش این شاخص با حوادث قلبی - عروقی همراه بود
به همین دلیل هر گونه عملی که باعث کاهش این شاخص التهابی گردد، ظرفیت کاهش حوادث قلبی - عروقی را به دنبال دارد - دی فرانتی و ریفای، .10 - 2002 از آن جا که نقش التهاب در پاتوژنز بیماریهای قلبی - عروقی ممکن است یکی از سازو کارهای کاهش بیماریهای قلبی - عروقی باشد، بنابراین توجه به اثرات سودمند فعالیت ورزشی در پیشگیری و کاهش شاخصهای التهابی پژوهشگران حوزه علوم ورزشی بهویژه فیزیولوژی ورزشی و طب ورزشی را به سمت این گونه راهکارهای عملی در کاهش بیماریهای قلبی - عروقی و پیشگیری از آنها سوق داده است.
پیشینه تحقیق
پروتئین واکنش دهنده حساس - - hs-CRP - C سرم، بهعنوان یکی از شاخصهای حساس، قوی و مستقل التهابی پیشگویی کننده حوادث قلبی - عروقی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته بطوریکه افزایش این شاخص با حوادث قلبی - عروقی همراه بود - کستل و همکاران، - 1997 به همین دلیل هر گونه عملی که باعث کاهش این شاخص التهابی گردد، ظرفیت کاهش حوادث قلبی - عروقی را به دنبال دارد
از آن جا که نقش التهاب در پاتوژنز بیماریهای قلبی - عروقی ممکن است یکی از سازو کارهای کاهش بیماریهای قلبی - عروقی باشد، بنابراین توجه به اثرات سودمند فعالیت ورزشی در پیشگیری و کاهش شاخصهای التهابی پژوهشگران حوزه علوم ورزشی بهویژه فیزیولوژی ورزشی و طب ورزشی را به سمت این گونه راهکارهای عملی در کاهش بیماریهای قلبی - عروقی و پیشگیری از آنها سوق داده است
فالون و همکاران - - 2001 به مقایسه پاسخ مرحله حاد در فعالیتهای ورزشی سالنی و میدانی پرداختند و مشاهده کردند که سطوح پروتئین واکنش دهنده C- در بازیکنان فوتبال به مراتب کمتر بوده است.
ماتسوچ و همکاران - 2000 - تأثیر تمرینات منظم استقامتی را بر مقادیر استراحتی پروتئین واکنش دهنده C- دوازده آزمودنی مطالعه کردند. نتایج پژوهش آنها نشان داد علیرغم افزایش پیوسته شدت تمرین، مقادیر پروتئین واکنش دهنده C- پس از تمرین درده دونده کاهش داشته است.
چارچ و همکاران - - 2002 در تحقیقی به بررسی ارتباط بین آمادگی قلبی و تنفسی و پروتئین واکنش دهنده C- پرداختند و ارتباط معکوس بین این دو متغیر را نشان دادند. گوتین و اوون - 1999 - در تحقیقی تأثیر4 ماه تمرین - 5جلسه در هفته و هر جلسه به مدت40 دقیقه - با ضربان 158 ضربه در دقیقه بر عوامل خطرزای بیماریهای قلبی عروقی کرونری در 81 کودک 7 تا11 سال را مطالعه کردند. نتایج نشان داد که 4 ماه تمرین کنترل شده بدون مداخله تغذیهای باعث کاهش مقدار پروتئین واکنش دهنده - C در کودکان میگردد اما افزایش معنیدار میزان حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنیهای تحقیق حاضر و کاهش مقدار پروتئین واکنش دهنده C-احتمالاً میتواند یک نوع سازگاری حاصل از تمرین استقامتی و تقویت قلب و عروق آزمودنیها تفسیر شود.
این فرآیند بهطور مستقیم از طریق افزایش نیتریک اکساید حاصل از اندوتیلیال باعث بهبود عملکرد و افزایش عوامل آنتی اکسیدانی میگردد، که حاصل آن کاهش التهاب سیستمیک و موضعی و در نتیجه کاهش تولید سایتوکین های التهابی از عضلات صاف دیواره اندوتیلیال و تأثیر نهایی آنها احتمالاً کاهش تولید شاخص التهابی پروتئین واکنش دهنده C- از کبد میباشد
از طرف دیگر با تقویت سیستم قلبی- عروقی حاصل از تمرین استقامتی تغییرات سوختوسازی و تقویت فرآیند لیپولیز که در یافتههای تحقیق حاضر به صورت کاهش معنی دار وزن، توده بدن، و به خصوص کاهش درصد چربی خود را نشان داد باعث کاهش بافت چربی میگردد که این بافت یکی از تولید کنندههای اصلی سایتوکینهای التهابی است، که نتیجه این عمل مستقیم و غیرمستقیم تولید پروتئین واکنش دهنده C- از کبد است - دی فرانتی و ریفای، 2002 ، چو و همکاران، . - 2003 استوارت و همکاران - - 2007 کاهش مقدار پروتئین واکنش دهنده C- را پس از12 هفته تمرینات هوازی بر مردان تمرین نکرده در دامنه سنی 18 تا38 سال را گزارش کردند.
تحلیلها
در جدول 1 آمارههای توصیفی متغیر پروتئین واکنش دهنده- C - نانو گرم بر میلی لیتر - از قبیل تعداد، مقدار کمینه، بیشینه، میانگین و انحراف استاندارد نشان داده شده است.
