بخشی از مقاله
چکیده
در محیط متلاطم کنونی شرکتهایی میتوانند به حیات خود ادامه داده و رشد کنند که نسبت به رقبای خود از مزیت رقابتی بهره ببرند، خارج از مرزهای سازمان منابعی ر وجود دارد که شرکتها میتوانند با قابلیتهای راهبردی خود مزیت رقابتی پایدار ایجاد کنند.یکی از قابلیتهای راهبردی، قابلیت شبکه میان سازمانی از طریق ERP است که شرکت ها به کمک آن می توانند از طریق روابط با شرکتهای دیگر و عرضه کنندگان عملکرد بهتری داشته باشند.
در پژوهش های قبلی رابطه بین قابلیت های شبکه میان سازمانی و عملکرد خریدار و عرضه کننده مورد بررسی قرار گرفته ولی پاسخگویی به مشتریان و تاثیری که بر توان رقابتی شرکت خریدار می گذارد ناشناخته باقی مانده بود پس هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر قابلیت های راهبردی شبکه میان سازمانی که شامل رابطه طولانی مدت با عرضه کننده، ارتباطات قوی با عرضه کنندگان است بر توان رقابتی شرکت خریدار است. ما از روش حداقل مربعات جزیی به دلیل تعداد محدود نمونه گیری استفاده کردیم و فرضیه ها براساس نمونه گیری از 108 مدیران ذوب آهن آزمون شدند.نتایج روابط معنادار مثبتی بین قابلیت های شبکه میان سازمانی از طریق ERPو پاسخگویی به مشتری و توان رقابتی استراتژیک را نشان می دهد.
-1مقدمه
امروزه شرکت ها با توجه به فضای رقابتی در صنایع مختلف، سعی می کنند توان پاسخگویی مناسبی به مشتریان خود داشته باشند که می تواند زمینه ساز مزیت رقابتی پایدار و توان رقابتی استراتژیک برای شرکت باشد. موفقیت در این راه نیازمند داشتن قابلیت های راهبردی است و به طور تصادفی برای شرکت ها اتفاق نمی افتد. - عالم تبریز،. - 1387 یکی از قابلیت های راهبردی برای شرکت ها ، قابلیت های همکاری در شبکه میان سازمانی است که شرکت ها را قادر می سازنند فعالیت ها را با عرضه کنندگان و دیگر اعضای زنجیره تامین از طریق سیستم های ERP هماهنگ ساخته و از منابع راهبردی پدید آمده استفاده ببرند تا به توان رقابتی استراتژیک پیدا کنند.
به منظور تببین مزیت رقابتی پایدار در سازمانها دو دیدگاه کلی در مورد منابع مطرح است؛ دیدگاه اول که براساس تئوری سازمان صنعتی در اندیشه های مایکل پورتر در دهه 80 میلادی به عنوان یک دیدگاه غالب مطرح شده است. کسب مزیت رقابتی را ناشی از فرصت های مدیریتی می داند، دیدگاه دوم که به تئوری مبتنی بر منابع نامیده می شود.
تئوری مبتنی بر منابع عبارت است از اینکه منبع خلق و حفظ مزیت رقابتی را در عوامل درونی بنگاه بایستی جست لذا منابع بنگاه به عنوان منشا مزیت رقابتی مورد توجه قرار می گیرند. در این پژوهش نگاهی ترکیبی به هر دو نگرش دارد به صورتی که منابع که در محیط بیرون و درون سازمان وجود داردند هر دو مورد توجه قرار می گیرند و همینطور به بررسی تاثیر استراتژی های همکاری از طریق سیستم های برنامه ریزی منابع ERP بر توان رقابتی استراتژیک کارخانه ذوب آهن می پردازد.
شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان در راستای ایجاد سیستم های اطلاعاتی یکپارچه به دلیل ویژگیهای ERP این ابزار را بعنوان گزینه برتر برای سیستم اطلاعات مدیریت کارخانه برای اولین باردر کشور بعنوان یک پروزه مستقل سازماندهی و اجراء کرده است و هم اکنون در مرحله عملیاتی کردن این مجموعه در کلیه واحدهای تولیدی ، پشتیبانی ، و ستادی می باشد.
ذوب آهن اصفهان یکی از عظیم ترین صنایع زیر بنایی کشور و اولین تولید کننده محصولات فولادی درایران می باشد که طی قرار دادی که در تاریخ 23 دی ماه 1344 بین ایران و کشورهای ایران و شوروی سابق بسته شد شروع ساخت آن آغاز گردید. این کارخانه معظم در سال 1350 تولید چدن، و در سال 1351 تولید فولاد را آغاز نمود.
در سال 1369 به ظرفیت یک ملیون نهصد هزار تن در سال رسید و اکنون ظرفیت آن 2 ملیون و 200 هزار تن در سال مقاطع طویل هفتصد هزار تن ورق فولادی - ظرفیت اسمی - است. - اسلامبولچی، - 1385 سیستم های ERP از جمله سیستم های فناوری اطلاعات هستند که امروزه بیشترین کاربرد را در سازمانها دارند.ERP به مفهوم پایه نهادن فعالیتهایی است که کاملا یکپارچه شده اند و می توانند در اتوماسیون بسیاری از فعالیتهای روزمره اداره سازمان مورد استفاده قرار گیرند.
به طور کلی سازمانها به منظور یکپارچه نمودن جریان داده ها و اطلاعات در یک سیستم یا پایگاه داده ها، اقدام به کارگیری این سیستم ها می نمایند. در محیطی که از سیستم ERP استفاده نمی شود، داده ها از یکدیگر مجزا شده و به زیر مجموعه هایی از سیستم اطلاعاتی یا پایگاه داده ها وارد می شوند.
این جداسازی داده ها، یکپارچه سازی و همگن نمودن داده ها را با مشکل مواجه می سازد. البته ERP یک نسخه شفا بخش برای تمامی سازمانها نیست. از این رو قبل از اجرای سیستم ERP باید مطالعات دقیقی در کلیه بخشهای سازمان صورت می گیرد تا از مفید بودن این سیستم در دستیابی به اهداف سازمان اطمینان حاصل شود. سیستم های ERP شامل توامند سازی سازمان برای انجام فعالیتهای زیر است:
تولید، لجستیک، توزیع، موجودی، بارگیری، حسابداری سازمان و... است. سیستم های ERP در کنترل بسیاری از فعالیتهای کسب و کار از جمله فروش، بازاریابی، تحویل کالا، زنجیره تامین، تهیه صورت حساب، تولید، مدیریت موجودی، مدیریت کیفیت و مدیریت منابع انسانی می تواند مفید واقع شود.
این قابلیت ها به شرکت امکان ایجاد مزیت رقابتی پایدار از طریق ایجاد روابط طولانی مدت میان سازمانی را می دهد.شرکت می تواند شبکه ای از روابط را به عنوان منبعی راهبردی از مزیت رقابتی طراحی و شکل دهد که همچنین می توانند عملکرد شرکت را تحت تاثیر قرار داده و باعث نوآور تر شدن شرکت به عنوان نگرش راهبردی چالشگر،کاهش هزینه ها و پاسخگویی بهتر به مشتری گردد. - چن و همکاران،. - 2004 یک شرکت به تنهایی و در انزوا وبدون توجه به این منبع نمی تواند به این مزایا دست یابد.پس حفظ روابط طولانی مدت یکی از قابلیت های یک شرکت به حساب می آید که می تواند بر عملکرد شرکت مرکزی و عرضه کننده تاثیر گذارد.
در مجموع،هدف از این پژوهش این است که با توجه به اهمیت زنجیره تامین و تاثیر گذاری آن بر عملکرد و قدرت رقابت شرکت میزان تاثیر گذاری قابلیت های راهبردی شبکه میان سازمانی 2 و همچنین تاثیری که این قابلیت ها بر عملکرد شرکت مرکزی و عملکرد عرضه کننده می گذارد را بررسی نماید
پژوهش های پیشین بیشتر بر این تمرکز یافته بودند که چگونه شرکت قابلیتهای همکاری اش را تقویت کند و این مساله چه تاثیری بر عملکرد می گذارد - لمبی و دیگران،2002؛کندمیر و کاووزگیل، - 2006 در این مقاله علاوه بر موضوعات قبلی به این مساله پرداخته خواهد شد که چگونه این قابلیت ها از طریق ERPبه کار گرفته می شوند و همچنین تاثیری که بر قدرت پاسخگویی به مشتریان می گذارد.
-2مبانی نظری و پیشینه پژوهش
در پژوهش خجسته پور - 1386 - ، به بررسی ضرورت استقرار ERP در شرکت ملی گاز ایران می پردازد، نتایج این پژوهش نشان می دهد که به کار گیری آن می تواند بر نرخ سود آوری، بهره وری شرکت، کاهش هزینه ها، بهبود رضایت مشتری ، بهبود مدیریت زنجیره تامین تاثیر مثبت گذارد.
هدف تحقیق زیگرز و هانسلر - 2009 - این است که نشان دهد که قابلیت شبکه بین سازمانی چه تاثیری بر عملکرد خریدار و عرضه کننده می گذارد که البته پاسخگویی به مشتری توجهی نمی کند.
هدف تحقیق زیگرز و هانسلر - 2009 - این است که نشان دهد که قابلیت شبکه بین سازمانی چه تاثیری بر عملکرد خریدار و عرضه کننده می گذارد بر اساس این مقاله یک شرکت در صورتی می تواند به مزیت رقابتی پایدار دست یابد که روابط بین سازمانی را با شرکت های دیگر تقویت کند. این مقاله با سه خرده مقیاس روابط طولانی مدت با عرضه کنندگان،روابط نزدیک با تعداد محدودی از عرضه کنندکان و ایجاد سازوکارهای - ساختارهای - موثر ارتباطی، قابلیت های شبکه میان سازمانی را می سنجد.
متغیر مستقل:قابلیت های شبکه میان سازمانی. متغیرهای وابسته:عملکرد عرضه کننده،عملکرد خریدار،عملکرد شرکت خریدار. جامعه این مقاله مدیران خرید سازمانهای هلندی و آلمانی می باشد که شامل صنایع مختلفی همچون صنایع شیمایی،تکنولوژی ارتباطات،ارتباطات راه دور، بانکداری، نفت و گاز، حمل و نقل و... می باشد.
نمونه گیری به صورت گروه بندی میان مدیران خرید،لجستیک،زنجیره تامین انجام پذیرفت و پرسشنامه ها بهصورت اینترنتی برای 1217 نفر ارسال می شود که 176 نفر با نرخ پاسخ 14,5 به پرسشها پاسخ می دهند. برای بررسی روابط میان متغیرها از معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPLS استفاده شده است و نتایج تحقیق نیز نشان داد روابط بسیار قوی و مستحکمی بین قابلیت های شبکه میان سازمانی و عملکرد شرکت خریدار و عرضه کننده وجود دارد.
در مقاله چن و همکاران - 2004 - به بررسی رابطه میان خرید استراتژیک و قابلیت های شبکه میان سازمانی بر پاسخگویی به نیازهای مشتریان پرداخته شده است.
متغیرهای مستقل:خرید استراتژیک متغیرهای میانجی:پاسخگویی به نیازهای مشتریان ،ارتباطات،انتخاب تعداد محدود عرضه کنندگان،روابط طولانی مدت جامعه :در صنعت های مختلف در کشور امریکا نمونه:232 با نرخ پاسخگویی 23,2 درصد رابطه ی قوی و مثبت بین ارتباطات،تعداد محدود عرضه کننده،پاسخگویی به نیازهای مشتریان و عملکرد شرکت دیده شد.
-3توسعه فرضیه ها و مدل مفهومی
ارتباطات عمیق با عرضه کنندکان با استفاده از ERP و پاسخگویی به مشتریان:
ارتباطات مداوم برای حفظ روابط ارزش آفرین ضروری است.تبادل مداوم اطلاعات در موضوعات عملیاتی و استرتژیک،اعتماد را افزایش داده و اختلافات را بین شرکا کاهش می دهد.
وقتی خریداران و عرضه کنندگان اطلاعات مهم مربوط به خرید مواد و طراحی محصول را از طریق سیستم های جدید تسهیم می کنند،آنها مایل اند کیفیت محصولشان افزایش یابد،زمان پاسخگویی به مشتری کاهش یابد و در هزینه های طراحی و عملیات صرفه جویی ایجاد شود. - کار و پیرسون،. - 1999 بعضی از این صرفه جویی ها به شکل قیمت پایین تر و ارزش ادراک شده بالاتر به مشتری انتقال می یابد.
:H1 ارتباطات میان خریداران و عرضه کنندکان اثر معنادار مثبتی بر پاسخگویی به مشتری شرکت خریدار دارد. رابطه طولانی مدت با عرضه کنندکان با استفاده از ERP و پاسخگویی به مشتریان
اخیرا قراردداد طولانی مدت با عرضه کنندگان افزایش یافته است،و تعداد بیشتری از عرضه کنندگان بایستی به مشتریان خود اطلاعاتی پیرامون فرآیندها، کیفیت عملکرد و حتی ساختار هزینه ارایه دهند.از طریق روابط نزدیک،اعضای زنجیره تامین بیشتر مایل به :
تسهیم ریسک و پاداش هستند ابقای روابط در یک بازه ی زمانی طولانی
علاوه بر این ،از طریق روابط طولانی مدت،عرضه کننده بخشی از زنجیره ی با مدیریت مناسب خواهد بودکه اثر بر رقابت پذیری کل زنجیره ارزش وهمچنین تک تک اعضا اثرمی گذارد. - چن وهمکاران، - 2004 و پاسخگویی به مشتریان به صورت توانایی شرکت به پاسخگویی به موقع به نیازها و خواسته های مشتریان به شیوه های درست تعریف می شود که می تواند به عنوان یک مزیت رقابتی برای شرکت به حساب آید.و برای شرکت مزایای زیر را می تواند به همراه آورد:
-1وفاداری بیشتر مشتریان و تکرار خرید
-2رضایت بیشتر مشتریان برای پرداخت قیمتی بالاتر برای محصولات
-3توانایی بیشتر شرکت برای بهبود سیستم توزیع خود و همراستایی بیشتر با استراتژی ها
پس فرضیه ای که مطرح می شود بررسی رابطه مثبت بین عملکرد عرضه کننده و توان پاسخگویی به مشتری است.
